حمله بر کلان‌شهرها؛ «طالبان راه جنگ داخلی را برگزیدند»

علی شیر شهیر
حمله بر کلان‌شهرها؛ «طالبان راه جنگ داخلی را برگزیدند»

در دو روز گذشته، طالبان بر سه شهر بزرگ افغانستان از جمله هرات در غرب و کندهار و لشکرگاه در جنوب، حمله کرده و تا دروازه‌های شهر به پیش رفته اند.

مقام‌های محلی هرات، روز شنبه -۹ اسد-، اعلام کردند که درگیری میان نیروهای امنیتی و طالبان در مناطق پل پشتون، گذره، انجیل و پل مالان این ولایت ادامه دارد.

رسول جمشیدی، نماینده‌ی شورای ولایتی هرات می‌گوید که در اثر درگیری در بخش‌هایی از شهر هرات، ده‌ها خانواده از خانه‌های شان فراری شده‌اند.

آقای جمشیدی به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید: «مردم در مناطق پل پشتون، گذره و پل مالان، خانه‌های خود را ترک کرده اند. نگرانی بیش‌تر مردم این است؛ اتفاقاتی که در ولایت‌های دیگر هم‌زمان با آمدن طالبان، برای مردم رخ داده، می‌ترسند که بر آن ها نیز اتفاق نیفتد.»

هرچند آمار مشخصی از تلفات غیرنظامیان، نیروهای امنیتی و طالبان در نبردهای هرات معلوم نیست؛ اما مسؤولان «هرات امبولانس» روز جمعه (۸ اسد)، تأیید کرده اند که ۱۹ زخمی و پنج کشته از این درگیری‌ها به شفاخانه‌های هرات منتقل شده است.

دفتر والی هرات، تنها اسیر و کشته‌شدن عبدالحمید حمیدی، فرمانده‌ی لوای اول قول اردوی ۲۰۷ ظفر را به دست طالبان تأیید می‌کند.

عبدالصبور قانع، والی هرات، می‌گوید که آقای حمیدی، روز جمعه -۸ اسد-، هنگام درگیری در ولسوالی گذره‌ی این ولایت، به دست جنگ‌جویان طالب اسیر شده بود که توسط جنگ‌جویان طالبان کشته شده است.

با این حال شماری از شهروندان هرات، وضعیت کنونی شهر هرات را بهتر توصیف می‌کنند.

امید سلمان، باشنده‌ی شهر هرات، روز شنبه به روزنامه‌ی صبح کابل گفت: «شهر هرات امروز کمی آرام‌تر است و زندگی روال عادی دارد. بسیاری از دکان ها باز است؛ اما مردم متوجه اوضاع استند. هراتیان از حمله‌های هوایی و پیش‌رفت نیروهای امنیتی و افراد تحت رهبری امیر اسماعیل خان، خرسند استند.»

به گفته‌ی مقام‌های محلی هرات، در حال حاضر ۱۷ ولسوالی این ولایت در کنترل طالبان است و مرزهای اسلام‌قلعه به ایران و تورغندی به ترکمنستان، بسته است. پروازها نیز میان کابل-هرات متوقف شده است.

حمله بر کندهار و لشکرگاه

از سویی هم به دنبال ورود شماری از نیروهای طالبان به شهر لشرگاه مرکز ولایت هلمند واقع در جنوب افغانستان، مقامات محلی این ولایت می‌گویند که درگیری‌های شدیدی بین نیروهای دولتی و طالبان در روز جمعه به وقوع پیوسته و گروهی از مردم نیز، شهر را تخلیه کرده‌ اند.

سید محمد رامین، رییس امور مهاجرین ولایت هلمند، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که حدود یک هزار خانواده از درگیری‌ها در این ولایت فرار کرده و به لشکرگاه مرکز این ولایت پناه جسته اند.

با این حال، عطاءالله افغان، عضو شورای ولایتی هلمند، تأکید دارد که نبرد در داخل شهر لشکرگاه، مرکز این ولایت از دو روز به این سو ادامه دارد

او، می‌گوید که شب جمعه نیروهای دولتی بر مواضع طالبان حملات هوایی انجام دادند؛ اما در مورد تلفات آن چیزی نمی‌داند. وزارت دفاع افغانستان نیز صبح روز جمعه اعلام کرد که «شب گذشته یک هلی‌کوپتر ارتش مجبور به فرود اضطراری در این منطقه شده است.»

به گفته‌ی مقام‌های محلی ولایت هلمند، تقریبا تمام ولسوالی‌های این ولایت به دست طالبان افتاده و تحرکات این گروه به طرف مرکز شهر شدت گرفته است.

شهر کندهار در جنوب افغانستان نیز از دو هفته به این طرف، شاهد نبردهای سنگین میان نیروهای امنیتی و طالبان بوده است.

دفتر سیاسی سازمان ملل در افغانستان –یوناما-، از افزایش خشونت‌ها در اطراف شهر کندهار ابراز نگرانی کرده است.

یوناما گفته که براساس آمار این نهاد، در دو هفته‌ی گذشته بیش از ۲۳۰ غیرنظامی در کندهار زخمی شده‌ و احتمالا آمار بیش‌تر از این باشد.

دفتر سیاسی سازمان ملل در افغانستان، در جدیدترین گزارش خود که چند روز پیش منتشر شد، گفت که در دو ماه گذشته و هم‌زمان با تهاجم طالبان، تلفات غیرنظامی به شدت افزایش یافته و این رقم در ماه‌های مه و جون حتا از چهار ماه اول سال میلادی بیش‌تر است.

به دنبال سقوط ولسوالی سپین بولدک ولایت کندهار در جنوب افغانستان، ادعاهایی مبنی به کشتار عمدی غیرنظامیان در این ولسوالی از سوی طالبان منتشر شد.

یافته‌هایی تازه‌ی کمیسیون مستقل حقوق بشر نشان می‌دهد که طالبان در ولسوالی سپین بولدک کندهار، مردم را به هدف انتقام به قتل رسانده اند. این کمیسیون می‌افزاید که تاکنون هویت ۴۰ تن از کشته‌شدگان شناسایی شده است.

با این حال، وزارت امور داخله‌ی افغانستان می‌گوید که حملات تهاجمی طالبان به سه شهر بزرگ کشور، عقب زده شده است.

ضیا ضیا، معاون سخن‌گوی وزارت امور داخله، به روزنامه‌ی صبح کابل گفت: «نیروهای امنیتی سرگرم پاک‌سازی ساحات اطراف پل مالان از وجود طالبان استند. کوماندوها و نیروهای ویژه نیز به محل رسیدند.»

آقای ضیا می‌گوید که طالبان تلفات سنگینی در هرات داده اند. به گفته‌ی او این گروه، در سه روز گذشته  به تعداد ۲۰۰ تن کشته و زخمی دارد.

مسؤولان وزارت داخله‌ی افغانستان می‌گویند که برنامه‌ی دشمن به‌ خاطر فشار بالای شهر و حومه‌های شهر هرات، در نتیجه‌ی مقاومت نیروهای امنیتی و دفاعی، به‌ ویژه نیروهای هوایی و قطعه‌ی خاص پولیس، با شکست جدی مواجه شده است.

به ‌گفته‌ی آن‌ها، در حال حاضر شهر هرات از تهدیدهای بلند محفوظ است و تلفات شب گذشته‌ی طالبان در هرات بیش‌تر از تلفات این گروه در تمام افغانستان بوده است.

وزارت امور داخله در مورد شهر کندهار نیز گفته است که تدابیر جدی و توجه خاص امنیتی به ‌خاطر این شهر روی ‌دست گرفته شده و تمرکز جدی بالای این شهر وجود دارد. این وزارت تأکید کرده که حملات طالبان بر شهر کندهار با مقاومت شدید نیروهای امنیتی و دفاعی مواجه شده و شکست خورده است.

ضیا ضیا، معاون سخن‌گوی وزارت داخله گفت: «پیش‌روی نیروهای امنیتی و دفاعی در شهر کندهار ادامه دارد و به‌زودی این شهر به‌گونه‌ی کامل از وجود طالبان پاک‌سازی خواهد شد.»

اقای ضیا می‌گوید که طالبان در شهر لشکرگاه ولایت هلمند نیز با شکست جدی روبه‌رو شده و به این گروه تلفات سنگین وارد شده است.

او می‌گوید: «به ‌خاطر مصونیت شهر لشکرگاه کمربندهای امنیتی تقویت شده است.»

نکوهش گسترده‌ی حمله‌ی طالبان بر دفتر سازمان ملل

هم‌زمان باورود طالبان به شهر هرات، دفتر سیاسی سازمان ملل متحد –یوناما-، روز جمعه اعلام کرد که دفتر این سازمان در هرات هدف حمله‌ی عناصر ضد حکومت قرار گرفته است. در این حمله یک نگه‌بان افغان این دفتر کشته شده و شماری هم زخم برداشتند.

این حمله خشم جامعه‌ی بین‌الملل را علیه طالبان بر انگیخته و واکنش‌های گسترده‌ای را به دنبال داشته است.

دیبورا لاینز، نماینده‌ی ویژه‌ی سرمنشی سازمان ملل متحد در افغانستان، این حمله را اسف‌ناک توصیف کرد: «این حمله علیه سازمان ملل متحد اسف‌ناک است و ما آن را به شدت محکوم می‌کنیم. عاملان این حمله باید شناسایی و به پاسخ‌گویی کشانده شوند.»

انتونیو گوتریش، دبیر کل سازمان ملل متحد نیز این حمله را نکوهش کرده است. او، گفته است که حمله علیه کارکنان ملکی سازمان ملل متحد و دفاتر آن، بر اساس قوانین بین‌المللی ممنوع است و ممکن جنایت جنگی پنداشته شود.

کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، حمله بر دفتر سازمان ملل متحد در هرات را به شدت نکوهش کرده و گفته است که دفاتر و کارکنان سازمان ملل به مثابه‌ی نهادهای ملکی، خدماتی و بشردوستانه، بر اساس قوانین ملی و بی‌ المللی محافظت شده اند و حمله به آنان می‌تواند جنایت جنگی ‌باشد.

وزارت امور خارجه‌ی افغانستان با نکوهش این حمله گفته است که این گونه حملات طالبان می‌تواند عواقب خطرناکی در پی داشته باشد.

در اعلامیه‌ی این وزارت آمده است: «ادامه‌ی این‌گونه جنایات، موجودیت سازمان‌های بین‌المللی و فعالیت‌های‌ شان را در کشور شدیداً به مخاطره خواهد افکند.»

وزارت خارجه‌ی افغانستان تأکید کرده که نقض گسترده‌ی حقوق بشر و قوانین بین‌المللی بشردوستانه از جمله قتل افراد ملکی، کشتار اسیران جنگی، محکمه‌ی صحرایی، شلاق زدن زنان، انفجار مکان‌های عامه و اکنون حمله بر دفتر سازمان ملل بخشی از جنایات بشری روزافزون طالبان در این کشور اند.

طالبان جنگ داخلی را برگزیدند

شماری از آگاهان می‌گویند که گروه طالبان نشان دادند که بر هیچ یکی از تعهدات و حد و مرزی پای‌بند نیستند و برای گروهی که ادعای حکومت‌کردن دارند، مضحک است که عملا موجودیت مردم را تهدید کنند. به گفته‌ی این آگاهان، در صورت ادامه‌ی این خشونت‌های طالبان، در مدت کمی، همه‌ی مردم بر ضد این گروه بسیج خواهند شد.

فاطمه امان، تحلیگر ارشد موسسه‌ی خاورمیانه در واشنگتن، می‌گوید که طالبان راه جنگ داخلی را برگزیده اند، چون آنها توافقاتی که دست‌کم در دوجه به دست آمده بود، زیر پا گذاشته اند و حملات شان را در کلان‌شهرها ادامه دادند.

خانم امان تصریح می‌کند: «آن‌ها کشور را به سمت جنگ داخلی سوق می‌دهند. جنگ‌سالاران و دیگر اقشار جامعه به حملات و خشونت‌های آن‌ها در کلان‌شهرها عکس‌العمل نشان خواهند داد. برای گروهی که در افغانستان ادعای حکومت دارند، بسیار عجیب است که عملا موجودیت مردم را تهدید می‌کند.»

به گفته‌ی خانم امان، خشونت‌های اخیر طالبان سبب شده که فشارهای جهانی بر امریکا و اداره‌ی بایدن بیش‌تر شود؛ چون این گروه در ابتدا از راه مذاکره و دیپلماتیک پیش رفتند؛ اما دیده می‌شود که در حال حاضر تنها جنگ، اولویت این گروه است، نه صلح.

این تحلیل‌گر ارشد مؤسسه‌ی خاورمیانه تأکید دارد: «حالا که طالبان بخشی از توافق‌نامه را زیر پا گذشته اند، یک مقدار تغییرات ممکن در واکنش نیروهای نظامی باقی‌مانده‌ی امریکایی در افغانستان به وجود آید. اداره‌ی بایدن زیر فشار است؛ چه از طرف دموکرات‌ها و چه از طرف جمهوری‌خواهان. ممکن سرعت خروج نیروهای باقی‌مانده، کاهش داده شود و پشتیبانی هوایی از نیروهای افغان بیش‌تر شود.»

از سویی هم، جاوید کوهستانی، آگاه نظامی می‌گوید که طالبان قدرت نظامی کافی برای حفظ مناطق ندارند و تنها با تمرکز بر کمربندهای شهرها، می‌خواهند امتیازهایی را در معادلات سیاسی و گفت‌وگوهای صلح به دست آورند.
آقای کوهستانی به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید: «طالبان تلاش دارند که در کلان‌شهرها پیش‌رفت‌هایی داشته باشند؛ از جمله شهرهای استراتژیک. شهرهایی مثل هرات از نگاه اقتصادی نسبت به سایر ولایت‌ها، در یک جایگاه برتر قرار دارد. آن‌ها تلاش دارند که در کمربند شهرها تمرکز کنند. این گروه برنامه‌ی حمایتی از مردم ندارد؛ بنابراین، شهروندان در مناطق زیر کنترل آن‌ها نمی‌توانند دوام بیاورند.»

با این حال هم‌زمان به بدترشدن وضعیت امنیتی کشور، محمد اشرف غنی، رییس‌جمهوری افغانستان، با شماری از بزرگان سیاسی، رهبران جهادی و نمایندگان دیدار کرده و گفته است که صدای واحد برای دفاع از نیروهای امنیتی و دفاعی در افغانستان شکل گرفته است.
آقای غنی در صفحه‌ی تویترش نوشته است: «جای بسا افتخار است که همه‌ی بزرگان مطرح سیاسی، رهبران جهادی، نمایندگان جامعه‌ی مدنی، خانم‌ها و علمای کرام در زیر چتر جمهوری اسلامی افغانستان به یک صدا به خاطر دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی کشور از نیروهای امنیتی و دفاعی کشور، در حضور مسؤولان سکتور امنیتی و دفاعی اعلام حمایت کردند»