بزرگ‌داشت از دهه‌ی عاشورا در ماه محرم، هر سال در کابل و دیگر شهرهای کشور خیلی پررنگ برگزار می‌شد؛ احتمالا امسال به دلیل شیوع ویروس مرگ‌بار کرونا، این مراسم مذهبی مثل گذشته پرشور برگزار نشود.
هنوز چند روزی به برگزاری مراسم محرم مانده است و آمادگی‌ها برای برگزاری آن در جای‌جای کابل به چشم می‌خورد. عالمان دینی و هیأت برگزاری مراسم دینی نیز با نشست‌های پی‌هم، راهی برای تسهیل برگزاری این مراسم جست‌وجو می‌کنند.
شماری از اعضای نهادهای امور دینی، در دیدار با سرور دانش، معاون دوم ریاست‌جمهوری و رییس کمیته‌ی اضطرار، روز (سه شنبه ۲۱ اسد) اعلام کردند که آمادگی برای برگزاری مراسم دهه‌ی محرم دارند و دستورالعملی نیز برای گزاری این مراسم تهیه کرده اند. در همین حال، آقای دانش گفته است که تمام لوازم و تجهیزات مورد نیاز صحی برای مسجدها و تکیه‌خانه‌ها از طریق وزارت صحت عامه فراهم خواهد شد.
با این حال، احمدجواد عثمانی، سرپرست وزار صحت عامه‌ی افغانستان، روز پنجشنبه (۲۳ اسد) در یک نشست خبری از مردم خواست تا در برگزاری مراسم محرم برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا رهنمودهای این وزارت را جدی بگیرند و هم‌چنین از را‌ه‌اندازی تجمعات در مکان‌های سربسته و اجتماعات بزرگ خودداری کنند.
در حالی که قبلا نیز رهنمود جلوگیری از آلوده شدن به ویروس همه‌گیر کرونا از سوی وزارت صحت با مردم به اشتراک گذاشته شده است؛ این وزارت اعلام کرده که رهنمود صحی برای عزاداران تهیه شده است و به زودی با آنان شریک خواهد شد.
نورالله ترکی، معاون سخن‌گوی وزارت صحت عامه، به رونامه‌ی صبح کابل روز چهارشنبه (۲۲ اسد) گفت: «اگر اصول و رهنمودهای وزارت صحت را مراعات نکنند، ممکن تجربه‌ی تلخ عید روزه را باز تکرار کنیم که واقعیات مثبت ثبت کرونا تا مرز ۲۰۰۰ نفر رسید.» به گفته‌ی او، مردم می‌توانند برنامه‌ی شان را برگزار کنند؛ اما برای جلوگیری از دوباره مبتلا شدن به ایپدمی کرونا، رهنمودهای وزارت را باید مراعات کنند.
عبدالقدیر عالمی، نماینده‌ی دفتر آیت‌الله محقق کابلی در کابل، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که از لحاظ شرعی در صورتی که مبتلا شدن به ویروس کرونا قطعی باشد، برگزاری محرم مشکل دارد؛ اما این که خطر وجود دارد یا نه و به چه میزان خطر شیوع دوباره وجود دارد، مربوط به متخصصان می‌شود. به گفته‌ی او، با شکستن قرنتینه، برگزاری مراسم فاتحه‌خوانی، عروسی و دیگر تجمعات، تماما در شیوع موج دوم کرونا نقش دارند و تنها مربوط به مراسم دهه‌ی محرم نمی‌شود.
در حال حاضر، دانشگاه‌ها بر روی دانشجویان باز شده است و هم‌چنین قرار است مکتب‌ها نیز سر از ما سنبله بر روی دانش آموزان باز شود. هم‌چنین برگزاری مراسم فاتحه‌خوانی، عروسی و دیگر تجمعات در مرکز و ولایت‌های کشور جریان دارد. البته وزارت صحت عامه تأکید کرده است که شهروندان تلاش کنند تا با رعایت رهنمودهای صحی باعث شیوع موج دوم کرونا نشوند.
در شماری از کشورها موج دوم کرونا شیوع پیدا کرد و تا کنون هم روزانه صدها فرد به این ویروس متبلا می‌شوند و یا جان شان را از دست می‌دهند.
نکات صحی برای برگزاری مراسم مذهبی
هرچند وزارت صحت اعلام کرده است که رهنمود صحی برای عزاداران در دهه‌ی محرم را با آنان به زودی شریک خواهد کرد؛ اما شورای علمای شیعه و نهادهای مذهبی می‌گویند که تمام نکات بهداشتی را در جریان مراسم رعایت خواهند کرد.
رعایت کردن فاصله‌ی اجتماعی تا دو متر، استفاده از ماسک و لوازم شخصی، کوتاه کردن زمان برگزاری مراسم، موظف کردن تیم صحی در هر مسجد، حضور نیافتن افراد مسن و دارای بیماری‌های مزمن در مراسم، جمع‌آوری نذر و یا بخش کردن آن در ظرف‌های یک‌بار مصرف، از جمله مواردی است که در برگزاری مراسم محرم امسال جدی گرفته خواهد شد.
سالم حسنی، یکی از عالمان دینی، با شمردن برخی از نکات صحی در برگزاری مراسم عاشورا، می‌گوید که نذر کردن امسال نسبت به سال‌های گذشته متفاوت خواهد بود. او پیشنهاد می‌کند که نذرها به صورت نقدی جمع‌آوری شود و یا هم به صورت غذاهای بسته‌بندی شده به مردم توزیع شود.
به گفته‌ی او، اگر در هر محل عزاداری یک تیم صحی شکل گیرد و مواظب مقرارت صحی باشند و هم‌چنین رعایت رهنمودهای صحی در اولویت باشد، امکان شیوع کرونا محدود خواهد شد؛ اما این که چقدر رعایت کردن رهنمود صحی در مراسم محرم اجرایی خواهد بود، سخنی است که منتظر زمان باید ماند.
اعمال محدودیت جدی بر سینه‌زنی
سینه‌زنی که بخشی از مراسم محرم است، در دهه‌ی محرم علاقه‌مندان زیاد دارد که بیشتر جوانان دست به اجرای این آن می‌زنند. این مراسم معمولا در شب برگزار می‌شود؛ هم‌چنین در روز هفتم و دهم محرم جوانان سینه‌زن در جاده‌ها نیز برای سینه‌زنی بیرون می‌شوند. در این میان، شماری از این جوانان، با زنجیر و زنجیرهای تیغ‌دار (قمه) نیز به پشت و سینه‌های خود می‌زنند.
زنجیرزنی، قمه‌زنی و سینه‌زنی در مکان بسته که یک بخشی از برنامه‌ی محرم است، میزان شیوع بیماری همه‌گیر کرونا را بالا می‌برد.
هرچند، بارها عالمان دین قمه‌زنی را حرام اعلام کرده اند و از سوی مسؤولان صحی توصیه شده است که قمه‌زنی در کنار آسیب در بدن، باعث ضایع شدن خون و سرایت بیماری‌های واگیر کشنده از جمله زردی سیاه می‌شود؛ اما عاملان آن به توصیه‌ی کسی گوش نداده اند.
رییس دفتر آیت‌الله محقق کابلی می‌گوید: «قمه‌زنی و زنجیرزنی در میان یک تعداد محدود است. حتا در سال‌های گذشته نیز علما توصیه کردند که زنجیرزنی و قمه‌زنی نباشد و امسال هم اگر مراسم برگزار شود، بر زنجیرزنی و قمه‌زنی محدودیت‌های جدی اعمال خواهد شد.» او می‌افزاید که به جای زنجیرزنی و قمه‌زنی، جوانان را تشویق خواهیم کرد که به «بانک خون امام حسین» خون شان را اهدا کنند.
این در حالی است که در مراسم شبانه که اکثر جوانان سینه‌زنی می‌کنند، تهدید مبتلا شدن به کرونا وجود دارد. طبق رهنمود برخی از عالمان دینی، به جوانان سینه‌زن توصیه خواهد شد که از لباس‌های سیاه پوش استفاده مشترک نشود، زنجیرهای سنیه‌زنی اختصاصی باشد و توزیع مواد خوراکی مثل شیر و چای از ظروف یک بار مصرف استفاده شود.
اما سالم حسنی عالم دین ابراز نگرانی می‌کند که ممکن توصیه‌های صحی از سوی جوانان در مراسم سینه‌زنی جدی گرفته نشود.
