روی دیگر جنگ افغانستان؛ بی‌جاشدن بیش‌تر از ۵ هزار خانواده در دو هفته‌ی گذشته

اسماعیل لعلی
روی دیگر جنگ افغانستان؛ بی‌جاشدن بیش‌تر از ۵ هزار خانواده در دو هفته‌ی گذشته

دامنه‌ی جنگ و خشونت‌های طالبان با گذشت هر روز بیش‌تر گسترش می‌یابد؛ تا جایی که به اساس گفته‌های نهادهای امنیتی، اکنون در ۲۵ ولایت کشور، جنگ جریان دارد. طالبان در کنار سقوط‌دادن ولسوالی‌ها، از هفته‌ی گذشته به این سو، حمله‌های شان را به سمت شهرها کشانده اند. پس از سقوط شش شهر، روز سه‌شنبه -۱۹اسد-، شهر فراه نیز به دست این گروه افتاد.

عبدالصمد صالحی، عضو شورای ولایتی فراه، به روزنامه‌ی صبح کابل، گفت که شهر فراه، پس از چاشت روز سه‌شنبه به دست جنگ‌جویان طالب افتاده است. به گفته‌ی آقای صالحی، در حال حاضر، ریاست امنیت ملی زیر محاصره‌ی طالبان است و درگیری در آن جریان دارد؛ اما سایر اداره‌های دولتی همه به دست طالبان افتاده است.

این در حالی است که پیش از این، شش شهر دیگر؛ به شمول کندز، زرنج، تالقان، سرپل، ایبک و شبرغان نیز، به دست طالبان افتاده است. نتیجه‌ی حمله‌های طالبان، کشته‌شدن ده‌ها نظامی و غیرنظامی و بی‌جاشدن هزاران خانواده‌ از خانه و ولایت شان است. بر اساس معلومات وزارت امور مهاجران و بازگشت‌کنندگان، تنها در دو هفته‌ی اخیر و هم‌زمان با افزایش خشونت‌ها و کشتار طالبان، ۵ هزار و ۳۰۰ خانواده‌ در ولایت‌های مختلف، آواره شده است. این رقم از ابتدای سال روان خورشیدی تا اکنون، به ۶۳هزار خانواده می‌رسد.

خانواده‌هایی که طالبان امان زندگی و آرامش را از آن‌ها گرفته، نه ‌تنها خانه‌های شان را از دست داده که اکنون در بی‌سرنوشتی مطلق به سر می‌برند؛ زیرا نه نانی برای خوردن دارند و نه جایی برای خوابیدن.

افرادی که به دلیل ترس حاکم از طالبان و جنایت این گروه ناچار به فرار شده اند، به ولایت‌های مختلف پناه برده اند. در روزهای اخیر، شمار زیادی از باشندگان ولایت‌های شمال‌شرقی به شمول بدخشان، کندز، بغلان و تخار، برای فرار از خشونت طالبان، به کابل پناه آورده اند. این بی‌جاشدگان در دو منطقه‌ی شهر کابل -سرای شمالی و پارک شهرنو- در وضع نامناسبی شب‌وروز شان را می‌گذرانند.

رضا باهر، معاون سخن‌گوی وزارت امور مهاجران و بازگشت‌کنندگان، به روزنامه‎‌ی صبح کابل، گفت که اکثر این خانواده‌ها در فضای باز زندگی می‌کنند و شرایط مناسبی نیز ندارند. به گفته‌ی آقای باهر، هرچند در جریان یک روز گذشته، برخی کمک‌های اولیه برای آن‌ها توزیع شده؛ اما با آن‌ هم، بسنده نبوده و نتوانسته مشکلات آن‌ها را به گونه‌ی کامل رفع کند.

به اساس آمار این وزارت، دوروبر ۱۷ تا ۱۸ هزار خانواده -درخواستی- در ریاست مهاجران ولایت کابل ثبت شده  و بررسی‌ها برای شناسایی بی‌جاشدگان واقعی، آغاز شده است.

آقای باهر، تأکید کرد که این آمار نهایی نیست؛ زیرا در هر ولایتی، شماری از افراد منفعت‌طلب وجود دارند که خود شان را در میان بی‌جاشدگان جا می‌زنند و از وضعیت موجود سو‌ءاستفاده می‌کنند.

پس از آمدن آوارگان جنگ به ولایت کابل، نشست اضطراری از سوی وزارت مهاجران، وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث طبیعی و مقام ولایت کابل برگزار شده که با توجه به امکانات موجود، فیصله شد که به گونه‌ی موقت اردوگاهی با گنجایش ۳-۵ هزار خیمه برای بی‌جاشدگان در گوشه‌ای از شهر کابل برپا شود تا آن‌ها از فضای باز نجات داده شوند.

افزون بر این، معاون سخن‌گوی وزارت مهاجران، گفت که در نتیجه‌ی درگیری‌های چند ماه گذشته، چهار ولایت بیش‌ترین بی‌جاشدگان داخلی را دارد. آقای باهر، گفت که ولایت‌ ننگرهار با ۱۴هزار بی‌جاشده، کندز با ۹ هزار بی‌جاشده، کندهار، با ۷ هزار بی‌جاشده و هلمند با ۵ هزار‌ بی‌جاشده‌ی داخلی، بیش‌تر از نیم بی‌جاشدگان داخلی در دوونیم ماه گذشته را به خود اختصاص داده.

از سویی ‌هم، مسؤولان در وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث طبیعی، می‌گوید که از جمله‌ی ۶۱هزار خانواده‌ی بی‌جاشده‌ی داخلی، تا اکنون به ۵۳ هزار خانواده، کمک‌های غذایی، غیرغذایی و بسته‌های صحی توزیع شده است.

عبدالسمیع ضربی، معاون سخن‌گوی وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث طبیعی، به روزنامه‌ی صبح کابل، گفت که با توجه به امکانات دو اداره‌‌ای که در بخش کمک‌رسانی در حالت اضطرار فعالیت دارد، اکنون، امکان برپایی سه تا پنج هزار خیمه‌ی مؤقت برای مهاجران است؛ هرچند ممکن است با توجه به داغ‌شدن میدان‌های جنگ و سقوط شهرهای بیش‌تر، به شمار بی‌جاشدگان افزوده شود.

این در حالی است که پیش از این، نمایندگی سازمان ملل در بخش مهاجران نیز، از وضعیت بد شهروندان افغانستان و بی‌جاشدگان داخلی هشدار داده است. در اعلامیه‌ی این سازمان، آمده است که ادامه‌ی درگیری میان طالبان و نیروهای امنیتی افغانستان، فاجعه‌ی انسانی در این کشور به بار خواهد آورد.

قدرت‌طلبی طالبان و افزایش حمله‌های این گروه بر مرکز شهرهای افغانستان، نه تنها به آوارگی شهروندان افغانستان منجر شده، بل که هزاران نفر در نتیجه‌ی این حمله‌ها کشته و زخمی شده اند. روز سه‌شنبه -۱۹ اسد-، کمیته‌ی بین‌المللی صلیب سرخ در افغانستان، اعلام کرد که تنها در ده روز گذشته، بیش‌تر از ۴ هزار زخمی ناشی از درگیری‌ها در این کشور را درمان کرده است.

در اعلامیه‌ی این کمیته، آمده است که از اول آگوست سال روان، چهار هزار و ۴۲ زخمی از ناشی جنگ در ۱۵ مرکز صحی تحت ‏حمایت این کمیته، درمان شده است که نشان‌دهنده‌ی تشدید خشونت‌‌ها در افغانستان است‎.‎

صلیب سرخ، تأکید کرده است که درگیری‌ها در مراکز و اطراف شهرهای کندز، لشکرگاه، کندهار و سایر ‏شهرها، شدت یافته و صدهاهزار تن در معرض خطر قرار دارند و در جریان درگیری‌های اخیر در ‏این شهرها، صدها تن زخمی شده اند‎.‎

حمله‌ها و جنایت‌های ضدبشری طالبان در ولایت‌های مختلف، در حالی نگرانی شهروندان و جامعه‌ی جهانی را برانگیخته که این روزها هیچ پیش‌رفتی در روند صلح افغانستان به میان نیامده و حضور دو هیئت گفت‌وگوکننده در قطر، بی ‌هیج نتیجه‌‌ای ادامه دارد.

اخیرا یک هیئت دولتی به رهبری عبدالله عبدالله به قطر رفته تا در مورد صلح و جنگ افغانستان با کشورهای هم‌کار صلح این کشور، بحث و تبال نظر کند. در این نشست، نمایندگانی از سازمان ملل متحد و نماینده‌ی ویژه‌ی وزارت خارجه‌ی امریکا  نیز حضور دارند. وزارت خارجه‌ی امریکا، پیش از برگزاری این نشست، گفته بود که زلمی خلیل‌زاد در این نشست شرکت کرده و بر طالبان فشار وارد می‌کند؛ تا حمله‌های شان را متوقف کنند.

وضعیت جنگی در افغانستان تا جایی نگرانی‌آفرین شده که نهادهای جهانی خواستار توقف فوری خشونت شده؛ زیرا به باور آن‌ها، ادامه‌ی وضعیت، بحران انسانی می‌آفریند. میشل باچلیت، کمیشنر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه‌ی همین هفته، گفته است که ناکامی در ‏جلوگیری از افزایش خشونت‌ها و ارتکاب نقض حقوق‌بشری، پیامدهای فاجعه‌باری برای مردم ‏افغانستان دارد.

به گفته‌ی او، تلفات غیرنظامیان هم‌چنان افزایش می‌یابد و گزارش‌های نقض حقوق‌بشری که ‏ممکن است جرایم جنگی و جرایم علیه بشریت محسوب شود، به دست می‌رسد‎.‎

با این همه، آگاهان سیاسی و نظامی در افغانستان، تأکید می‌کنند که وضعیت از کنترل بیرون شده و در حال حاضر، یگانه راه برای کاهش خشونت‌ها، این است که نهادهای معتبر بین‌المللی که در قضایای صلح و جنگ که صلاحیت تصمیم‌گیری دارند، وارد عمل شوند و جلو طالبان را بگیرند.

آگاهان، تأکید می‌کنند که با درخواست و تضرع، طالبان دست از خشونت‌ها نمی‌کشند و حتا ممکن است که سبب قدرت‌نمایی و افزایش جنایت‌های این گروه شود.