قرار است گفتوگوهای رو در رو میان هیأت گفتوگوکنندهی دولت افغانستان و طالبان، امروز دوشنبه (۲۴ سنبله)، در قطر آغاز شود.
روز گذشته، گروه تماس گفتوگوکنندگان دولت و طالبان، نشستی برگزار کردند تا دو طرف اعضای گفتوگوکنندهیشان را به یکدیگر معرفی کنند و روی تعیین آجندای گفتوگوها، بحث و تصمیمگیری کنند.
به نظر میرسد که در دور نخست این گفتوگوها، دو طرف روی کاهش خشونتها، آتشبس موقت و دایمی، بحث کنند.
عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحهی ملی، نیز روز گذشته در یک نشست خبری در قطر گفت که هیأت گفتوگوکنندهی دولت افغانستان در گام اول، در مورد کاهش خشونتها و رسیدن به آتشبس دایمی با طالبان گفتوگو خواهند کرد.
آقای عبدالله تصریح کرد که به باور دولت افغانستان، در گام اول، خشونتها باید تا سطح قابل ملاحظهای کاهش یابد و پس از آن روی آتشبس بشردوستانه توافق شود تا سرانجام یک آتشبس دایمی در کشور برقرار شود.
او گفت: «مردم انتظار دارند که خشونت کاهش یابد. روحیهی طرفها باید با صلح همنوا باشد. بازگشت به گذشته برای مردم افغانستان پذیرفتنی نیست».
معصوم ستانکزی، رییس هیأت گفتوگوکنندهی دولت افغانستان، نیز تأکید کرد که در دور نخست، روی کاهش خشونتها با هیأت طالبان بحث خواهد شد. او افزود، این منطقی نیست که در قطر گفتوگوها میان دو طرف ادامه داشته باشد؛ اما در افغانستان همچنان کشتار مردم پا برجا بماند.
درحالی که هیأت گفتوگوکنندهی دولت افغانستان در قطر با طالبان دور یک میز نشستهاند تا به جنگ دوامدار در این کشور نقطهی پایان بگذارند؛ اما وزارت دفاع افغانستان میگوید که هیچ کاهشی در خشونتها از سوی طالبان به میان نیامده و طالبان تنها در دو روز گذشته، در ۱۹ ولایت افغانستان بر نیروهای امنیتی حمله کردهاند.
در تازهترین مورد، افراد گروه طالبان، شنبه (۲۲سنبله)، بر پاسگاههای نیروهای پولیس ملی و محلی در ولایت کندز حمله کردهاند. هجرتالله اکبری، سخنگوی پولیس کندز، به روزنامهی صبح کابل گفت که در نتیجهی این حملهی طالبان، ۵ نفر از نیروهای پولیس به شمول وحیدخان، فرماندهی تولی سیار پولیس این ولایت، جان باختهاند و ۴ نفر دیگر زخمی شدهاند.
در مورد این که آیا آغاز گفتوگوهای میانافغانی میتواند خشونتها و شعلهی جنگ را در افغانستان خاموش کند، علی سجاد مولایی، آگاه روابط بینالملل و استاد دانشگاه، میگوید که با توجه به شناختی که از طالبان وجود دارد، این گروه به این سادگی از موقفشان که همواره جنگ و کشتار مردم است، دست نخواهند کشید.
آقای مولایی، به روزنامهی صبح کابل گفت، تا زمانی که گفتوگوهای میانافغانی به گونهی درست آن سر و سامان نگیرد، طالبان ممکن است در میز مذاکره، بر کاهش خشونتها توافق کنند؛ اما همچنان به حملات خود ادامه خواهند داد.
او گفت: «در جریان منازعات یک طرحی وجود دارد به نام «استراتیژی نقاب»، گروهی با امکانات طالبان حمله میکنند؛ اما گروه دیگر مسؤولیت آن را به عهده میگیرند».
آیا طالبان در دور نخست با کاهش خشونتها موافقت خواهند کرد؟
هرچند، اعضای هیأت گفتوگوکنندهی افغانستان با این هدف دور نخست گفتوگوها را آغاز میکنند تا طالبان را وادار کنند که خشونتها را کاهش دهند و سرانجام بر یک آتشبس دایمی موافقت شود؛ اما پرسش اساسی اینجا است که آیا هیأت افغانستان، این توانایی را دارد که نمایندگان طالبان را به این امر وادار کند؟
جعفر مهدوی، عضو پیشین مجلس نمایندگان، به روزنامهی صبح کابل میگوید که هیأت گفتوگوکنندهی افغانستان، هیأت منسجم نیست تا موقف اصلی دولت را در جریان گفتوگوها تبارز دهد.
آقای مهدوی تأکید میکند که هیأت موجود تنها پیامآور خواهد بود و هیچگونه صلاحیتی ندارد تا در برابر فضای روانی که در حمایت از طالبان وجود دارد، دوام بیاورد.
جعفر مهدوی به این باور است که طالبان همانگونه که در عرصهی نظامی و دیپلوماسی خود عمل کردهاند، با توجه به ترکیب فعلیشان در میز مذاکره نیز دست بالایی خواهند داشت.
تحلیلگران باور دارند که انتخاب مولوی عبدالحکیم به عنوان رییس هیأت گفتوگوکنندهی طالبان، احتمالاً گفتوگوها را برای هیأت افغانستان دشوار خواهد ساخت؛ زیرا او فردی است که به آسانی هنگامی رأیزنی در میز گفتوگوها کوتاه نمیآید.
همزمان با این که رییس شورای عالی مصالحهی ملی و اعضای هیأت دولت افغانستان میگویند، در دور نخست، بیشترین تمرکز آنها روی پایین آمدن سطح خشونت و آتشبس خواهد بود؛ اما رییس هیأت گفتوگوکنندهی طالبان میگوید که هیأت این گروه، پیش از آغاز گفتوگوها هیچچیزی را تضمین کرده نمیتواند و تصمیم مبنی بر کاهش خشونت و یا آتشبس در جریان گفتوگوها گرفته خواهد شد.
عبدالحکیم حقانی، رییس هیأت گفتوگوکنندهی طالبان، در صحبت با بیبیسی فارسی گفته است که موضوع آتشبس از موضوعات مطرح در گفتوگوهای رو در رو خواهد بود.
او ظاهراً از آغاز مذاکرات صلح ابراز خوشبینی کرده و گفته است که مردم افغانستان تجربهی تلخی از گذشته دارند.
این همه درحالی است که پیش از این نیز دولت افغانستان و طالبان هفتهای را به نام «هفتهی کاهش خشونتها» تجربه کردند. امریکا در ماه حوت سال گذشته برای حصول اطمینان از تعهد طالبان برای امضای توافقنامهی صلح، از این گروه خواسته بود که برای یک هفته علیه مراکز و تأسیسات نظامی خارجی و داخلی، اماکن عامه و شاهراهها حمله نکنند.
هرچند طالبان در آن هنگام، این خواست امریکا را پذیرفتند و از جنگجویان خود خواستند که در جریان هفت روز از عملیاتهای خودسرانه دست بردارند و مطابق به دستور رهبریشان عمل کنند؛ اما یک هفته پس از هفتهی کاهش خشونتها و امضای توافقنامهی صلح در قطر، وزارت داخله اعلام کرد که در نتیجهی حملات طالبان، ۵۲۳ غیرنظامی کشته و ۱۱۴۴ غیرنظامی دیگر زخمی شدهاند.