در ادامه‌ی سفرهای منطقه‌ای برای صلح افغانستان، این‌بار عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان به افغانستان می‌آید. سفر آقای خان در حالی صورت می‌گیرد که پیش از این، داکتر عبدالله عبدالله، رییس شورالی عالی مصالحه‌ی ملی، رییس و هیئت پارلمان افغانستان و به تعقیب آنان، گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی به پاکستان رفته بودند.
گران هیواد، سخن‌گوی وزارت خارجه‌ی افغانستان (شنبه، ۲۴ عقرب) در یک پیام ویدیویی گفته بود که بر اساس اطلاعات مقام‌های پاکستانی، عمران خان در هفته‌ی روان به افغانستان خواهد آمد.
این نخستین سفر عمران خان به افغانستان است که برای بحث روی گفت‌وگوهای صلح افغانستان انجام می‌شود؛ گفت‌وگوهایی که با ابتکار دولت دونالد ترامپ، شروع شد و اکنون به بن‌بست خورده است.
در گفت‌وگوهای صلح افغانستان، پاکستان نقش تاثیرگذاری دارد. این کشور در دو سال گذشته طالبان را تشویق به اشتراک در گفت‌وگوهای صلح افغانستان کرده است.
عمران خان، ملا هبت‌الله آخوند‌زاده را که در زندان پاکستان به سر می‌برد، از زندان رها کرده و به دوحه فرستاد، تا با دولت افغانستان در باره‌ی صلح و دولت آینده‌ی این کشور گفت‌وگو کند. او همچنان، خانواده‌ی ملاهبت‌الله و رهبران طالبان را در پاکستان پناه داده است.
با تاثیر زیادی که پاکستان بر طالبان دارد، شماری از آگاهان سیاسی به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گویند که در این دیدار، رهبران دولت افغانستان خواست‌های مشخصی خواهند داشت؛ نخست این که خشونت‌ها کاهش بیابد و دوم این که به طالبان فشار آورده شود، تا سد به‌وجودآمده‌ی فراروی گفت‌وگوهای صلح افغانستان از میان برداشته شود.
احمد سعیدی، کارشناس سیاسی، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که دولت افغانستان تقاضای آتش‌بس خواهد کرد و هم‌کاری پاکستان را در گفت‌وگوهای صلح افغانستان می‌خواهد؛ اما چیزی که از عمران خان خواهد شنید این است: «ما تلاش می‌کنیم، ما تلاش می‌کنیم؛ زیرا عمران خان برای برآورده‌سازی هدف پاکستان به افغانستان می‌آید.»
عمران خان پیش از این، نمایندگان مجلس و احزاب مخالف دولت افغانستان را نیز به پاکستان دعوت و در باره‌ی روند صلح افغانستان با آنان صحبت کرده بود.
آگاهان باور دارند که عمران خان در پی بدیل‌سازی در افغانستان است. او، پیش از این که با رییس‌جمهور افغانستان دیدار داشته باشد، با جریان‌های سیاسی افغانستان نشسته بود.
روزنامه‌ی اکسپرس تربیون پاکستانی در دوشنبه (۵ حمل ۱۳۹۸) نوشته بود که عمران خان در نشستی با خبرنگاران گفته است که حکومت افغانستان یک مانع در روند صلح این کشور است و راه حل این مشکل، ایجاد حکومت موقت در افغانستان است؛ اما آگاهان سیاسی افغانستان می‌گویند که با آمدن جو بایدن در امریکا، بحث حکومت موقت نیز بسته خواهد شد.
علی‌اکبر جمشیدی، عضو مجلس نمایندگان به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید: «تحولاتی که در امریکا آمده، تاثیراتی را بر روند صلح افغانستان خواهد گذاشت و با آمدن جو بایدن، دیگر بحث حکومت موقت مطرح نخواهد شد.»
آقای سعیدی می‌گوید: «دولت موقت تایید شده و آمدنی است. عمران خان بخواهد یا نخواهد، این فیصله‌ی بیرونی است. من می‌دانم.»
حدود یک ماه پیش، رییس‌جمهور غنی، در طی تماس تلفنی با عمران خان، از او خواسته بود که به افغانستان بیاید؛ اما عمران خان پس از گذشت یک ماه که نتیجه‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا روشن شده است، می‌خواهد به افغانستان بیاید.
شماری از کارشناسان سیاسی باور دارند که عمران خان منتظر روشن‌شدن نتیجه‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا بوده است و اکنون که جو بایدن، پیروز انتخابات شده، به افغانستان می‌آید تا به امریکا نشان بدهد که پاکستان نقش تعیین‌کننده‌ای در منطقه دارد.
آقای سعیدی، می‌گوید که عمران خان احساس می‌کند که گفت‌وگوهای صلح افغانستان به بن‌بست رفته و از سویی هم ترامپ رفتنی است و بایدن هم آمدنی. او می‌افزاید: «عمران خان از فرصت پیش‌آمده استفاده کرده و به جهان نشان می‌دهد که پاکستان در منظقه نقش کلیدی دارد.»
همین‌طور، آقای جمشیدی می‌گوید که در زمان دونالد ترامپ، رابطه‌ی افغانستان و پاکستان به تیرگی رفته بود؛ اکنون که ترامپ رفتنی است، عمران خان می‌خواهد که نقش پاکستان را در صلح افغانستان برجسته‌تر نشان بدهد.
به باور آقای جمشیدی، رابطه‌ی پاکستان و امریکا در زمان ریاست‌جمهوری بایدن نیک خواهد بود؛ زیرا بایدن در شعارهای انتخاباتی اش تاکید می‌کرد که امریکا به دنبال متحدین سنتی خود خواهد رفت. «پاکستان یکی از دوستان سنتی امریکا است، بنا عمران خان تلاش دارد که از این مساله برای برآوردن خواست‌های پاکستان در گفت‌وگوهای صلح افغانستان استفاده کند.»
نکته‌ی دیگر، روابط دوستانه‌ی هند و افغانستان است؛ چیزی که بارها مقام‌های پاکستانی از آن ابراز نگرانی کرده اند.
چندی پیش عمران خان گفته بود که یکی از نگرانی‌های جدی پاکستان این است که هند در خاک افغانستان علیه پاکستان فعالیت کند. او تصریح کرده بود: «یک نگرانی در پاکستان این است که هند از افغانستان در برابر ما استفاده کند، تا در کشور ما بی‌ثباتی ایجاد شود.»
به باور آگاهان این احتمال وجود دارد که در دیدار عمران خان با رییس‌جمهور غنی، روی روابط افغانستان و هندوستان نیز صحبت شود.
آقای سعیدی می‌گوید؛ پاکستان دوست ندارد که هندوستان در افغانستان باشد. از سویی هم، هند، ایران و روسیه یک جبهه‌ی قوی علیه پاکستان و امریکا در افغانستان ساخته است. طبعا آقای خان در این دیدار که دنیا در آستانه‌ی ریاست‌جمهوری جو بایدن قرار دارد، روی روابط افغانستان و هند نیز بپردازند.
با این همه، این پرسش همچنان باقی است که آیا بن‌بست گفت‌وگوهای صلح افغانستان، با آمدن عمران خان به این کشور، باز خواهد شد؟
شماری از کارشناسان می‌گویند که عمران خان تلاش می‌کند با آمدنش بن‌بست‌های گفت‌وگوهای صلح افغانستان را به حداقل برساند. با این کار، آقای خان نقش پاکستان را در منطقه برجسته نشان داده و از دولت جو بایدن امتیاز می‌گیرد و هم برای زیر فشار قراردادن دولت افغانستان، پیش از این زمینه‌سازی کرده است. آقای سعیدی، می‌گوید که بن‌بست‌ها به طور کامل برداشته نخواهد شد؛ اما احتمال می‌رود که بن‌بست‌های فعلی رفع شود.
