امروز (دوشنبه) بیش از ۱۷هزار دستگاه بایومتریک در اختیار کمیسیون مستقل انتخابات قرار میگیرد. مسؤولان کمیسیون مستقل انتخابات، به روزنامهی صبح کابل میگویند، بر اساس قراردادی که حکومت افغانستان با یکی از شرکتهای خارجی به امضا رسانده بود، امروز به تعداد ۱۷۸۶۵ دستگاه بایومتریک به دسترس این کمیسیون قرار خواهد گرفت.
ذبیحالله سادات، معاون سخنگوی این کمیسیون افزود، اجزاء باقیماندهی دستگاه بایومتریک (چارجر و پاوربانک) تا قبل از عید سعید قربان در اختیار کمیسیون قرار میگیرد.
از سویی هم، شماری از تکتهای انتخاباتی از بهرهگیری دستگاههای بایومتریک در انتخابات ریاستجمهوری استقبال کرده و انتظار دارند که این امر بتواند در راستای بلندبردن اعتماد مردم نسبت به انتخابات، مؤثر واقع شود.
جاوید غفور، سخنگوی تکت انتخاباتی «دولتساز» به روزنامهی صبح کابل میگوید که کمیسیونهای انتخاباتی باید از امکانات تخنیکی و تکنالوژی به منظور تأمین شفافیت و جلوگیری از تقلب در انتخابات، بیشترین تلاش را به خرج دهند.
برای نخستین بار در انتخابات پارلمانی افغانستان ۲۲ هزار دستگاه بایومتریک یا انگشتنگاری، در اختیار کمیسیون مستقل انتخابات قرار گرفته بود که هدف از استفادهی آن، جلوگیری از تقلب و شفافیت انتخابات بود؛ اما چگونگی استفاده آن با چالشها و مشکلاتی همراه بود.
هرچند دستگاههای بایومتریک در اکثر مراکز رأیدهی وجود داشت؛ اما به دلیل فعال نبودن، عدم آشنایی به شیوهی استفاده از این دستگاه، با موجی از اعتراضات نهادهای ناظر و رأیدهندگان مواجه شد.
دستگاههای بایومتریک در انتخابات پارلمانی که از یک سو به تمامی مراکز رأیدهی توزیع نشده بود و از جانب دیگر، در هنگام بایومتریک، روند ثبت نام رأیدهندگان با مشکل مواجه شد و به همین منظور، تعداد زیادی از آرای رأیدهندگان باطل اعلام شد.
در کنار این چالش، ضعفهای مدیریتی و مشکلات تخنیکی در انتخابات پارلمانی، ناشی از ناتوانی و عدم درایت کاری مدیران پیشین کمیسیونهای انتخاباتی بود که روند برگزاری انتخابات مجلس نمایندگان را به بحران برد. کمکاری و یاهم ناتوانی رهبری پیشین کمیسیونهای انتخاباتی، به حیثیت و آبروی کمیسیونهای انتخاباتی و روند انتخابات، آسییبهای جدی را وارد کرد.
با توجه به چالشهای انتخابات پارلمانی، اکنون مردم افغانستان به سوی برگزاری چهارمین دور انتخابات ریاستجمهوری میروند؛ به همین منظور، چالشهای تخنیکی و مدیریتی انتخابات گذشته، بر انتخابات ریاستجمهوری پیش رو سایه افگنده است.
شماری از اعضای تکتهای انتخاباتی میگویند که زمان کافی جهت استفاده از دستگاههای بایومتریک در انتخابات ریاستجمهوری وجود دارد و باید تدابیر سنجیده شده در این راستا اتخاذ شود. نورالرحمان اخلاقی، عضو دستهی انتخاباتی «ثبات و همگرایی» به روزنامهی صبح کابل گفت که مهم ارادهی استفاده از این دستگاهها است که چالشها همانند انتخابات مجلس نمایندگان خلق نشود.
اخلاقی افزود: «اصل مشکل و نگرانی ما این است که هنوز نمیدانیم سافتویر دستگاههای بایومتریک جگونه دیزاین شده است. البته ما توضیحاتی شنیده ایم؛ اما به لحاظ تخنیکی سافتویر در اختیار ما قرار گیرد که مراحل کار در روز انتخابات از کجا شروع و در کجا ختم میشود و خلاهای این دستگاهها را باید تکتهای انتخاباتی نشانی کنند تا حفظ شود.»
تکتهای انتخاباتی انتظار دارند که ظرف چند روز آینده، سافتویر دستگاههای بایومتریک برای آنها توضیح داده شود، تا مسألهی تخنیکی آن مشخص و روشن شود؛ در غیر آن، فرصت اصلاحات این دستگاهها از بین خواهد رفت.
آقای اخلاقی، با بیان این که، عدم تکرار تجربهی استفاده از بایومتریک در انتخابات مجلس نمایندگان برای تکتهای انتخاباتی ریاستجمهوری یک اصل است؛ تأکید کرد که باید دستگاههای موجود با درنظرداشت معایبی که در دورهی گذشته وجود داشت، اتفاق نیفتد. در راستای جلوگیری از رویداد گذشته، کمیسیون انتخابات دو طرزالعمل را مطرح کرده بود و با بررسی این طرزالعملها، تکتهای انتخاباتی نیز طرحهای شان را به کمیسیون ارائه کردند.
این عضو تکت انتخاباتی ثبات و همگرایی همچنان خاطرنشان کرد که طی مراحل روند کاری دستگاههای بایومتریک برای تمامی کارمندان کمیسیون روشن باشد که چگونه استفاده میکنند و در عین حال، باید تشخیص داده شود که هیچ گونه راه تقلب در درون سافتویرهای این دستگاهها، باقی نماند.
در همین حال، تیمهای انتخاباتی، آمادگیهای کمیسیونهای انتخاباتی را با شک و تردید مینگرند و میگویند که در بخش مدیریت و بخش عملیات کمیسیون انتخابات مشکلاتی وجود دارد. آنها انتظار دارند که در امر برگزاری انتخابات ریاستجمهوری سال جاری، وضعیت خوبتر پیش رفته و تا پایان کار، استقلالیت کمیشنرهای کمیسیون انتخاباتی حفظ شود.
نورالرحمان اخلاقی، از تمامی کمیشنران کمیسیون انتخابات میخواهد که با پندگیری از عملکرد مدیران پیشین کمیسیون انتخابات، اجازه ندهند تا بار دیگر روند انتخابات به چالش کشیده شود.
تکتهای انتخاباتی، نگران عدم استقلالیت کاری کمیشنران کمیسیون انتخابات استند که به باور اعضای این تکتها، استخدامهایی که در این اواخر در دبیرخانهی کمیسیون و بخشهای دیگری کمیسیون انتخابات صورت گرفته، نگرانکننده به نظر میرسد
این نگرانیها در حالی مطرح میشود ک چندی قبل یک کمیشنر کمیسیون انتخابات، طی نشست خبری بیان کرده بود که در امور کاری و روند استخدام افراد در این کمیسیون از سوی حکومت مداخله صورت میگیرد؛ امری که از جانب دبیرخانهی این کمیسیون رد شد.
مولانا محمد عبدالله، کمیشنر کمیسیون انتخابات، گفته بود، برخی از افرادی که در آزمون رقابتی کامیاب شده اند، برای استخدام در این کمیسیون پیشنهاد نمیشوند و بر عکس، آنانی که در آزمون رقابتی راه نیافته اند، به کار گماشته میشوند.