حملات دوام‌دار طالبان نشان‌گر محدودیت‌های راهبرد امریکا در افغانستان است

مهدی غلامی
حملات دوام‌دار طالبان نشان‌گر محدودیت‌های راهبرد امریکا در افغانستان است

نویسنده: توماس گیبونز -نف – نیویورک تایمز

مترجم: مهدی غلامی

بر پایه‌ی گزارش بازرس ویژه‌ی ایالات متحده که روز جمعه منتشر شد، در چند ماه آخر سال ۲۰۱۹، طالبان و دیگر گروه‌ها، بیشترین حملات را در افغانستان به ثبت رساندند. افزایش خشونت‌ها در دوره‌ای اتفاق افتاد که رییس‌جمهور ترامپ توییت کرد که ایالات متحده «دشمن را سخت‌تر از هر زمانی در ده سال گذشته کوبیده است.»
شمار حملات که جزئیات آن در گزارش ربع‌وار بازرس ویژه‌ی ایالات متحده برای بازسازی افغانستان که نهاد ناظر دولتی و تأسیس شده در سال ۲۰۰۸ است، ذکر شده، یک بار دیگر تفاوت میان حرف از سرکوب طالبان و واقعیت در میدان جنگ را برجسته کرد: با وجود عملیات بمب‌افکنی هماهنگ شده و عملیات زمینی، نیروهای امریکایی و افغان، طالبان هنوز هم قادر به حمله در سطوحی مشابه به یک دهه پیش اند. در این گزارش آمده است: «هم تعداد کلی حملات آغاز شده‌ی دشمن و هم حملات مؤثرِ آغاز شده توسط دشمن در جریان چهارمین ربع سال ۲۰۱۹، از هر ربع دیگری در سال‌های پس از ۲۰۱۰ که ثبت وقایع آغاز شد، فراتر رفت.»
طالبان و دیگر گروه‌های مسلح، ۸٫۲۰۴ حمله را در آخرین ربع سال (۲۰۱۹) انجام دادند که بر پایه‌ی این گزارش، ۳۷ درصد آن حملات، تلفاتی هم در پی داشته است. این آمار، یکی از معدود فشارسنج‌های همگانیِ جنگ ایالات متحده در افغانستان، پس از توقف ارائه‌ی گزارش‌ها توسط فرماندهی نظامی امریکا در این کشور است؛ گزارش‌هایی که به طور نمونه شامل تعداد تلفات نیروهای افغان و درصد ولسوالی‌هایی می‌شود که دولت افغانستان در برابر نیروهای طالبان آن‌ها را در کنترل دارد.
جان اف. سوپکو، بازرس ویژه‌ برای بازسازی افغانستان، گفت: «مواردی که بتوان به طور عموم در مورد آن‌ صحبت کرد و اهمیتی داشته باشد، بسیار کم است.» در گذشته‌ها، از این نوع اطلاعات استفاده می‌شد تا قیاس کنند که در جریان یک جنگ، تمایل به سوی پیروزی است یا شکست؛ اما این شیوه، پیش‌گویی‌های کمی در مورد طولانی‌ترین جنگ ایالات متحده داشته است.
گسترش حملات هوایی امریکا، ظاهرا در افزایش حملات طالبان بازتاب یافته است. بر پایه‌ی اسناد نیروی هوایی [امریکا] که به تازگی منتشر شده، از زمانی که نیروی هوایی در سال ۲۰۰۶ به ثبت داده‌ها پرداخت، در سال ۲۰۱۹ هواپیماهای نظامی امریکا از ۷٫۴۲۳ بمب و موشک استفاده کرده اند. اسناد نظامی می‌گوید که در اوایل سال، مأموریت‌های عملیات ویژه‌ی امریکا نسبت به سال پیش ۱۲۴ درصد افزایش داشته است؛ نرخی که به احتمال زیاد در جریان سال ۲۰۱۹ ادامه داشت.
تنها در ماه سپتامبر– همان ماهی که انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان برگزار شد و ترامپ تصمیم به ترک توافق‌نامه‌ی صلح با طالبان گرفت – ارتش امریکا از ۹۴۸ مهمات [هوایی] استفاده کرد که از اکتوبر سال ۲۰۱۰، بیشتر از هر ماه دیگری بود. در ۲۰۱۹، فرماندهی نظامی امریکا در کشور به رهبری جنرال آستین میلر، بر وارد کردن تلفات سنگین بر طالبان تمرکز کرد تا رهبری این گروه را در مذاکرات صلحی که در دوحه‌ی قطر برگزار می‌شد، نگه دارد. هدف دیگر این حملات، به عقب راندن گروه‌های شورشی، هم برای پایین آوردن تلفات نیروهای دولتی و هم برای حفظ قلمروی زیر کنترل دولت بود.
پس از حمله‌ای در کابل، پایتخت کشور که منجر به قتل یک سرباز امریکایی و ۱۱ تن دیگر در ماه سپتامبر شد، ترامپ مذاکرات صلح را متوقف کرد؛ مذاکراتی که فاصله‌ای با رسیدن به یک توافق نداشت و می‌توانست منجر به آغاز گفت‌وگوها میان طالبان و دولت افغانستان شود. این گروه شورشی تا کنون از صحبت با دولت این کشور خودداری کرده است.
مقام‌های امریکایی می‌گویند که در ماه دسامبر، مذاکره‌کنندگان امریکا و طالبان گفت‌وگوها را از سر گرفتند و یک بار دیگر فاصله‌ای با یک توافق‌نامه ندارند؛ اما مذاکرات به دلیل این که دو طرف بر سر چگونگی کاهش خشونت‌ها در جدال اند، پیش‌رفتی نداشته است؛ کاهشی که می‌تواند روند صلح را به پیش ببرد. دولت افغانستان یک آتش‌بس یک‌ماهه می‌خواهد و طالبان نیز برخی از حملات شان را کاهش داده اند؛ اما تنها در شهرها و جاده‌های اصلی.
جیسون دمپسی، عضو فرعی و ارشدِ مرکز امنیت جدید امریکایی گفت: «این‌ها نشان می‌دهد که چیز زیادی تغییر نکرده؛ اما دست‌کم نشان‌گر آن است که از دید مردم امریکا، احتمالا جنگ افغانستان رو به پایان است، در حالی که جنگ در داخل افغانستان افزایش یافته است.» یکی از مقام‌های وزارت دفاع، دلیل شمار بالای حملات طالبان در گزارش بازرس ویژه را حملات مکرر شورشیان، هر چند با تعداد کم‌تر دانست؛ حملاتی که محصول جانبی حملات هوایی امریکا و مأموریت‌های زمینیِ مشترک ایالات متحده و افغانستان است.

این گزارش می‌گوید به همین ترتیب «در ماه سپتامبر، نسبت به هر ماه دیگری از جون ۲۰۱۲ به این سو، حملاتِ آغاز شده توسط دشمن بیشتر بوده و از جنوری ۲۰۱۰ که برای اولین بار آمار ثبت می‌شد، بیشترین حملات مؤثرِ آغاز شده توسط دشمن صورت گرفته است. با این حال، افزایش عملیات نظامی ایالات متحده، دولت افغانستان و طالبان بدون هزینه نبوده است. داده‌های ملل متحد می‌گوید که تلفات غیرنظامیان در سال ۲۰۱۹، بیش از ۸٫۰۰۰ نفر بوده است.
از ۲۰۱۴ به این سو، بیش از ۵۰٫۰۰۰ تن از نیروهای امنیتی افغانستان کشته شده اند؛ اغلب روزانه چندین تن در سراسر کشور کشته می‌شدند. [اکنون] طالبان نسبت به هر زمانی از آغاز جنگ به این طرف، قلمروی بیشتری در کنترل دارند. گر چه این گروه شورشی کم‌تر بر شهرها متمرکز بوده؛ اما حملات در بیرون از شهرها را افزایش داده است. بر پایه‌ی آمار ناقص دولتی که توسط نیویورک تایمز جمع‌آوری شده، در هفته‌ی گذشته دست‌کم ۸۷ تن از نیروهای امنیتی افغانستان کشته شده اند. در جریان همان هفته، مقام‌های افغان گفتند در جریان عملیات شان که بیشتر وابسته به حملات هوایی است، روزانه تا سی نفر از شورشیان طالب کشته شده اند.
در آخرین نمونه از تلفات ملکی، گفته می‌شود که یک حمله‌ی پهپادی امریکا منجر به قتل پنج نفر در ولایت شمالی کندز شده است. غلام محی‌الدین ربانی که یک کارمند دولتی است، گفت که اعضای خانواده‌اش در حال برگشت از تشیع جنازه‌ی یکی از خویشاوندان در ولسوالی دشت ارچی در پس از چاشتِ روز پنج‌شنبه بودند که یک هواپیمای بدون سرنشین، موتر آن‌ها را هدف قرار داد. پدر ۷۰ساله‌اش که یک فرمانده‌ی ضدشوروی بود، مادر ۶۵ساله‌اش، کاکای ۶۰ساله‌اش، عمه‌ی ۵۰ساله‌اش و پسر کاکای ۸ساله‌اش کشته شدند. ربانی گفت: «تنها توته‌هایی از بدن اعضای خانواده‌ام را جمع کردم.»
در نهایت، طالبان خواستار خروج کامل نیروهای امریکایی استند و امریکایی‌ها نیز سر انجام می‌خواهند طالبان و دیگر مردم افغانستان بر سر تقسیم قدرت در دولت، گفت‌وگو کنند. اکنون نزدیک به ۱۲٫۰۰۰ نیروی امریکایی در افغانستان حضور دارند و پنتاگون می‌خواهد چه با امضا شدن توافق‌نامه‌ی صلح و چه با امضا نشدنش، طی چند ماه اخیر، شمار نیروهایش را به ۸٫۶۰۰ تن برساند.
در سال ۲۰۱۹، بیست تن از نیروهای امریکایی در عملیات جنگی کشته شدند که بیشتر از هر سالی پس از ۲۰۱۴ است. در اوایل این ماه، دو سرباز امریکایی توسط بمب‌ کنارجاده‌ای کشته شدند و روز دوشنبه، پائل ووس و رایان فانوف زمانی جان باختند که جت ای-۱۱ شان در ولایت غزنی سقوط کرد؛ سقوطی که به احتمال زیاد به دلیل مشکلات فنی اتفاق افتاده است.