تبلیغ وحشت؛ ترفند تازه‌ی دولت برای رهبری افکار عمومی

روح‌الله طاهری
تبلیغ وحشت؛ ترفند تازه‌ی دولت برای رهبری افکار عمومی

معاون نخست ریاست‌جمهوری افغانستان، در ادامه‌ی گزارش‌های نشست‌های شش‌ونیم صبح، هشدار «طالبان داعشی» مبنی بر هدف‌قرارگرفتن شیعه‌های افغانستان را همگانی کرده است.
آقای صالح، شنبه (۲۲ قوس) در صفحه‌ی فیسبوکش نوشته است: «طالبان داعشی، در یک پیام کتبی به ما هشدار داده‌اند که اگر کسی از زندانیان شان اعدام شد، کابل را به مسلخ شیعه تبدیل خواهند کرد و در عین زمان گفته‌اند که افراد اختطاف‌شده را سر خواهند برید.»
این گزارش واکنش‌های شهروندان افغانستان؛ به‌شمول رهبران جهادی و مقام‌های حکومتی را در پی داشته است. شماری از آن‌ها گفته‌اند که مقام‌های دولتی دست به «شیعه‌هراسی» می‌زنند.
محمد محقق، معاون پشین ریاست اجراییه، در برگه‌ی فیسبوکش نوشته است که مسئولان باید در تبلیغ‌های شان مسئولانه عمل ‌کنند. «روایت شیعه‌کشی طالبان، در کابل از زبان یک مسئول بلندپایه‌ی دولتی، فضای ناامن روانی را علیه جامعه‌ی شیعه‌ها تشدید می‌کند.» او در ادامه افزوده است: «نباید عوض اصلاح ابرو، چشم را کور بسازیم.»
شماری از مقام‌های بلندرتبه‌ی دولتی نیز در برابر گفته‌های آقای صالح واکنش نشان داده و گفته‌اند که نباید به شیعه‌هراسی دامن زده شود.
شاه‌حسین مرتضوی، مشاور رییس‌جمهور غنی، در برگه‌ی فیسبوکش نوشته است: «شیعه‌هراسی ممنوع! داعش و طالبان دشمن بشریت و افغانستان‌اند. ما نباید در اطلاع‌رسانی، به شیعه‌هراسی دامن بزنیم. نوع و شیوه‌ اطلاع رسانی ما باید مسلکی شود و به جنگ روانی دشمن کمک نکند.»
این نخستین‌باری نیست که آقای صالح هشدار گروه‌های تروریستی را همگانی می‌کند. پیش از این در ۲۱ عقرب سال روان، پس از ترور یما سیاووش، گوینده‎ی پیشین طلوع‌نیوز نیز هشدار گروه طالبان را همگانی کرد. او در گزارش شش‌ونیم صبح به نقل از اداره‌ی امنیت ملی، گفت: «طالبان تصمیم گرفته‌اند که در شهرهای بزرگ افغانستان، اعضای جامعه مدنی را هدف ترور قرار بدهند.»
پس از همگانی‌کردن این هشدار، شماری از خبرنگاران مورد حمله‌های تروریستی قرار گرفته و جان باختند؛ ترور الیاس داعی، خبرنگار رادیو آزادی در ولایت هلمند، ملاله میوند، خبرنگار تلویزیون خصوصی انعکاس در ولایت ننگرهار و کشته‌شدن «مرموز» فردین امینی خبرنگار آریانانیوز، از نمونه‌های آن است.

حمله‌های «مشکوک» بر شهروندان افغانستان
آگاهان و کارشناسان سیاسی، حمله‌های پراکنده بر شهروندان افغانستان را که به آدرس «داعش» حواله می‌شود، مشکوک عنوان می‌کنند و می‌گویند که دولت افغانستان در حمله‌های تروریستی هیچ سندی را پیشکش نکرده‌اند که نشان بدهد، گروه داعش مسئول این حمله‌ها بوده است.
جعفر مهدوی، نماینده‌ی پیشین مردم در مجلس نمایندگان به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید: «بسیاری از ترورها و حمله‌های اخیر در کابل و ولایت‌ها، مشکوک بوده اند. بناءً ما نمی‌توانیم به قاطعیت بگوییم که گروه طالبان در آن نقش دارد؛ اما دولت افغانستان مسئولیت این حمله‌ها را به عهده‌ی طالبان می‌اندازد؛ در حالی که حلقه‌های درون حکومت که اکنون نیز در رده‌های بلند حکومت وظیفه اجرا می‌کنند، متهم به حمایت و سازماندهی گروه موسوم به نام «داعش» بودند و اکنون هم این احتمال وجود دارد که حلقه‌هایی از درون حکومت، این گروه را حمایت کنند.»
شمار دیگری از کارشناسان، گروه داعش را «موهوم» می‌دانند و می‌گویند که افراد منسوب به این گروه، تنها شهروندان و منتقدان حکومت را مورد حمله‌های تروریستی قرار می‌دهد.
نسیم جعفری، پژوهش‌گر و دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی می‌گوید که داعش موهوم از همان ابتدا، تنها مخالفین و منتقدین حکومت را هدف قرار داد؛ در جلال‌آباد و ننگرهار طرف‌داران ظاهر قدیر را مورد حمله قرار داد و در هر کجا که تظاهرات اعتراضی علیه حکومت برگزار شد، داعش این اعتراضات را هدف قرار داد؛ اما تا اکنون دیده نشده است که داعش، حکومتی‌ها و یا تجمعاتی که به طرف‌داری حکومت برگزار شده، هدف قرار داده باشد.

ناامنی‌ها به نفع دولت است
آقای مهدوی می‌گوید که هدف‌های مشخصی در پس همگانی‌کردن این گزارش‌ها وجود دارد؛ نخست این‌ که نشرکردن این گونه خبرها و ترور فعالان مدنی؛ به شمول خبرنگاران به نفع دولت و اما به ضرر طالبان است؛ زیرا دولت افغانستان با همگانی‌کردن این خبرها، افکار عامه‌ را علیه طالبان سمت می‌دهند؛ دوم این که حکومت می‌خواهد به جامعه‌ جهانی و کشورهایی که در افغانستان نیرو دارند، نشان بدهد که افغانستان ناامن است و نباید قوت‌های خارجی از این کشور خارج شود.
آقای مهدوی تصریح می‌کند: «اگر قوت‌های خارجی افغانستان را ترک نکنند، موافقت‌نامه‌ی دوحه نقض می‌شود. اگر موافقت‌نامه‌ی دوحه متنفی شود، صلح وجود نخواهد داشت. اگر صلح نباشد، گفت‌وگوها به بن‌بست می‌رود، در نبود صلح، حکومت فعلی در افغانستان دوام پیدا خواهد کرد.»

اطلاع‌رسانی غیرمسلکی
آقای صالح به دنبال واکنش‌های شهروندان در یادداشت دیگری گفته است که مردم افغانستان می‌خواهد که دولت بی‌پرده سخن بگوید؛ پرده‌برداشتن از روی حکومت شجاعت است، نه بی‌پروایی. «ما هیچ مکلفیت قانونی، سیاسی و اجتماعی نداریم که برای فکر و عمل دشمن خویش قبا و لباسی از مصلحت و درست‌گفتن بدوزیم. دشمن آن‌چه است باید به صورت عریان به مردم معرفی شود.»
شماری از آگاهان می‌گویند که اگر حسن نیت در پس این گزارش‌ها هم وجود داشته باشد، آقای صالح و دیگر آدرس‌های حکومتی، در اطلاع‌رسانی و تبلیغ بسیار غیرمسلکی عمل کرده است/می‌کنند.
احمدضیا رفعت، استاد دانشکده‌ی خبرنگاری دانشگاه کابل به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که حکومت از لحاظ دانش ارتباطات و تبلیغ در برابر مخالفان دولت برای سمت‌وسودهی افکار عمومی، ضعیف است. « مشکل حکومت این است که کارشناسان لازم را در عرصه‌ی ارتباطات با خود ندارد. هیچ سیاست‌گذاری‌ مدونی که پیوند با دانش ارتباطات و تبلیغ داشته باشد، در نهادهای دولتی وجود ندارد. این‌ کاستی، باعث دردسر دولت شده است.»
آقای رفعت در رابطه‌ به بیانیه‌های آقای صالح می‌گوید که تبلیغ‌های ناقص، زیان‌هایی به بارخواهد آورد که منجر به آشوب و هراس شهروندان می‌شود.
معاون نخست رییس‌جمهور در حالی گزارش از هشدار «طالبان داعشی» مبنی بر سلاخی کردن شیعه‌‌های افغانستان و به ویژه شهر کابل می‌دهد که گفته می‌شود، هیئتی برای انتقال حوزه‌ی هژدهم امنیتی شهر کابل به منطقه‌ی ده‌ سبز این شهر، تعیین شده است. حوزه‌ی هژدهم در قسمتی از شهر کابل موقعیت دارد که اکثریت شهروندان شیعه مذهب شهر کابل، در اطراف این حوزه ساکن‌اند. از این‌رو، مشخص نیست که چه سرنوشتی، انتظار این شهروندان را می‌کشد.