برای نخستین بار، قرار است که رییسجمهور غنی، دونالد ترامپ، رییسجمهور امریکا را در کاخ سفید ملاقات کند. نخستین دیدار غنی و ترامپ در ماه سپتامبر سال ۲۰۱۷ میلادی در نیویارک بود که این دیدار در حاشیهی نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد انجام شد.
رییسجمهور غنی در حالی که در یک سفر رسمی، به امارات متحدهی عربی رفته بود، شام روز پنجشنبه (۳۰ عقرب)، در یک تماس تلفونی ۲۵ دقیقهای با دونالد ترامپ، پیرامون مذاکرات صلح و پیشرفت نیروهای امنیتی افغان، گفتوگو کردند.
ترامپ در صحبت خود با غنی، روی برقراری«آتشبس» تأکید کرده و گفته است که یکی از پیششرطهای اساسی در آغاز مذاکرات صلح، برقراری آتشبس از سوی گروه طالبان است. از جانب دیگر، ترامپ گفته است که در مذاکرات صلح باید حکومت افغانستان شامل شود و برای شمولیت کابل به این مذاکرات، باید هرچه زودتر تدابیری سنجیده شود. در عین حال، آقای ترامپ، غنی را برای یک سفر رسمی به کاخ سفید دعوت کرد که از سوی رییسجمهور غنی پذیرفته شد.
با وجود تعریف واضح از سیاست خارجی افغانستان؛ اما رابطهی غنی در طول پنج سال اخیر با ترامپ، تیره بود. رهایی انس حقانی و تبادلهی او با دو استاد دانشگاه امریکایی، تغییراتی را در معادلات صلح به وجود آورد و نیز مناسبات کابل-واشنگتن پیرامون روند مذاکرات صلح، متحول شد.
شماری از آگاهان روابط بینالملل معتقدند، آزادی انس حقانی از سوی دولت و رهایی دو استاد دانشگاه امریکایی از چنگ طالبان، روی مواضع و دیدگاههای رییسجمهور امریکا تأثیر گذاشته است؛ زیرا ترامپ در تلاش است که با آزادی اتباع امریکایی، یک مانور سیاسی قدرتمند برای افکار عمومی امریکا و انتخابات ریاستجمهوری این کشور داشته باشد.
جعفر مهدوی، استاد دانشگاه و عضو پیشین مجلس نمایندگان، باورمند است، هرکسی که در خصوص آزادی اتباع امریکایی، در هر نقطهی جهان، قدم مؤثر بردارد، ترامپ و مجموع دستگاه سیاست خارجی واشنگتن با او مناسبات متفاوتی خواهد داشت.
مهدوی میگوید، رهایی دو استاد دانشگاه امریکایی در افغانستان، مشروط بر آزادی انس حقانی بود و رهایی انس حقانی، مشروط بر رضایت آقای غنی بود که در این شرایط حساس، رییسجمهور با قرار گرفتن در مقابل افکار عمومی مردم افغانستان، این ریسک سیاسی را پذیرفته و به آزادی انس حقانی رضایت داد.
دعوت ترامپ از غنی به کاخ سفید، نشان میدهد که بعد از این، رییسجمهور غنی وارد یک فاز جدید با مقامهای امریکایی خواهد شد و نتیجهی تبادلهی انس حقانی با دو استاد امریکایی، این خواهد بود که امریکاییها تلاش کنند تا در مذاکرات صلح و در تعامل با طالبان، از جایگاه دولت افغانستان به ویژه غنی، حمایت کنند.
هرچند، قرار بود که ترامپ با نمایندگان طالبان در «کمپ دیوید» ملاقات کند؛ اما به دلیل کشته شدن یک نظامی امریکایی در کابل، ترامپ مذاکرات نُهماهه با طالبان را لغو کرد. آگاهان روابط بینالملل دشوار میدانند که بار دیگر چنین زمینهای برای ملاقات سهجانبهی (غنی، ترامپ و طالبان) فراهم شود؛ زیرا طالبان هنوز به مواضع خود همچنان پایبند استند که با دولت کابل مذاکره نمیکند؛ اما یک راه وجود دارد که ممکن است، طرفهای صلح را به یک دیدار سهجانبه بکشاند؛ آن راه این است که رییسجمهور غنی، در مذاکرات صلح از خود انعطاف نشان داده و حساسیت زیادی به خرج ندهد.
بهبود روابط غنی با امریکاییها و دعوت او از سوی ترامپ، پیامهای واضح به آدرسهای سیاسی داخلی افغانستان، به ویژه رقبای سیاسی او دارد. جناحهای سیاسی داخلی افغانستان به این نتیجه خواهند رسید که رییسجمهور غنی، مورد حمایت امریکا به خصوص ترامپ قرار دارد.
از سویی هم، شمار دیگری از آگاهان روابط بینالملل میگویند، دعوت غنی از سوی ترامپ، بیشتر بر محور صلح نمیچرخد، بلکه دو طرف از مسائل موجود در فضای انتخاباتی شان استفاده کردند.
عبدالشکور سالنگی، آگاه روابط بینالملل، به این باور است که در شرایط کنونی، هم امریکاییها به همکاری دولت افغانستان نیاز دارند و هم دولت افغانستان به همکاری واشنگتن؛ به همین خاطر، دولت افغانستان به آزادسازی انس حقانی اقدام کرد و از طرف دیگر، امریکا میخواهد که انتخابات ریاستجمهوری افغانستان را به گونهای رقم بزند که تیم حاکم، دوباره در قدرت بماند.
با این همه، در یک سال اخیر، روند صلح و انتخابات که رقابتی شده بود، اینک با دعوت غنی به کاخ سفید، صلح مقدم بر انتخابات شده است. پیش از آن که رابطهی غنی با امریکاییها ترمیم شود، احساس میشد که نگاه امریکاییها به عبدالله عبدالله، بیشتر است. نمونهی آن را میتوان به ملاقاتهای متعدد سفیر امریکا با عبدالله، اشاره کرد؛ که رییسجمهور غنی با تصمیم دشوار و ریسک بزرگ سیاسی، ظاهرا وضعیت را به نفع خودش تعریف کرد.