دونالدترامپ، رییس‌جمهور امریکا، دیروز دوشنبه (۵ حوت) به هند رفت. او در جریان سفرش به این کشور، با شماری از رسانه‌ها صحبت کرد و گفت که اگر توافق صلح میان امریکا و طالبان نهایی شود، آن را امضا می‌کند. «می‌خواهم ببینم که این مدت یک هفته چگونه سپری می‌شود. اگر در کم‌تر از یک هفته‌ی آینده، کارایی داشت، نام خود را در آن درج خواهم کرد.» ترامپ، با بیان این که طالبان نیز خواستار امضای این توافق استند، تأکید کرد که گروه طالبان از جنگ خسته شده اند.
هند از بزرگ‌ترین کشورهای کمک‌کننده به افغانستان است که طی ۱۹ سال اخیر، بیش از دو میلیارد دالر در بازسازی افغانستان هزینه کرده است. رییس‌جمهوری امریکا، در حالی به هند سفر می‌کند که قرار است تا چهار روز دیگر، توافق‌نامه‌ی صلح امریکا و گروه طالبان امضا شود. بر اساس این توافق‌نامه، نیروهای خارجی افغانستان را ترک خواهند و دو هفته پس از امضای این سند، مذاکرات بین‌الافغانی میان دولت و گروه طالبان برگزار خواهد شد.
روند صلح افغانستان از ابعاد منطقه‌ای برخوردار است و برای تحقق مؤفقانه‌ی این روند، نیاز است که کشورهای منطقه از جمله هند، ایران، اوزبیکستان و پاکستان هم‌کاری صادقانه‌ی داشته باشند؛ اما در این میان، ملاحظاتی مبنی بر دشمنی دیرینه‌ی هند و پاکستان نیز وجود دارد که ممکن است روند صلح را متأثر کند. آن‌چه که افغانستان از ناحیه‌ی دشمنی هند و پاکستان آسیب می‌پذیرد، جنگ استخباراتی دو کشور است و به همین خاطر، سیاست خارجی دهلی جدید، مبتنی بر سیاست درگیر کردن افغانستان با کشورهای منطقه به ویژه پاکستان است. با آن که زمان اندکی تا امضای توافق‌نامه‌ی امنیتی امریکا و طالبان باقی مانده؛ اما هنوز روشن نیست که نمایندگان کدام کشورهای منطقه به عنوان شاهد و ناظر بر امضای این سند حضور می‌یابند؛ آن‌چه روشن است، این است که نمایندگان دولت پاکستان حضور خواهند داشت. یکی از برایند سفر ترامپ به هند، احتمالا این خواهد بود که دولت هند، نمایندگان خود را به عنوان ناظر در امضای این توافق‌نامه بفرستد تا میزان نگرانی‌های هند از ناحیه‌ی تهدیدهای پاکستان و طالبان فروکش کند. در صورتی که تعادل ناظران بر امضای این سند حفظ نشود و اطمینان به جانب کشورهای منطقه داده نشود، حلقه‌ی بازی‌های استخباراتی محو نخواهد شد. باری، جنرال «وی.پی.مالیک» رییس ستاد ارتش هند در جریان جنگ «کارگیل» گفته بود، به سیاست‌های مستمری که از منافع ملی هند در افغانستان و آسیای مرکزی محافظت کند، ادامه می‌دهد و این جنرال هندی هم‌چنان با توضیح سیاست‌های هند در افغانستان گفته که این سیاست‌ها عبارت از تماس‌های چندقومی، مخالفت با تروریزم جهادی (طالبان)، حمایت سیاسی و دیپلماتیک از تاجیکستان، اوزبیکستان و اتحاد شمال سابق در افغانستان می‌باشد. کارگیل بخشی از منطقه‌ی شمالی کشمیر است که از نظر مذهبی و نژادی دارای تنوع زیادی است. ۲۱ سال قبل از امروز، هند و پاکستان بر سر منطقه‌ی کارگیل و نواحی اطراف آن وارد جنگ شدند که شروع‌کننده‌ی آن، ارتش پاکستان بود.
جایگاه هند در سیاست خارجی امریکا
تحولات امنیتی و اقتصادی منطقه‌ای در دو دهه‌ی اخیر به ویژه، ظهور چین به عنوان غول اقتصاد جهان، جایگاه هند را در سیاست خارجی امریکا بلند برد؛ زیرا رشد بی‌رویه‌ی اقتصادی چین در آسیا و بی‌ثباتی‌های منطقه‌ای از ناحیه تروریزم، به بهبود روابط و هم‌کاری‌های امنیتی و اقتصادی دهلی جدید-واشنگتن کمک کرد. دونالد ترامپ، در سفرش به هند واضح بیان کرد که هم امریکا و هم هند از ناحیه‌ی تهدیدهای تروریستی آسیب دیده و نیاز است تا دو کشور به شکل مستمر کار کنند. ترامپ هم‌چنان با برای نشان دادن حسن نیت خود به هند، گفت که بازارهای بزرگ امریکا برای صادرات کالاهای هندی فراهم است و همین‌طور بازارهای بزرگ هندی به روی صادرات کالاهای امریکایی. هند پس از کسب استقلال خود، به خاطر اتخاذ سیاست عدم تعهد در دوران جنگ سرد، جایگاه برجسته‌ای در سیاست خارجی امریکا نداشت. دهلی جدید و واشنگتن در سراسر دوران جنگ سرد از هم دور بودند. هم‌زمان با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پایان گرفتن جنگ سرد، پدیده‌هایی چون خیزش چین به عنوان یک قدرت اقتصادی آسیایی که می‌تواند معادلات قدرت در آسیا را دگرگون کند و گسترش تروریزم در آسیا به عنوان خطر امنیتی برای دو کشور پس از یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱، سیاست خارجی امریکا و هند را به هم نزدیک کرد.
ترامپ دقیقا در شرایطی به هند می‌رود که قرار است امریکا پس از ۲۰ سال حضور نظامی، پای خود را از بحران افغانستان بیرون کند و با امضای یک سند حقوقی با طالبان صلح کند؛ اما قبل از خروج، امریکایی‌ها به دنبال این استند تا پیامدها و دست‌آوردهای ناشی از این خروج را آسیب‌شناسی کرده و متحدان منطقه‌ای خود را در جریان بگذارند. در سال‌های اخیر، هند سیاست‌های ضد طالب را دنبال کرده و نسبت به ظهور مجدد طالبان ترس دارد؛ زیرا دهلی جدید معتقد است که طالبان مؤلد پاکستان استند و مشروعیت‌دهی به این گروه، سیاست‌های خارجی هند را در سطح منطقه به چالش می‌کشد؛ به همین خاطر، در حمایت از روند صلح افغانستان با احتیاط گام برداشته و به نحوی از سیاست‌های حکومت وحدت ملی به رهبری آقای غنی حمایت کرد.
دشمنی هند و پاکستان
افغانستان، طی سال‌های اخیر، به میدان رقابت‌های استخباراتی هند و پاکستان مبدل شده است. هر کدام این کشورها به سهم خویش برای شکست راهبردهای هم‌دیگر به هرگونه ابزاری متوسل شده اند؛ مثلا، هند با ابزار اقتصادی، به سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در حوزه‌های مختلف افغانستان روی آورد و در خصوص بازسازی این کشور، هزینه‌های زیادی را متقبل شد؛ زیرا هدف اساسی هند این است که بتواند حلقه را برای اسلام‌آباد تنگ‌تر و عمق استراتژیک پاکستان را خنثا کند؛ همین‌طور، اسلام‌آباد با حمایت گروه‌های بنیادگرا، کوشش می‌کند تا برنامه‌های راهبردی دهلی جدید را به چالش بکشد. به بیان دیگر، منطقه‌ی آسیای مرکزی دارای یک ضرورت امنیتی برای پاکستان است و از نگاه استراتژیک، روابط نزدیک و حسنه با کشورهایی که در محدوده‌ی آسیای مرکزی قرار گرفته، شرایط امنیتی اسلام‌آباد را ارتقا می‌دهد و در عین حال، مانورها و حرکات سیاسی دهلی جدید در آسیای مرکزی و افغانستان، دارای تبعات گسترده برای اسلام‌آباد می‌باشد و در واقع سرمایه‌گذاری هند، باعث شد که پاکستان در یک محاصره‌ی اقتصادی و امنیتی قرار گیرد. دولت هند می‌کوشد تا ابتکار عمل را در سطح منطقه به دست گیرد و نیز این امر مهم را نیز در نظر دارد که بسیاری از کشورهای هژمون مثل امریکا، روسیه، چین و ایران، منافع استراتژیکی شان را در منطقه توسعه دهند و این نشان می‌دهد که کشورهای منطقه اهمیت خاصی برای این کشورها دارد. ابتکار عمل هند بر اساس دور زدن و کنار گذاشتن پاکستان تعریف شده و بر اساس این تعریف، هر طرحی که در آسیای مرکزی، منجر به عبور از راه پاکستان باشد، خودداری می‌کند.
