سفر احتمالی هیئت نظامی پاکستان به کابل؛ آیا حکومت فشارهای سیاسی و نظامی را بر طالبان افزایش داده است؟

علی شیر شهیر
سفر احتمالی هیئت نظامی پاکستان به کابل؛  آیا حکومت فشارهای سیاسی و نظامی را بر طالبان افزایش داده است؟

حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان، دیروز شنبه (۱۸ ثور) در یک نشست خبری در کابل، گفت که طالبان توان پیروزی در میدان‌های نبرد را ندارند. به گفته‌ی آقای محب این گروه برنامه داشتند که با تشدید عملیات‌های خود در هفت ولایت کشور، بخش‌هایی از این ولایت‌ها را سقوط دهند؛ اما در این برنامه‌ی خود ناکام شدند.
او خطاب به جنگ‌جویان طالب، گفت که نباید قربانی هدف‌های شخصی رهبران خود شوند؛ چون هر جایی را که این گروه تصرف کند، نیروهای امنیتی در برابرشان عملیات می‌کنند و جنگ‌جویان این گروه یا می‌میرند، یا هم بازداشت می‌شوند.
آقای محب افزود: «اگر طالب جایی را می‌گیرد، پس‌گیری‌اش با تلفات گسترده‌ی آن‌ها مواجه می‌شود. به جنگ‌جویان طالب صدا می‌زنم که رهبران‌تان از شما استفاده‌ی سو می‌کنند و جنگ‌تان نامشروع است و نباید برای اهداف رهبران‌تان قربانی شوید. هر جایی را که بگیرید، ما عملیات می‌کنیم و شما یا می‌میرید و یا زندانی می‌شوید؛ پس بهتر است سلاح خود را بگذارید و زندگی عادی را آغاز کنید.»
مشاور امنیت ملی افغانستان می‌گوید که گروه طالبان حکومت مشارکتی نمی‌خواهد؛ بلکه تلاش دارد تا از طریق زور به قدرت برسد؛ اما نیروهای دفاعی و امنیتی، این اجازه را به آن‌ها نخواهند داد. او تصریح کرد که این گروه ظرفیت تشکیل حکومت در افغانستان را ندارد و تنها به فکر جنگ و گسترش خشونت از راه کشتار مردم است؛ هر روز به تخریب تاسیسات عام‌المنفعه از جمله بندهای برق، پایه‌های برق و سرک‌ها دست می‌برند.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش، با اشاره به خروج نیروهای امریکایی و ناتو از افغانستان، گفت که آن‌ها (خارجی‌ها)، بیش‌تر تجهیزات‌شان را به ارزش یک میلیارد دالر به دولت افغانستان واگذار می‌کنند.
از سویی هم ژنرال یاسین ضا، رییس ستاد ارتش و سرپرست وزارت دفاع ملی افغانستان، در این نشست خبری گفت که جنگ در ولایت‌های کندهار، هلمند، غزنی، بغلان، فراه و بخش‌های از ولایت هرات شدت گرفته و در جریان این نبردها تاکنون نزدیک به یک هزار جنگ‌جوی طالب کشته و زخمی شده‌ است.
او افزود، در روزهای گذشته یک فرمانده ارشد طالبان به نام «سنایی» که رابط‌ این گروه با شبکه‌ی القاعده بود، کشته شده است. او تصریح کرد که در حال حاضر نیروهای دفاعی و امنیتی کشور در ولایت‌های غزنی و بغلان در حالت تهاجمی قرار دارند و از حالت دفاعی خارج شده ‌اند.
مقام‌های امنیتی حکومت افغانستان می‌گویند که طالبان با القاعده رابطه‌ی نزدیک دارد و آن‌ها اسناد و شواهد کافی از هم‌کاری القاعده و پاکستان در جبهه‌های کندهار و هلمند با گروه طالبان به دست آورده اند.
رییس ستاد ارتش افغانستان، می‌گوید؛ جسدهایی که در جریان عملیات نظامی به دست نیروهای دفاعی و امنیتی افتاده، نشان می‌دهد که القاعده و جنگ‌جویان طالب با هم متحد اند. او تأکید کرد: «نیروهای امنیتی و دفاعی، به حالت تعرضی تغییرموضع داده اند. تلفات دشمن نزدیک به یک هزار کشته و زخمی است که در بین‌شان رهبران کلیدی طالبان و القاعده نیز شامل اند.»
از سویی هم ضیا سراج، رییس امنیت ملی افغانستان، می‌گوید که حملات بزرگ اخیر توسط شبکه‌ی حقانی صورت گرفته است. آقای سراج در مورد حمله‌ی موتربمب در ولایت لوگر نیز تصریح کرد که این حمله از سوی همین شبکه طرح‌ریزی و عملی شده است. او علاوه کرد که یک تن از طراحان این حمله به نام «غازی‌الله» بازداشت شده و به جرمش اعتراف کرده است.
رییس عمومی امنیت ملی یک بار دیگر تأکید کرد که تمام طرح‌ها و برنامه‌های حملات طالبان در افغانستان، از پاکستان و به ویژه در شهر کراچی طراحی می‌شود.
فشارهای سیاسی
مقام‌های امنیتی حکومت افغانستان تأکید دارند که علاوه بر تغییر موضع از حالت دفاعی به حالت تهاجمی در میدان‌های نبرد، تلاش‌های دیپلماتیک نیز برای حاضرکردن طالبان به میز مذاکره، شدت گرفته است.
حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان، می‌گوید که در این اواخر، دولت پاکستان تلاش‌هایش در راستای برقراری صلح در افغانستان را افزایش داده و اگر موفق شود، شاید راهی برای برقراری صلح پیدا شود. آقای محب، گفت که قرار است به زودی، یک هیئت نظامی پاکستانی به کابل سفر کند.
از سویی هم، زلمی خلیل‌زاد، نماینده‌ی ویژه امریکا برای صلح افغانستان، به تازگی اعلام کرده است؛ در صورتی که گروه طالبان صلح و آینده‌ی مبتنی بر اجماع و سازش را انتخاب نکند، امریکا در کنار افغانستانی‌هایی که برای حفظ جمهوری تلاش می‌کنند، می‌ایستد.
خلیل‌زاد گفته است که در حال حاضر اجماع بی‌نظیری برای صلح شکل گرفته است؛ اجماعی که توافق از راه مذاکره، ختم خشونت و رد تلاش برای راه‌ حل نظامی را حمایت می‌کند.
به‌گفته‌ی او، رهبران افغانستان از تمامی طرف‌های درگیر، باید از این فرصت استفاده کرده و برای ختم جنگ چهل‌ساله با هم مذاکره کنند.
با این حال، امریکا و اتحادیه‌ی اروپا از آدرس‌های مختلفی تلاش دارند که طالبان را دوباره به گفت‌وگوهای صلح که در حال حاضر متوقف شده است، برگردانند.
ایالات متحده‌ی امریکا و اتحادیه‌ی اروپا خواستار ازسرگیری فوری مذاکرات صلح شده اند و هم‌زمان با آن، حملات گسترده‌ی طالبان در افغانستان را حین خروج سربازان خارجی از این کشور، محکوم کردند.
نمایندگان واشنگتن، اتحادیه‌ی اروپا، ناتو و دیگر کشورهای اروپایی، روز پنج‌شنبه در برلین دیدار کردند، حینی که ایالات متحده‌ی امریکا و دیگر کشورهای خارجی به خروج سربازان‌شان از افغانستان آغاز کردند.
دیدار در برلین با صدور بیانیه‌ای پایان یافت که در آن ازسرگیری مذاکرات اساسی در مورد آینده‌ی افغانستان، بدون پیش‌شرط‌ها تأکید شده است. در این بیانیه آمده است: «موضع‌گیری‌های مسالمت‌آمیز در تقسیم قدرت فراهم شود که زمینه‌ی ایجاد یک حکومت فراگیر و با مشروعیت مساعد شود.» در ادامه‌ی آن هم‌چنان آمده است که «طالبان نباید از خروج سربازان به عنوان بهانه استفاده کند و روند صلح را متوقف کنند.»
با این حال، محمد نعیم وردک، سخن‌گوی دفتر سیاسی طالبان در قطر، حکومت افغانستان را متهم به متوقف‌کردن گفت‌وگوهای صلح کرده است.
او در صفحه‌ی تویترش نوشته است: «امارت اسلامی ۱۰ روز پس از امضای توافق‌نامه‌ی دوحه برای آغاز گفت‌وگوهای صلح آماده بود؛ اما طرف مقابل این روند را شش ماه به تعویق انداخت. اگر مذاکرات آغاز می‌شد تاا کنون شاهد پیش‌رفت زیادی بودیم.»
ایالات متحده‌ی امریکا پیش از این، اعلام کرده بود که تا یازدهم سپتمبر سال روان میلادی تمام سربازانش را از افغانستان بیرون می‌کند. امریکا اعلام کرده که هجده هواپیمای جنگی را برای محافظت از نیروهای امریکایی و ایتلاف که در حال خارج شدن از افغانستان استند، در این کشور مستقر کرده است.
مارک میلی، رییس ستاد مشترک نیروهای امریکایی، گفته است که شش بمب‌افکن دوربرد بی ۵۲ و ۱۲ جنگنده اف ۱۸ برای محافظت از روند خروج ۲۵۰۰ سرباز و ۱۶۰۰۰ پیمان‌کار غیرنظامی امریکایی در افغانستان مستقر شده ‌است.
ژنرال میلى افزود؛ در حالی که شورشیان طالبان هر روز بین ۸۰ تا ۱۲۰ حمله به اهداف دولت افغانستان انجام می‌دهند، از آغاز روند خروج در اول ماه می، هیچ حمله‌ای علیه نیروهای امریکا و ایتلاف صورت نگرفته است.
لوید آستین، وزیر دفاع امریکا، می‌گوید: «کم‌تر از یک هفته از آغاز روند خروج نیروها گذشته و این روند طبق برنامه پیش می‌رود.»