آیا ماندن ناتو در افغانستان طالبان بیشتری را به میدان جنگ می‌کشاند؟

علی شیر شهیر
آیا ماندن ناتو در افغانستان طالبان بیشتری را به میدان جنگ می‌کشاند؟

هم‌زمان با این‌که وزارت خارجه‌ی ایالات‌متحده‌ی امریکا، می‌گوید که در میانه‌ی بازنگری توافق‌نامه‌ی دوحه قرار دارد، گزارش‌هایی از دوحه می‌رساند که رییسان دو هیئت گفت‌وگوکننده، پس از ۳۶ روز باهم دیدار و گفت‌وگو کردند.
محمدنعیم وردک، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر، می‌گوید که هیئت‌های دو طرف بر دوام کارگروه‌های کاری روی آجندای گفت‌وگوها تأکید کردند.
این در حالی است که دور دوم گفت‌وگوهای صلح افغانستان دست‌کم ۴۰ روز پیش، پس‌ازآن متوقف شد که کاخ سفید اعلام کرد، توافق‌نامه‌ی دوحه که در ۲۹ فبروری میان امریکا و طالبان امضا شده بود را دوباره بازنگری می‌کند.
اخیراً، آنتونی بلینکین، وزیر خارجه امریکا، در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی فارسی، گفته است که آن‌ها در میانه بازنگری سیاست امریکا در مورد افغانستان، به‌ویژه بازنگری توافق‌نامه‌ی دوحه قرار دارند.
امریکا هنوز تأکید دارد که طالبان دست از همکاری با شبکه القاعده و سایر گروه‌های تروریستی بردارد. این در حالی است که در گزارش‌های متعددی آمده است که گروه طالبان هنوز با القاعده روابط تنگاتنگی دارد. آقای بلینکین می‌گوید: «ما ادامه‌ی پشتیبانی طالبان از القاعده را سخت زیر بررسی داریم.»
پس‌ازآن که رییس‌جمهور جدید امریکا خواست توافق‌نامه‌ی صلح دوحه را دوباره بازنگری کند، تمایل گروه طالبان به ادامه‌ی گفت‌وگوهای صلح کم شده و میز گفت‌وگوها را به‌قصد سفر به کشورهای منطقه و جهان ترک کردند.
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که هرچند روند فعلی صلح در حال حاضر با فراز و نشیبی مواجه شده است؛ اما به‌زودی این روند از سر گرفته می‌شود.
آقای مجاهد افزود که سفرهای اعضای هیئت گفت‌وگوکننده‌ی طالبان به‌منظور تقویت روند گفت‌وگوهای فعلی انجام شده تا از ایجاد موانع و دسیسه‌ها جلوگیری شود. «در عموم ما به جریان و روند مذاکرات متعهد هستیم. به‌پیش خواهیم رفت. اکنون‌که کمی فراز نشیب وجود دارد، به خاطری که برخی از اعضای هیئت ما سفرهایی داشتند که به دلیل شرایط کرونا در آن کشورها ماندند، دوباره شرایط عادی می‌شود.»
از آن‌جایی که گفت‌وگوها در قطر متوقف بود، چند روز پیش شماری از اعضای هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دولت نیز به کابل برگشتند. رسول طالب، یکی از اعضای هیئت، روز سه‌شنبه (۵ حوت)، در نشستی که در وزارت دولت در امور صلح برگزار شده بود، به مواردی اشاره کرد که باعث ایجاد مشکل در روند کنونی شده است. او تأکید کرد که در حال حاضر، طالبان چهره‌ی یک گروه ایدیولوژیک نظامی را به خود گرفته؛ اما باید به گروه سیاسی تغییر کند تا در نظام و حکومت آینده‌ی افغانستان نقش داشته باشد. «این تغییر، کار دشواری است و یکی از مشکلات روند صلح نیز همین است.»
به باور این عضو هیئت گفت‌وگوکننده، گروهی که بیش از بیست سال با دیدگاه‌های ایدیولوژیک جنگ کرده، به‌سادگی قابل‌تغییر نیست و به زمان نیاز دارد.
این در حالی است که بر اساس تازه‌ترین گزارش دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، همین اکنون، طالبان مسئول ۴۶ درصد تلفات غیرنظامیان در افغانستان‌اند. این نهاد روز گذشته (سه‌شنبه، ۵ حوت)، در گزارشی گفته است که هم‌زمان با آغاز گفت‌وگوهای صلح، تلفات غیرنظامیان در افغانستان افزایش یافته است.
بر اساس این گزارش، در سال گذشته‌ی میلادی، ۳۰۳۵ غیرنظامی در کشور جان باخته‌اند و ۵۷۸۵ نفر دیگر زخمی شده‌اند. هرچند یوناما در این گزارش خود، گفته است که تلفات غیرنظامیان نسبت به یک سال قبل آن، ۱۵ درصد کاهش یافته؛ اما این شمار پایین تلفات تا اندازه‌ای بنا بر برخی تاکتیک‌ها در سه ماه آخر سال افزایش داشته است.
همین‌گونه، دیبرا لاینز، نماینده‌ی ویژه‌ی سازمان ملل متحد در افغانستان، گفته است که هرچند سال ۲۰۲۰ میلادی می‌توانست سال صلح در افغانستان باشد؛ اما هزاران غیرنظامی افغان به دلیل درگیری‌ها کشته و زخمی شدند.
بانو لاینز، تأکید کرده که بهترین راه برای محافظت از شهروندان افغانستان، برقراری آتش‌بس بشردوستانه است؛ چیزی که طالبان همواره آن رد کرده و گفته‌اند که پس از به دست ‌آمدن توافق با دولت افغانستان در مورد آتش‌بس موافقت خواهد شد.
وزارت دفاع افغانستان اعلام کرده که در سال روان خورشیدی، حملات طالبان بر کلان‌شهرهای افغانستان افزایش یافته است. شاه‌‎محمود میاخیل، سرپرست این وزارت، روز سه‌شنبه (۵ حوت)، در نشست حساب‌دهی دولت به ملت، گفت که در این سال، طالبان بر ۷ ولایت و ۱۳۲ ولسوالی حملات تهاجمی داشتند که از سوی نیروهای امنیتی و دفاعی کشور دفع شده است.
آقای میاخیل افزود که درنتیجه‌ی عملیات هوایی و زمینی نیروهای ارتش در سال روان، ۱۸ هزار و ۲۸۸ نفر از افراد طالبان کشته، ۱۰ هزار و ۲۹۶ نفر زخمی و ۲ هزار و ۲۵۹ نفر دیگر نیز بازداشت شده است.
پیش‌ازاین وزارت دفاع گفته بود که همه‌روزه طالبان بر بیش از ۲۰ ولایت حمله می‌کنند.

نیروهای ناتو در افغانستان

نگرانی ناتو از افزایش خشونت‌ها و خروج زودهنگام
درحالی‌که دو ماه و چند روز به خروج نیروهای خارجی به شمول ناتو از افغانستان باقی مانده، دبیر کل ناتو بار دیگر تأکید کرده که هنوز خیلی زود است که در مورد خروج از این کشور تصمیم گرفته شود.
ینس استولتنبرگ، در مصاحبه با شبکه‌ی خبری سی‌ان‌ان، گفته است که خروج زودهنگام نیروهای ناتو از افغانستان، تمام دست‌آورد‌های حاصل شده در سال‌های گذشته را نابود خواهد کرد.
آقای استولتبرگ، گفته است: «ما در ناتو به این جمع‌بندی رسیده‌ایم که هنوز خیلی زود است که در این مورد تصمیم نهایی را بگیریم که آیا پس از اول ماه می، از افغانستان خارج شویم یا در این کشور باقی بمانیم. کاری که ما انجام خواهیم داد، این است که همچنان در جایگاه متحد، به رایزنی فشرده ادامه دهیم.»
او ضمن این‌که گفته‌ است، روند صلح افغانستان به مرحله‌ی دشوار و شکننده رسیده؛ اما با این حال تأکید کرده که ناتو از این روند، حمایت می‌کند تا یک توافق کلی برای پایان جنگ در این کشور به دست آید.
به گفته‌ی او، تصمیم در مورد خروج از افغانستان بسیار دشوار است؛ زیرا در صورتی که بیرون شوند، خطر این‌که افغانستان بار دیگر به مکان امن برای تروریستان مبدل شود و دست‌آوردهای ۱۹ سال گذشته شهروندان از دست برود، زیاد است و از سویی هم اگر بمانند، ممکن خشونت‌ها علیه ناتو و شهروندان افغانستان افزایش یابد.
با این‌همه، رییس‌جمهور غنی گفته است که تصمیم ناتو مبنی بر این‌که «تصمیم نهایی» را در مورد خروج از افغانستان نگرفته، نشان می‌دهد که این موضع ناتو، فرصت تازه‌ای برای همه طرف‌های درگیر ایجاد می‌کند تا بدانند که استفاده از زور راه‌حل نیست.
آقای غنی دو روز پیش در مصاحبه با بی‌بی‌سی فارسی گفت که حضور شمار نیروهای خارجی، بسته به میزان شدت جنگ در افغانستان است. «شرایط امیدوارکننده است؛ نه مأیوس‌کننده! این‌جا ویتنام  نیست و دولت نیز در حال سقوط نیست.»