«قطعه لایزری» طالبان حملات گروهیای را شنبهشب (۷ جدی) در ولایت تخار بر یک پاسگاه نیروهای خیزشهای مردمی انجام دادند که در این حمله، نزدیک به بیست نیروی خیزش مردمی جان باختند. در عین حال، در یک حملهی دیگر طالبان در ولسوالی سنگین ولایت هلمند، ده سرباز ارتش ملی کشته شده اند و همین طور، از جانب مقابل هم روزانه دهها و صدها جنگجوی طالب نیز از سوی نیروهای امنیتی کشته میشوند.
هر زمانی که مذاکرات صلح سرعت میگیرد، به همان پیمانه، جنگ و خشونت از سوی گروههای درگیر جنگ بیشتر میشود؛ علت اساسی تشدید و فشار جنگ این است که تا طرفها بتوانند از طریق نظامیگری و خشونت، امتیازهای بیشتری را در میز گفتوگو به دست آورند. این تقریبا در همهی کشورهای در حال منازعه وجود داشته و تجربهی جنگ و صلح را پشت سرگذاشته اند.
افغانستان نُزده سال میشود، درگیر جنگ است و قربانیهای بیشماری را در این راه داده است؛ اکنون که مذاکرات صلح بیش از هر زمانی جدی شده، پرسشی اذهان عمومی را مشغول خود کرده و آن پرسش، این است که «آیا مذاکرات صلح منجر به تأمین صلح میشود؟» شهروندان افغانستان سخت مشتاق شنیدن پاسخ این پرسش از سوی نهادهای مربوط به ویژه دولت افغانستان استند؛ ولی پاسخهایی که تا هنوز نه تنها قناعتبخش نبوده بلکه گروههای دخیل در روند صلح، به نحوی تلاش دارند تا این پروسه را به چالش بکشند.
سیدحسن حسینی، باشندهی کابل که همواره پروندهی صلح را از طریق رسانهها دنبال میکند، میگوید: «دقیقا نمیدانم آیا طالبان و امریکا با هم کنار میآیند یاخیر؟ آیا طالبان با دولت افغانستان مذاکره میکنند یاخیر؟ آیا اصلا جنگ پایانی دارد یانه؟ تا هنوز به این نتیجه نرسیدم که روزی افغانستان عاری از جنگ شود.»
او میافزاید: «همان قدری که صلح پیش میرود، همان قدر جنگ هم زیاد شده. طالبان با انواع اسلحهی پیشرفته مسلح استند و هر روز بر نیروهای امنیتی حمله میکنند. شاید امریکا و طالبان صلح کنند و شاید هم صلح کرده باشند؛ اما آمادگی در داخل افغانستان برای صلح وجود ندارد. نه دولت پلان دارد و نه هم کسان دیگری، تا هرچه زودتر به جنگ خاتمه داده شود.»
سید حسین معتقد است، تا زمانی که استراتژی واضح و تعریفشده با اتحاد همهی جناحهای داخلی برای رفتن به سوی مذاکره با طالبان، پیاده نشود، مردم افغانستان همچنان در رؤیای صلح باقی خواهند ماند؛ در حالی که آمدن صلح یک واقعیت است و باید تأمین شود؛ اما تعریف منافع گروهها در مذاکرات صلح، این پروسه را بیشتر پیچیده میکند.
محمدرقیب فیاض، دانشجوی علوم سیاسی، میگوید که طالبان ارادهای برای صلح با دولت کنونی افغانستان ندارد. طالبان نظام فعلی که جمهوریت است را نمیپذیرد؛ اما نیاز است که همهی مردم افغانستان برای خنثاکردن پلانهای شوم طالبان ، تقویت نظام جمهوری و دولتداری، بسیج شوند و از حقوق شان دفاع کنند.
فیاض همچنان از سیاسیون کشور انتقاد میکند که آنها منافع شان را در جنگ و ناامنی میبینند و اگر صلح با محوریت دولت به وجود آید، منافع آنها در خطر میافتد؛ به همین خاطر، تلاش دارند که تحت نام «صلح همهشمول» مذاکرات دولتمحور را به چالش بگیرند.
شکیلا عظیمیان، شهروند دیگری میگوید، فجایعی را که طالبان برای مردم افغانستان خلق کرد و هزاران بیگناه را قتل عام کردند، هرگز بخشیده نمیشوند. شکیلا بر این باور است که طالبان به گفتوگو و مذاکره عقیده ندارند و آنها با جنگ و خشونت آمیخته شده اند؛ بنا بر این، یگانه راه مهار خشونتها از سوی طالبان، قدرت نظامی است که باید از سوی دولت فشارهای بیشتری وارد شود و پایگاهها و لانههای اصلی آنها هدف قرار داده شود.
با این همه، شماری از نمایندگان مردم در مجلس نمایندگان میگویند، قاعدهی جنگی این است که در کشورهای در حال منازعه، معمولا زمانی که بحث صلح و آتشبس مطرح میشود، جنگ هم شدیدتر میشود تا با فشار وارد کردن بر رقیب، موقعیت خود را در میز گفتوگوهای صلح تقویت کنند.
علیاکبر جمشیدی، عضو کمیسیون امور امنیتی و دفاعی مجلس نمایندگان، به روزنامهی صبح کابل میگوید که افغانستان نیز از جمله کشورهای در حال جنگ است و با توجه به این که در حال حاضر، گویا طالبان و امریکا به تفاهم میرسند؛ از مذاکرهی طالبان و دولت افغانستان هنوز بحثهای جدی به میان نیامده است. او اضافه میکند، طالبان با گسترش جنگ و خشونت، این هدف را دنبال میکنند که اگر امریکا و این گروه به تفاهم برسند، در گفتوگوهای بعدی (طالبان و دولت) جایگاه خود را تقویت کنند.
به گفتهی این عضو مجلس نمایندگان، نیروهای امنیتی با روحیهی قوی در برابر جنگجویان طالبان ایستادگی کرده و مقاومت میکنند؛ اما مشکلاتی نیز در نیروهای امنیتی افغانستان وجود دارد؛ مشکلاتی که فرماندهای غیرمسلکی در ساختارهای امنیتی قرار دارند، به شکل درست تجهیز نمیشوند و سایر مشکلات دیگری که نیاز است تا از طرف حکومت مرکزی رفع شود.
در حال حاضر، نیروهای امنیتی در ده ولایت افغانستان مصروف نبرد با گروه طالبان استند که روزانه دهها جنگجوی این گروه کشته و زخمی میشود و در عین حال، تلفات سنگینی نیز بر نیروهای امنیتی وارد میشود. تداوم این وضعیت، شهروندان افغانستان را نگران کرده و انتظار دارند که هرچه زودتر، دولت افغانستان و گروههای سیاسی با هم کنار آمده، تدابیر و آمادگیهای لازم را برای ورود به میز مذاکره با طالبان روی دست گیرند.
از جانب دیگر، دولت افغانستان که تأکید بر تأمین آتشبس از سوی طالبان دارد؛ اما در عین حال، در جریان چند ماه اخیر، همواره صدا بلند کرده که در مذاکرات صلح امریکا و طالبان، باید تدابیری برای از بین بردن لانههای امن این گروه در بیرون از مرزهای افغانستان سنجیده شود.