رشد دو برابر بیماری پولیو در کشور؛ نزدیک به سه میلیون کودک هنوز در خطر ابتلا قرار دارند

روح‌الله طاهری
رشد دو برابر بیماری پولیو در کشور؛ نزدیک به سه میلیون کودک هنوز در خطر ابتلا قرار دارند

با افزایش شمار ابتلا به پولیو در افغانستان، کارزار ملی واکسین پولیو دیروز (یک‌شنبه، ۹ قوس) شروع شد و قرار است تا پنج روز دیگر ۹.۹ میلیون کودک در سراسر افغانستان واکسین شوند.
سازمان جهانی صحت در افغانستان، روز شنبه (۸ قوس) در برگه‌ی تویترش اعلام کرد که کارزار ملی واکسین پولیو یا فلج کودک، از روز یک‌شنبه (۹ قوس)، شروع شده و تا ۵ روز ادامه خواهد داشت. این سازمان نوشته است: «همه اطفال زیر ۵ سال باید واکسین شوند تا از فلج‌شدن در امان باشند.»
همین‌طور وزارت صحت‌عامه‌ی افغانستان، یک‌شنبه (۱۰ قوس) با نشر اعلامیه‌ا‌ی گفته است که کارزار سراسری واکسین پولیو در ۳۴ ولایت کشور از سوی وزارت صحت ‌عامه به راه انداخته می‌شود که برای پنج روز ادامه دارد. در این کارزار به ۹.۹ میلیون کودک زیر پنج سال دو قطره واکسین پولیو و برای کودکان میان شش‌ماهه تا پنج‌ساله، ویتامین A داده خواهد شد.
پولیو یک بیماری ویروسی است که تا اکنون دارویی برای درمان آن وجود ندارد و این بیماری باعث معلولیت و حتا مرگ کودکان مصاب به آن می‌شود.
افغانستان و پاکستان، تنها کشورهایی در جهان اند که هنوز هم واقعه‌های پولیو در آن گزارش می‌شود. بر اساس معلومات وزارت صحت عامه‌ی افغانستان، از شروع سال ۲۰۲۰ میلادی تا اکنون ۵۶ کودک در افغانستان و ۸۱ کودک در پاکستان به اثر پولیو، فلج شده اند.

ثبت بیش‌ترین آمار پولیو در حوزه‌ی جنوب افغانستان
بر اساس معلومات وزارت صحت عامه‌ی افغانستان، از میان ۵۶ کودک مصاب به پولیو، ۳۸ مورد آن در ولایت‌های جنوبی ثبت شده است که بیش‌تر آن در ولایت‌های کندهار و هلمند استند. همین‌طور، ۸ مورد از حوزه‌ی غرب، ۶ مورد از حوزه‌ی جنوب‌شرق، ۲ مورد از حوزه‌ی شرق و یک-یک مورد از حوزه‌ی شمال و شمال‌شرق افغانستان، گزارش شده است.
مسوولان صحی در ولایت کندهار، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که قرار بود در این کارزار واکسیناسیون ۵۶۷ هزار و ۶۴۰ کودک واکسین شوند؛ اما طالبان تطبیق واکسین در ولسوالی‌های میانشین، خاک‌ریز، غورک، شورابک، معروف، ریگ‌ستان و ارغستان را منع کرده اند.
داکتر عبدالقیوم پخلا، رییس مرکز عملیاتی پولیو در کندهار، می‌گوید: «بنا به ممانعت طالبان، ۱۳۰۲۳۰ کودک از واکسین در ولایت کندهار محروم می‌مانند.» او هم‌چنان می‌افزاید: «به طور مجموعی در ولایت کندهار، ۴۲۹ هزار و ۶۱۶ کودک زیر پنج سال واکسین خواهند شد. اگر طالبان اجازه بدهند گروه‌های سیار واکسین آماده اند، کودکان مناطق تحت کنترل طالبان را نیز واکسین کنند.»
در ولایت کندهار، تنها طالبان مانع اجرای کارزار واکسین پولیو نیستند؛ بلکه ساکنان شماری از محل‌های این ولایت نیز نمی‌خواهند که کودکان شان واکسین شوند.
حیات‌الله حیات، والی کندهار، می‌گوید که اداره‌ی محلی کندهار با همه توان تلاش می‌کند که موانع در برابر تطبیق واکسین را رفع کند.

ولایت‌های حوزه‌ی غرب افغانستان
مسوولان صحی در ولایت‌های غرب افغانستان، می‌گویند که طالبان و مخالفان مسلح در شماری از ولایت‌های افغانستان، نمی‌گذارند که واکسین پولیو به کودکان رسانده شود.
عبدالوحید رحمانی، مسوول برنامه‌ی معافیت کتلوی در حوزه‌ی غرب، می‌گوید که مخالفان مسلح دولت در منطقه‌های تحت کنترل شان، نمی‌گذارند که واکسین خانه‌به‌خانه‌ی پولیو تطبیق شود. «هدف ما تطبیق واکسین بر یک میلیون و ۱۰۰ هزار کودک زیر سن پنج ‌سال در حوزه‌ی غربی است؛ اما ۴۰ درصد آن‌ها بنا به مخالفت گروه‌های مسلح، از این کمپاین بی‌بهره می‌مانند.»
از سوی دیگر، مسوولان محلی در ولایت نیمروز می‌گویند که در این کارزار، ۶۸۵۰۰ کودک زیر پنج سال واکسین خواهند شد.
داکتر نصیراحمد هیبت، رییس صحت عامه‌ی نیمروز، می‌گوید که در شهر زرنج ۵۵ هزار، در ولسوالی خاشرو ۲۵۰۰، در ولسوالی چخانسور ۴ هزار، در ولسوالی کنگ ۲۸۰۰ و در ولسوالی چهاربرجک ۲۴۰۰ کودک واکسین خواهند شد. به گفته‌ی او، در ولایت نیمروز تا هنوز یک واقعه‌ی مثبت پولیو ثبت شده است.

افزایش پولیو و محرومیت نزدیک به ۳ میلیون کودک از واکسین آن
با افزایش پولیو در سال روان میلادی و شروع کارزار پنج‌روزه برای واکسین‌کردن ۹.۹ میلیون کودک در سراسر افغانستان؛ اما کودکانی زیادی هم در این کشور وجود دارند که از واکسین پولیو بی‌بهره می‌مانند.
میرجان راسخ، مسوول برنامه‌ی محو پولیوی وزارت صحت‌ عامه‌ی افغانستان، می‌گوید که در ۲۰۱۷م ۱۴ واقعه، در سال ۲۰۱۸م بیست‌ویک واقعه، در سال ۲۰۱۹، بیست‌ونه واقعه و در سال روان هم تا اکنون ۵۶ واقعه‌ی پولیو در افغانستان ثبت شده است.
به گفته‌ی آقای راسخ، نرسیدن واکسین به همه کودکان افغانستان، باعث شده است که آمار در سال روان پولیو افزایش یابد. «در هر دوره‌ی واکسین پولیو، دو و نیم تا سی میلیون کودک از واکسین پولیو محروم می‌مانند.»
تسلط طالبان در شماری از مناطق کشور، قرنتین در پی شیوع ویروس کرونا، مشکل‌های جغرافیایی و دشوارگذربودن راه‌ها، از چالش‌های عمده فراروی تطبیق واکسین پولیو در افغانستان است.
آقای راسخ تصریح می‌کند: «اول این که در برخی مناطق طالبان نمی‌گذارند که واکسین تطبیق شود؛ دوم این که در چهار ماه قرنتین، واکسین پولیو توزیع نشد؛ سوم این که مشکل‌های جغرافیایی در افغانستان وجود دارد؛ اما وزارت صحت عامه، رساندن واکسین در ولسوالی‌های صعب‌العبور را کم‌وبیش حل کرده است.»
با این‌ همه، دکتر احمد جواد عثمانی، سرپرست و نامزدوزیر صحت عامه‌ی افغانستان، می‌گوید که با کمال تاسف، شمار زیادی از کودکان افغانستان به علت مشکل‌های امنیتی از واکسین پولیو باز می‌مانند؛ این باعث شده که مقاومت بدن این کودکان، در برابر ویروس وحشی پولیو ضعیف بوده و شماری از آن‌ها به اثر این ویروس، فلج شوند.