نویسنده: شرینا قاصی- الجزیره
مترجم: مهدی غلامی
سال ۲۰۱۹ با امید برای صلح، در افغانستان جنگ‌زده آغاز شد؛ کشوری که از آمدن امریکا در خاکش تا کنون، ۱۸ سال جنگ را تجربه کرده است. در ماه جنوری، انتظارات برای ایجاد یک توافق‌نامه‌ی صلح میان ایالات متحده و طالبان پس از آن بیشتر شد که هر دو طرف روی چارچوب آن توافق کردند. در این توافق‌نامه آمده بود که طالبان به گروه‌ها و جنگ‌جویان مسلح خارجی اجازه نمی‌دهند که با استفاده از افغانستان بر خارج از کشور حمله کنند، نیروهای ناتو و امریکایی به صورت کامل از کشور خواهند رفت، گفت‌وگوی بین‌الافغانی شروع می‌شود و یک آتش‌بس دایمی بین ایالات متحده و طالبان برقرار خواهد شد.
افغان‌ها امیدوار بودند کشور شان که سال‌ها از جنگ رنج برده و ده‌ها هزار تن در آن کشته شده اند؛ بلاخره به صلح خواهد رسید. دیدارهای نمایندگان ایالات متحده و طالبان با پس‌زمینه‌ی حملات این گروه مسلح و حملات هوایی به رهبری امریکا، تا چند ماه پس از آن ادامه داشت. در یک حرکت قابل ملاحظه‌ی دیگر به سوی صلح، دوحه در ماه جولای میزبان دیداری میان طالبان و مقامات افغان بود. حتا با وجود افزایش تلفات، دو طرف خواستار «صفر» کردن تلفات غیرنظامیان در آن دیدار شدند.
عبدالولی صادق که ۲۳ سال عمر دارد و از ولایت کنر است، به الجزیره گفت: «ابتدا امیدهای زیادی برای صلح داشتیم؛ اما سپس فهمیدیم که موانع بسیار زیادی وجود دارد.» در ماه سپتامبر، در شرایطی که گفته می‌شد گفت‌وگوهای امریکا و طالبان به مراحل نهایی رسیده است، دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا، ناگهان اعلام کرد که گفت‌وگوها مرده اند؛ او، دلیل این تصمیم را افزایش خشونت‌ها اعلام کرد که در آن یک سرباز امریکایی کشته شد. طالبان گفتند که آن اعلامیه «شوکه‌کننده» بود.
انتخابات ویژه
دو هفته پس از تصمیم ترامپ مبنی بر توقف گفت‌وگوها، مردم افغانستان در تاریخ ۲۸ سپتامبر به پای صندوق‌های رأی رفتند تا رییس‌جمهور جدیدی برگزینند. طالبان تهدید کردند که تجمعات انتخاباتی و مراکز رأی‌دهی را هدف قرار می‌دهند و نیروهای افغان به حمایت امریکا نیز حملات زمینی و هوایی شان را افزایش دادند. عبدالولی صادق که انتخابات را قدمی رو به جلو به سوی صلح می‌دانست، با وجود تهدید طالبان به پای صندوق رأی رفت. او گفت: «خانه‌ام در جنگ میان طالبان و نیروهای افغان گیر کرده بود. محمد ولی، برادر ۱۹ساله و نادیه، خواهر ۱۲ساله‌ام را از دست دادم.»
عبدالغنی ۴۳ساله که شغلش رانندگی است و در کنر زندگی می‌کند، پس از آن که خانه‌اش در جنگ سنگین روز انتخابات گیر ماند، دختر و پسرش را از دست داد. فرزندانش در آن روز خانه بودند و او رفته بود که رأی بدهد. غنی گفت: «جنگ شدیدی میان نیروهای امنیتی و طالبان جریان داشت؛ اما باز هم رفتم رأی بدهم تا صلح به کشور بیاید و کودکان مان آینده‌ی خوبی داشته باشند.»
سالی با بیشترین تلفات
خشونت‌ها در سالی که بیشترین تلاش برای برقرار شدن صلح در آن صورت گرفت، افزایش یافت. گزارش سازمان ملل گفت که تلفات غیرنظامیان در ماه‌های جولای، آگست و سپتامبر سال ۲۰۱۹، بی‌سابقه بوده است. هیأت معاونت ملل متحد در افغانستان (یوناما) می‌گوید گفت که از جنوری تا سپتامبر، تلفات غیرنظامیان بیش از ۸٫۲۰۰ تن بود که از این میان، ۲٫۵۶۳ غیرنظامی کشته و ۵٫۶۷۶ تن دیگر زخمی شدند.
جولای، خونین‌ترین ماه برای غیرنظامیان بود، ماهی که بیش از ۱۵۰۰ غیرنظامی کشته یا زخمی شدند. ملل متحد در گزارش ماه اپریل خود گفته بود که نیروهای افغان و امریکایی بیشتر از گروه‌های مسلح، مرتکب قتل غیرنظامیان در افغانستان شده اند. نزدیک به ۷۱۷ غیرنظامی توسط نیروهای افغان و امریکایی کشته شدند؛ در حالی که جنگ‌جویان شورشی ۵۳۱ غیرنظامی را کشته بودند. در گزارش یوناما آمده بود که در کمپاین‌های انتخاباتی ماه سپتامبر، تلفات غیرنظامیان ۴۶۰ تن، به شمول ۸۵ کشته بود. این گزارش طالبان را مقصر بیش از ۸۰ درصد از آن تلفات دانست که قصد داشتند روند انتخابات را مختل کنند.
عبدالولی گفت: «فکر می‌کنم دلیل اصلی جنگ بی‌پایان کشور مان، وجود نیروهای خارجی در افغانستان است. طالبان هم مردم زیادی را کشته اند. آن‌ها باید برای صلح کار کنند؛ زیرا کشتن مردم هرگز صلح نیاورده است.»
زنده شدن گفت‌وگوهای صلح
در روز شکرگزاری امسال، ترامپ به طور ناگهانی از سربازان امریکایی در افغانستان دیدار کرد و گفت که گفت‌وگوهای صلح با طالبان از سر گرفته شده است. این اعلام رسمی در ۲۸ نوامبر، یک هفته پس از آن صورت گرفت که اسیران غربی با سه فرمانده‌ی گروه طالبان تبادله شدند؛ تبادله‌ای که بخشی از آن توسط امریکا انجام شده بود. چهارم دسامبر، زلمی خلیل‌زاد، فرستاده‌ی ویژه‌ی ایالات متحده برای صلح افغانستان، سه هفته پس از دیدار با نمایندگان گروه طالبان در دوحه برای آغاز دور تازه‌ی گفت‌وگوها، وارد کابل شد.
گفت‌وگوهای از سر گرفته شده‌ی دوحه روی اقداماتی متمرکز بود که می‌توانست منجر به یک آتش‌بس شود و این جنگ ۱۸ساله را پایان دهد. یکی از سخن‌گویان وزارت خارجه‌ی امریکا در ۷ دسامبر گفت: «ایالات متحده امروز دوباره به گفت‌وگوها پیوست. تمرکز بحث‌ها روی کاهش خشونت‌ها خواهد بود که منجر به گفت‌وگوهای بین‌الافغانی و آتش‌بس می‌شود. طالبان تا کنون از گفت‌وگو با دولت افغانستان خودداری کرده و آن را دست‌نشانده‌ی ایالات متحده می‌خوانند. این گروه مسلح در ۱۱ دسامبر، دست به یک حمله‌ی انتحاری در بیرون یک بیمارستان، در نزدیکی پای‌گاه نظامی بگرام در ولایت پروان، در شمال کابل زد که منجر به مرگ دو غیرنظامی شد. خلیل‌زاد «خشمش» را از آن حمله ابراز و خاطرنشان کرد که گفت‌وگوهای دوحه پس از مشوره‌ی طالبان با رهبری شان در مورد ادامه‌ی خشونت‌ها، از سر گرفته خواهد شد.
نتایج تأخیری انتخابات
کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان پس از دو ماه تأخیر، در ۲۲ دسامبر نتایج ابتدایی انتخابات ریاست‌جمهوری را اعلام کرد. این نهاد انتخاباتی، دلیل تأخیر در اعلام نتایج را، شکلات فنی، اتهامات در مورد تقلب و اعتراض‌های نامزدان دانست. در آن نتایج ابتدایی، اشرف‌غنی، رییس‌جمهور کنونی پس از گرفتن ۵۰٫۶۴ درصد از آرا قرار است برای یک دوره‌ی پنج‌ساله‌ی دیگر هم در این پست باقی بماند. در انتخاباتی که اعتراض‌ها و اتهامات تقلب را به همراه داشت، عبدالله عبدالله، نزدیک‌ترین رقیب غنی، ۳۹٫۵۲ درصد از ۱٫۹ میلیون رأی را به خود اختصاص داد. وارث غم‌گین ۴۳ساله، یکی از ساکنان روستای غنی‌خیل در جنوب-شرق جلال‌آباد به الجزیره گفت: «نمی‌دانم سال آینده چه خواهد شد؛ اما به دلیل تلاش‌های صلح و انتخابات در کشور، امیدوارم. گر چه مردم بی‌گناه زیادی جان شان را از دست می‌دهند؛ اما این دو موضوع نشانه‌های خوبی اند. به اندازه‌ی کافی برای ملت مان قربانی داده ایم؛ اکنون صلح باید بیاید.»
