با فراگیر شدن ویروس کرونا در چین و شیوع آن در برخی کشورهای جهان، اکنون این ویروس به یک مشکل جهانی مبدل شده است. این ویروس تا کنون در نزدیک به ۳۰ کشور جهان شیوع پیدا کرده است. چهار روز است که این ویروس در ایران نیز شیوع کرده و تا کنون جان ۸ نفر را گرفته است.
همزمان با گسترش مبتلایان این ویروس، قیمت ماسک نیز به گونهی سرسامآوری در کشورهای مختلف جهان به ویژه افغانستان که در همسایگی ایران قرار دارد، افزایش یافته است. حتا گفته میشود که قیمت یک دانه ماسک جراحی ساده در چین به یک دالر امریکایی رسیده است. با آن که هر روز به رقم مبتلایان این ویروس افزوده میشود؛ اما تا کنون به جز سه مورد واقعهی مشکوک در ولایت هرات، مورد مثبتی در افغانستان ثبت نشده است.
دلیل افزایش بهای ماسک در بازارهای جهانی و افغانستان نیز قاچاق این کالا به کشورهای آلوده و تدابیر پیشگیرانه به منظور جلوگیری از شیوع این ویروس خوانده شده است.
در حالی که هنوز بسیاری از شهروندان افعانستان، به استفاده از ماسک برای مقابله با ویروس کرونا، روی نیاورده اند و یا شاید حتا اعتقادی به قدرت پیشگیری ماسک در جلوگیری از این ویروس ندارند؛ اما به مشکل این روزها میتوان ماسک را در بازارهای کابل پیدا کرد. در همین حال شماری از شهروندان کابل، میگویند که با آمدن ویروس کرونا در این کشور با کمبود ماسک مواجه شده اند و هنگام مراجعه به دواخانهها برای یک ماسک باید سه و یا چهار چند قیمت قبلی آن را پرداخت کنند.
احسان فیاض، یکی از باشندگان کابل، در گفتوگو با روزنامهی صبح کابل میگوید که دلیل قیمت شدن ماسک در شهر کابل، جمعآوری این ماسکها از سوی تاجران است که باعث شده، قیمت ماسکها در شهر چند برابر شود.
او گفت: «به دیدگاه من، تاجران از این موقعیت سوء استفاده میکنند؛ به خاطری که اینها میخواهند بعدا این کالا را چند برابر برای مردم بفروشند که این خودش وضعیت را خرابتر از قبل میکند و از سوی دیگر باعث میشود روح و روان مردم هم بیشتر از قبل مغشوش شود.»
مسألهی خرید و جمعآوری ماسک از سوی تاجران را داکتران و مسؤولان دواخانهها نیز تأیید میکند. داکتر فرید، مسؤول دواخانهی لومان، در پل سرخ میگوید که این ماسکها از سوی تاجران جمعآوری و ذخیره و در کشورهای ایران و چین صادر میشود. او گفت که پیش از این قیمت یک بسته ماسک به ۴۰ افغانی بود؛ اما پس از شیوع ویروس کرونا در چین، ایران و برخی کشورهای دیگر در حال حاضر قیمت این کالا به چهار صد تا شش صد افغانی افزایش یافته است.
داکتر فرید میگوید که پس از شیوع ویروس کرونا، فروش ماسک در شهر کابل، افزایش چشمگیری یافته است و در حال حاضر روزانه از ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر برای خریدن ماسک به دواخانهی لومان مراجعه میکنند.
چندی پیش در پی شدت گرفتن شیوع ویروس کرونا در چین و افزایش آمار قربانیان در این کشور، تئودور آدهانوم، دبیر کل سازمان جهانی صحت، گفته بود که جهان به کمبود ماسک رو به رو خواهد شد؛ اما در آن زمان مردم افغانستان به ویژه شهروندان کابل، نگرانی از کمبود ماسک در این کشور را نداشتند؛ اما پس از این که ویروس کرونا، در شهر قم ایران مشاهده شد، بر علاوهی افزایش قیمت ماسک در شهرهای افغانستان، این کالا در حال حاضر به طور بیسابقهای از بازارهای افغانستان جمعآوری میشود.
محمدعزیز بخشی، یکی از دکانداران پل سرخ، به روزنامهی صبح کابل میگوید، اگر جمعآوری این ماسکها از طرف مردم باشد، این خوب است؛ به خاطریکه مردم باید خود شان آمادگی بگیرند؛ زیرا دولت توان مقابله با این ویروس را ندارد و اگر جمعآوری این ماسکها از سوی تاجران باشد، این خودش خلاف موازین بشری و انسانیت است.
او گفت : «همین جمعآوری ماسک از بازارهای کابل و سایر شهرها بیشتر فکر و روان مردم را مغشوش کرده است. ما حتا که دکاندار استم تا دیروز در دکان، ماسک داشتم و هر کی آمد برای شان توزیع کردم؛ چون فکر میکردیم که برای ما دیگر میآید و بعد از این که به مارکیت تماس گرفتیم که ماسک هیچ پیدا نمیشود؛ همین خودش فکر و روان ما را مغشوش کرد که نکند ویروس کرونا در افغانستان آمده باشد.»
جمعآوری و قاچاق ماسک به بیرون افغانستان، ظاهرا حکومت را نیز نگران کرده است. دفتر شورای امنیت ملی، پس از چاشت روز یکشنبه (۴ حوت) با نشر اعلامیهای گفته است، در نشستی که به منظور هماهنگی در مورد جلوگیری از شیوع ویروس کرونا به افغانستان برگزار شده بود، تصمیم گرفته شد است كه وزارتهای مالیه و داخله، به منظور جلوگیری از قاچاق ماسک، فعالیتهای خود را چند برابر افزایش دهند و برای نیاز احتمالی، یک اندازه بودجه را در خزانهی دولت ذخیره کنند.
چرا جلو جمعآوری و قاچاق ماسک گرفته نمیشود؟
این که چرا یک نهاد مسؤول وجود ندارد تا جلو قاچاق ماسک را به بیرون از افغانستان بگیرد، مسؤولان اتاق تجارت و صنایع میگویند که بر اساس قانون، آنها نمیتوانند جلو جمعآوری ماسک از سوی تاجران را بگیرند؛ زیرا این خرید و فروش حساب میشود و خرید و فروش خلاف قانون نیست.
جانآقا نوید، سخنگوی اتاق تجارت و صنایع، روز یکشنبه (۴ حوت) به روزنامهی صبح کابل گفت که تا کنون هیچگونه راهکاری از سوی این نهاد، به منظور جلوگیری از صادر، وارد، خرید و فروش ماسک گرفته نشده است؛ زیرا این خرید و فروش و یا جمعآوری ماسک از سوی افراد و اشخاص کدام ممانعت قانونی ندارد.
او گفت: «هر شهروند افغانستان، مطابق قانون اجازهی این را دارد که هر کالایی را که خواست بخرد، بفروشد، صادر کند و وارد کند و هرگاه از طرف حکومت افغانستان کدام ممناعت در این مورد صادر شود، ما در زمینه اقدام میکنیم.»
با آن که بیشتر شهروندان کشور از کمبود ماسک و افزایش بهای آن در شهرهای کابل، هرات، غزنی و سایر شهرها شکایت دارند؛ اما مسؤولان وزارت صحت، میگویند که این وزارت به اندازهی کافی ماسک خریداری کرده است.
وحیدالله مایار، سخنگوی وزارت صحت، به روزنامهی صبح کابل گفت، هرچند ماسک در پیشگیری از ویروس کرونا چندان نقشی ندارد؛ اما با آن هم این وزارت به اندازهی کافی ماسک خریداری کرده است و برای واقعات احتمالی، در این وزارت، ماسکی کافی وجود دارد.
در حالی که بیش از چهار روز از شیوع ویروس کرونا در ایران میگذرد، دولت افغانستان به تازگی با نشر گزارشی گفته است که این کشور به منظور جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، هر نوع رفتوآمد هوایی و زمینی را با کشور ایران، به گونهی موقتی متوقف کرده است.
مسؤولان وزارت صحت ایران، تأیید کرده اند که تا کنون، تعداد افراد مبتلا به ویروس کرونا در این کشور، به ۴۳ نفر رسیده و ۸ نفر نیز به دلیل مبتلا شدن به این ویروس، جان باخته اند. با این حال، سفارت افغانستان در تهران، اعلام کرده است که با توجه به مشاهده و تشخیص ویروس کرونا در شماری از ولایتهای ایران، خدمات کنسولیاش را برای سه روز به حالت تعلیق درآورده است.