در نتیجهی درگیریهای اخیر در شهر شبرغان، مرکز ولایت جوزجان، بیشتر از شش هزار خانواده از اطراف و نواحی شهر شبرغان، مجبور به ترک خانههای شان شده اند. از دو ماه به این سو، در روستاهای اطراف شهر شبرغان درگیری میان نیروهای دولتی و جنگجویان طالب جریان دارد. در حال حاضر، شماری از این خانوادهها، در هوای مثبت ۴۰ درجه بدون دسترستی به ابتداییترین امکانات زندگی، زیر چادرها -خیمه- در بخشهای امن شهر شبرغان زندگی میکنند. در میان بیجاشدگان، پسران و دختران خردسال نیز دیده میشوند.
مسؤولان ریاست امور مهاجران و بازگشتکنندگان ولایت جوزجان، میگویند که در جریان دو ماه گذشته، آنها با کمک مؤسسههای همکار برای بیشتر از ۳ هزار خانوادهی متضرر از جنگ، موارد خوراکی توزیع کرده اند.
عبدالمالک رستمی، رییس ادارهی امور مهاجران و بازگشتکنندگان ولایت جوزجان، به روزنامهی صبح کابل، میگوید که این خانوادهها، در پی جنگهای اخیر از ۵۳ روستای شهر شبرغان بیجا شده اند. این روستاها، در سمت جنوب شبرغان در مسیر شاهراه شماره دوی جوزجان – سرپل موقعیت دارد، جایی که در حال حاضر، تنور نبرد میان نیروهای امنیتی-دفاعی و جنگجویان طالب گردم.
آقای رستمی، میگوید که به دلیل وضعیت جنگی و نیاز بیجاشدگان به مواد خوراکی، پوشاکی و بهداشتی و سکونت، کمکها از سوی نهادهای همکار، باید بیشتر شود. او، خواهان تشکیل یک اردوگاه بزرگ برای بیجاشدگان در شهر شبرغان است. به گفتهی آقای رستمی، در کنار بیجاشدگان از این ولایت، شمار زیادی از باشندگان ولایتهای فاریاب و سرپل نیز به شهر شبرغان پناه آورده اند. او، میگوید که در حال حاضر، نیازی نخسیتن بیجاشدگان شهر شبرغان، پول نقد است.
او، امیدوار است که نهادهای کمککنندهی غیردولتی، نگرانی ریاست امور مهاجران را نسبت به وضعیت بیجاشدگان درک کنند.
شمار زیای از بیجاشدگان برای این که از روستاها و ولسوالیهای آواره شده و منابع درآمد و تأمین زندگی شان که کشاورزی و دیگر منابع محلی بوده را از دست داده اند. این وضعیت در کنار نرسیدن کمکهای بهموقع از سوی دولت و نهادهای بینالمللی پشتیبان مهاجران، باعث شده که شمار زیادی از این بیجاشدگان در کنار نداشتن امنیت غذایی به کمکهای صحی نیز دسترسی نداشته باشند؛ چیزی که باعث شده، شماری از بیجاشدگان به بیماریهای گوناگونی مبتلا شوند.
رستمی، میگوید که بیجاشدگان دو ماه اخیر، در کنار مواد غذایی، به کمکهای صحی نیز نیاز دارند. «جنگ اثرهای مخربی بر زندگی و روان بیجاشدگان گذاشته است.»
در همین حال، شاهبیبی، یکی از بیجاشدگان در شهر شبرغان، میگوید که او شوهر و یک پسر جوانش را به اثر هاوانی که بر خانههای شان برخورد کرده، از دست داده است. او، میگوید که با یک پسر و سه دختر دیگرش، روستای شان را ترک کرده است. به گفتهی شاهبیبی، تنها پسرش نیز به دلیل قرارگرفتن در معرض صدای انفجار، شنوایی اش را از دست داده است و دخترانش نیز حال و روز خوشی ندارند. اکنون او با دختران و پسرش در زیر خیمهای در میان بیجاشدگان در شهر شبرغان شبوروز میگذارند.
«زیاده»، زن دیگری در میان بیجاشدگان اخیر در شهر شبرغان، میگوید که جنگ تنها پسر جوانش را از او گرفته است. در حال حاضر، این زن درددیده با سه نواسه و عروسش، در زیر چادر زندگی میکنند. او، میگوید که به تازگی از روستای افغانتیپه به شهر شبرغان پناه آورده و برای دریافت کمک، در ریاست مهاجران نیز نامنویسی کرده است.
اکنون، در کنار دیگر نهادهای کمکرسان، شماری از بازرگانان نیز برای برخی از بیجاشدگان خیمهنشین، کمکهای غذایی توزیع میکنند.
شماری از بیجاشدگان، میگویند که جنگ نه تنها که آنها را از خانههای شان آواره کرده است، بل که خوشها و آرامش ذهن شان را نیز گرفته است.
عایشه، مادر یک نوجوان ۱۵ساله، میگوید که هنگام فرار از روستای شان، بمبی پشت سر شان منفجر میشود و تکههای از آن به پشت پسرش برخورد میکند. این پسر که اکنون بهبود یافته اما جای زخم هنوز روی پشتش است. ده روز میشود که آنها از روستای «حسنتابین» به شهر شبرغان آمده و زیر خیمه زندگی میکنند.
با این که دامنهی جنگ در ولایتهای جوزجان، فاریاب و سرپل گسترش یافته و شمار زیادی را مجبور به ترک خانههای شان کرده/میکند؛ اما تا هنوز مکان مشخصی و مناسبی برای پناهدادن به بیجاشدگان در نظر گرفته نشده است. آوارگان، به گونهی مؤقتی در اردوگاههای کوچک در بخشهای امن شهر شبرغان زندگی میکنند. آنها، امیدوارند که به زودی پس از پایان جنگ، به خانههای شان برگردند.