اعلامیه‌ی نشست ویانا پیرامون افغانستان
با گذشت بیش‌تر از یک سال از سقوط نظام جمهوریت و تسلط طالبان به قدرت، وضعیت بحرانی کشور برای اکثریت قاطع مردم افغانستان، منطقه و جهان قابل قبول نیست. تلاش‌های ملی و بین‌المللی برای ایجاد یک حکومت فراگیر، مسؤول و پاسخ‌گو تا هنوز نتیجه نداده است و اداره‌ی طالبان برای انحصار، تمامیت‌خواهی و عدم تمکین به ایجاد یک دولت برخواسته از آزادی مردم اصرار می‌ورزند.
این وضعیت مردم افغانستان را بار دیگر به انجام مسؤولیت تاریخی و ملی شان برای ایجاد یک نظام قانون‌مدار، کثرت‌گرا و مردم‌سالار و اسلامی می‌خواند. در چنین شرایط دشوار، ما تلاش می‌کنیم که نشست ویانا سر آغاز نیک برای یک گفتمان بزرگ ملی و دموکراتیک برای حل معضل افغانستان شود.
با سپاس‌گزاری از انستتیوت امور بین‌المللی اترش که زمینه‌ی نشست میان افغان‌ها را از تاریخ ۱۵- ۱۸ سپتامبر در شهر ویانا فراهم کردند، ما شرکت‌کنندگان این نشست با در نظرداشت:
۱: فاجعه‌ی روزافزون بشری و بحران اقتصادی در کشور؛
۲: عدم مشروعیت ملی و بین‌المللی نظام؛
۳: انزوای افغانستان؛
۴: نقض متدوام حقوق بشری و شهروندی به ویژه حذف سیستماتیک زنان؛
۵: وضع محدودیت آموزش دختران و حق کار برای زنان؛
۶: زندانیکردن فراقانونی، قتل‌های هدفمند، شکنجه، محکمه صحرایی و جنایت علیه بشریت
۷: گسترش فعالیت‌های گروه‌های تروریستی منطقه‌ای و بین‌المللی؛
۸: سلب نظام‌مند آزادی بیان، آزادی رسانه‌ها و فعالیت‌های مدنی و سیاسی؛
۹: تبغیض ساختاری، تمامیت‌خواهی و نادیده‌گرفتن تنوع اجتماعی افغانستان؛
۱۰: الغای قوانین ملی و نقض صریح تعهدات بین‌المللی و قطع‌نامه‌های ملل متحد؛
۱۱: فقدان یک روند فراگیر سیاسی و گفتمان ملی
پس از سه روز تبادل نظر برای تحقق صلح و ثبات پایدار، تأمین حقوق اساسی شهروندان، ایجاد نظام سیاسی مبتنی بر رأی مردم، تحکیم وحدت ملی و عدالت اجتماعی به این نکات تأکید می‌داریم.
۱: ما نشست ویانا را آغاز روند سیاسی معنی‌دار میان تمام جریان‌ها، احزاب و فعالین سیاسی و مدنی جهت توسعه و تحکیم یک دیدگاه مشترک که منجر به شکل‌دادن یک ساختار و بدیل سیاسی شود، می‌دانیم.
۲: ما طرف‌دار حل معضل کشور از راه گفت‌وگو سیاسی هستیم و آن را گزینه مطلوب می‌دانیم و در این راه از تمام ابزار لازم در چارچوب قوانین بین‌المللی استفاده خواهیم کرد.
۳: برای تحقق موارد فوق ما به نقش کلیدی سازمان ملل و کشورهای منطقه و جهان تأکید می‌کنیم.
۴: از مقاومت مردم افغانستان برای تأمین خواست‌های مشروع و حق‌طلبانه مردم حمایت می‌کنیم.
۵: ما از مبارزه‌ی تاریخی و برحق زنان قهرمان افغانستان حمایت می‌کنیم.
۶: ما خواستار ایجاد همگرایی با کشورهای همسایه و منطقه بر اساس احترام متقابل، حس هم‌زیستی و عدم مداخله در امور یک‌دیگر استیم.
۷: ما از کشورهای منطقه و جهان می‌خواهیم تا در فراهم‌شدن زمینه‌ی برای ایجاد یک نظام مردم‌سالار و ملی افغانستان را همکاری کند.
۸: ما خواستار ادامه و افزایش کمک‌های مستقیم جهان به مردم در سرتاسر افغانستان و ایجاد مکانیزم نظارتی شفاف برای توزیع عادلانه کمک‌ها هستیم.
۹: با برگشت طالبان و حمایت آن‌ها از گسترش حضور و فعالیت گروه‌های تروریستی منطقه‌ای و بین‌المللی در افغانستان، ما از کشورهای منطقه و جامعه‌ی جهانی می‌خواهیم تا در مبارزه با تروریزم بدون تمایز و با در نظرداشت قطع‌نامه‌های شورای امنیت سازمان ملل عمل کند.
۱۰: ما از سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری می‌خواهیم تا جنایت‌های بشری را مستندسازی، نشر و برای تحقق عدالت دادخواهی کرده و در نظارت از تطبیق رژیم تعزیرات علیه طالبان توجه بیش‌تر کند.
۱۱: ما خواستار بازگشایی مکاتب ثانوی و عالی دختران به شکل فوری و عدم دخالت در نصاب درسی استیم.
۱۲: ما از اجماع منطقه‌ی و جهانی برای به رسمیت‌نشناختن رژیم طالبان تا ایجاد دولت مبتنی بر اراده‌ی مردم افغانستان استقبال می‌کنیم.
از اترش و دیگر کشورهای دوست تقاضا می‌کنیم تا به حمایت خویش برای فراهم‌کردن زمینه جهت برگزاری این نشست‌ها ادامه دهند و برای پیگیری موارد یادشده یک گروپ کاری را ایجاد می‌کنیم.
