محمد سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری، گفته است که یاد کردن از طالبان به عنوان «امارت اسلامی» در موافقتنامهی صلح بین امریکا و طالبان، تحت هر عنوان و به هر مقصد و انگیزهای که صورت بگیرد، به طور غیر مستقیم به معنای حیثیت «دولت» بخشیدن به طالبان است.
در مقالهای که تحت عنوان (صلح؛ آری اما نه به قیمت نفی جمهوریت!)، به قلم سرور دانش، معاون دوم ریاست جمهوری منتشر شده، آمده است که حکومت و مردم افغانستان بدون هیچ پیششرطی طرفدار پروسهی صلح و آغاز مذاکره است، ولی هر نوع موافقتنامهی صلح در این رابطه، نمیتواند بدون پیش شرط باشد.
آقای دانش، گفته است که یاد کردن از طالبان به عنوان «امارت اسلامی»، به معنای حیثیت «دولت» بخشیدن به طالبان است و از این جهت غیر قابل قبول برای مردم افغانستان و یک نوع نقض قانون اساسی و حاکمیت ملی افغانستان به شمار رفته، هیچ کسی حق ندارد حاکمیت ملی ما را زیر سؤال ببرد.
او علاوه کرده است که «امارت» تنها یک نام برای یک جریان نظامی و سیاسی نیست، بلکه یک نوع «نظام سیاسی» است که گروه طالبان بنیانگذار و طرفدار آن است؛ بنا بر این استفاده از این عبارت به معنای مشروعیت دادن به یک نظام سیاسی دیگر، در مقابل نظام سیاسی کنونی کشور است.
معاون دوم ریاست جمهوری، در بخش دیگری از این مقاله، نگاشته است که معنای این قضیه که گفته می شود: «نوع نظام سیاسی آینده و همچنین دستاوردهای ۱۸ سال اخیر و از آن جمله: قانون اساسی، انتخابات، آزادی بیان، حقوق بشر و حقوق زنان و مانند آن از مسایلی است که باید در گفتوگوهای بینالافغانی مورد بحث قرار گیرد و در بارهی آن ها تصمیم گرفته شود» دقیقا چیست؟ آیا بدین معنی نیست که گویا نظام فعلی و بنیادهای اساسی آن باید به کنار گذاشته شود و همه چیز به صفر برگردد و از نو در بارهی همه چیز بحث و توافق صورت گیرد؟
او افزوده است که امروز برخی از اصول و ارزشهای حقوقی، ارزشهای مشترک جوامع غربی و شرقی است؛ ولی به این معنی نیست که قانون اساسی و همهی آنچه در ۱۸ سال داشتهایم، همگی ارزشهای غربی و یا امریکایی است و ما آنها را از غرب به عاریت گرفتهایم و یا این که همکاران بینالمللی ما بگویند که این ارزشها مربوط به ما است و نه افغان ها و ما ارزشهای خود را بر افغانها تحمیل نمیکنیم و گویا تنها «امارت» با ارزشهای دینی و ملی افغانستان مطابقت دارد و نه «جمهوریت!»
آقای دانش، گفته است که نظام سیاسی مبتنی بر انتخابات، آزادی بیان و ارزشهای حقوق بشری، برخاسته از متن آموزهها و ارزش های دینی و اسلامی است و مردم این نظام را آزادانه و آگاهانه و بر اساس یک تصمیم ملی و مطابق به ارزشهای دینی و منافع ملی خود انتخاب کرده است. در مقابل، این «نظام امارتی» است که دقیقا با همین ارزشهای اسلامی و خواست های مردم در تضاد است.
معاون رییس جمهور تاکید کرده است که امروز جمهوریت، نظام سیاسی مبتنی بر انتخابات و حقوق شهروندی، به عنوان خطوط اساسی مردم افغانستان با هیچ چیزی قابل معامله نیست و هر نوع طرح صلحی باید در چارچوب این اصول تعریف گردد.
آقای دانش افزوده است که اگر این خطوط اساسی برای مردم افغانستان مطرح نمیبود، چرا در دههی هفتاد حاکمیت طالبان را نپذیرفتند و چرا تا کنون این همه قربانیها داده شده است؟ بنا بر این صلح برای ما بدون شک یک اولویت است؛ اما این اولویت به معنای نادیده گرفتن و یا کنار گذاشتن همهی ارزشهای بنیادی دیگر ما و از آن جمله انتخابات نیست.
معاون دوم ریاست جمهوری تاکید کرده است که یک نظام سیاسی بدون انتخابات از هر نوع مشروعیت تهی است.
آقای دانش در بخش پایانی مقالهاش، گفته است که اگر دولت افغانستان برای امریکا یک همپیمان استراتیژیک و یک متحد سیاسی بوده و است، باید بین دو دولت یک نوع اعتماد متقابل استراتیژیک نیز وجود داشته باشد و منافع ملی هر دو کشور در همه حالات در نظر گرفته شود و باید تمام محتوای مذاکرات و متن موافقتنامه با تمام جزئیات در اختیار دولت افغانستان قرار داده شود تا به تفصیل مورد ارزیابی قرار گیرد.
او علاوه کرده است که بین دولت افغانستان و دولت امریکا، قبلا موافقتنامهی استراتیژیک و پیمان امنیتی به امضا رسیده و اکنون سؤال این است که بین آن موافقتنامهها و موافقتنامه با یک گروه دهشتافکن که هنوز در لیست سیاه قرار دارد و هنوز در افغانستان هر روز فاجعه خلق میکند و صدها تن از افراد ملکی را حتا در مراکز دینی و آموزشی و مراسم عروسی و عزاداری به قتل میرساند، چه نسبتی میتواند وجود داشته باشد؟
این در حالی است که زلمی خلیلزاد روز یکشنبه (۱۰ سنبله)، نهمین دور گفتوگوهای صلح را با نمایندگان طالب در قطر به پایان رساند و با توافقنامهی احتمالی صلح که او و طالبان روی آن به توافق رسیدهاند، به کابل آمد.
آقای خلیلزاد در سفر به کابل، روز دوشنبه (۱۱ سنبله)، در دیدار با رهبران حکومت وحدت ملی دیدار کرده و متن توافقنامهی احتمالی صلح را به آنها «نشان» داد. تا کنون جزئیاتی از متن این توافقنامه، منتشر نشده است، اما یک منبع ارشد حکومتی، به روزنامهی صبح کابل میگوید که امریکا و طالبان به توافق نهایی صلح و خاتمهی جنگ بین دو طرف نزدیک شده اند.
این منبع، میافزاید که نکات اصلی در سند توافقنامه، عبارت از تقلیل نیروهای امریکا در حد ۸۶۰۰ نفر، تعهدات طالبان در مورد قطع رابطه با تروریزم، کاهش حملات و خشونتها، توافق برای آغاز مذاکرات بینالافغانی بعد از امضای توافقنامه و خروج نیروهای خارجی در خلال بیش از چهار ماه؛ اما با حفظ صلاحیتهای قوای خارجی در دفاع و حمایت از نیروهای امنیتی حکومت است.