انس حقانی فرزند جلالالدین حقانی، بنیانگذار«شبکهی تروریستی حقانی» و فرد شماره دوم این گروه است. او، برادر ناتنی سراجالدین حقانی، رهبر کنونی شبکهحقانی میباشد که پنج سال پیش (۱۳۹۳) توسط نیروهای امنیت ملی بازداشت شد. انس حقانی، جوانترین فرزند جلالالدین حقانی است که هنگام بازداشت، او معاون برادرش «سراجالدین حقانی» در فرماندهی این گروه بود.
وی، همچنان در تصمیمگیریهای رهبری شبکهی حقانی نقش کلیدی داشت و برای فعال نگهداشتن این شبکه در منطقه، به هدف جمعآوری کمکهای مالی، سفرهای مختلفی را به کشورهای منطقه انجام داده است.
حقانی، با این که توسط دولت افغانستان زندانی بود؛ اما گروه طالبان در سال جاری میلادی (۲۰۱۹) او را عضو هیأت مذاکرهکنندهی چهارده نفری تعیین کرد. شبکهی حقانی به عنوان یک شبکهی تروریستی در تمام نقاط افغانستان از جمله در حوزهی جنوب و شرق افغانستان فعالیتهای گسترده دارد.
با این حال شبکهی حقانی، خونینترین و پیچیدهترین حملات انتحاری و انفجاری را در افغانستان سازماندهی کرده و جان صدها غیرنظامی را گرفته است. این شبکه، در طول سالهای اخیر، بزرگترین حملات تروریستی را نیز بر نیروهای ناتو و امریکا در افغانستان راهاندازی کرد که عمدهترین حملات، انفجار تانکر مملو از مواد انفجاری در منطقهی چهارراهی زنبق که در مرکز کابل بود. در این انفجار، بیش از ۲۰۰ نفر ملکی و نظامی جان باخته و بیش از ۴۰۰ نفر دیگر زخمی شدند.
حمله بر هوتل انترکانتیننتال در جنوری سال ۲۰۱۱، حمله به سفارت امریکا در کابل در سپتامبر سال ۲۰۱۱، از جمله حملاتی است که مسؤولیتاش شبکهی حقانی به عهده گرفته است.
با آن که، در گذشته گزارشهایی به نشر رسیده بود که گویا، انس حقانی به اعدام محکوم شد؛ه اما رییسجمهور غنی، دیروز سهشنبه، تصمیم گرفت تا حقانی، مالیخان زدران و عبدالرشید عمری را در قبال آزادی دو استاد دانشگاه امریکایی به گونهی مشروط، آزاد کند.
رییسجمهور ابراز امیدواری کرد که آزادسازی سه عضو مهم طالبان در راستای آغاز مذاکرات مستقیم طالبان با دولت افغانستان جهت دستیابی به صلح پایدار، مؤثر واقع شود.
آقای غنی، در حالی به رهایی انس حقانی تصمیم گرفت که یک روز پیش از این تصمیم، هیأت نظامی و ملکی پاکستان به کابل آمد. جنرال فیض حمید، رییس استخبارات پاکستان و سهیل محمود، معاون وزارت خارجهی این کشور، روز دوشنبه (۲۰ عقرب) وارد کابل شدند.
به دنبال سفر هیأت پاکستانی، شایعاتی نشر شد که گویا، رییس سازمان استخباراتی پاکستان به منظور دلجویی و عذرخواهی از مقامهای افغانستان به کابل آمده تا بدرفتاری این سازمان با سفیر افغانستان در اسلامآباد جبران شود؛ اما با گذشت زمان اندکی، روشن شد که هدف از سفر رییس سازمان استخباراتی پاکستان به کابل، برای رهایی انس حقانی انجام شده است.
شماری از آگاهان نظامی معتقدند که به لحاظ سیاسی، تبادلهی زندانیان در کشورها یک امر معمول است و در افغانستان با درنظرداشت این که جامعهی جهانی حضور دارد، این گونه تعاملات سیاسی رایج است.
میرزامحمد یارمند، آگاه نظامی، به روزنامهی صبح کابل میگوید که آزادسازی انس حقانی و دو فرد دیگر طالبان، مقدمهای برای آغاز مذاکرات صلح با طالبان است و برای این که، دولت کابل حسن نیت خود را نشان داده باشد، انس حقانی را آزاد کرده است که مسأله در تعاملات سیاسی متصور است و آزادی حقانی، چندان جدی به نظر نمیرسد.
رهبران شبکهی حقانی از قبیلهی «زدران» قوم پشتون ساکن ولایت پکتیکا استند. جلالالدین حقانی در سال ۱۳۷۰ موفق شد که شهر خوست مرکز ولایت خوست را از کنترل حکومت داکتر نجیب خارج کند. وی در اولین کابینهی مجاهدین پس از سقوط کابل در سال ۱۳۷۱ پست وزارت عدلیه را بر عهده داشت. جلالالدین حقانی چند سال بعد متحد طالبان شد و در حکومت طالبان پستهای مهمی همچون فرماندهی طالبان در شمال کابل، وزیر مناطق مرزی و امور قبایلی را بر عهده گرفت.
از جانب دیگر، شبکهی حقانی یک گروه تروریستی است که در مناطق مرزی افغانستان و پاکستان دست به فعالیتهای تروریستی میزند. هر چند، پایگاههای اصلی این شبکه دقیقا معلوم نیست؛ اما اطلاعات منتشر شده نشان میدهد که وزیرستان شمالی واقع در مناطق قبیلهای فدرال پاکستان، مهمترین پایگاه این شبکه میباشد. در عین حال، گزارشهایی وجود دارد که هراسافگنان شبکهی حقانی در مناطق مختلف مرزی افغانستان به ویژه پکتیا، پکتیکا، خوست و برخی از مناطق پاکستان، فعالیت دارند.
شبکهی تروریستی حقانی که خطرناکترین گروه در سطح منطقه به شمار میرود، تلاشهای زیادی برای از بین بردن این شبکه در سطح جامعهی جهانی صورت گرفت. اعضای کنگرهی امریکا در سال ۲۰۱۲ میلادی، طی ارسال نامهای به هیلاری کلینتون، وزیر خارجهی پیشین امریکا، خواستار این مسأله شدند که شبکهی حقانی به عنوان یک گروه تروریستی شامل فهرست سیاه سازمان ملل متحد شود.