اول صبح است و طبق معمول برای رفتن به دفتر کارم به ایست‌گاه می‌روم. همین که به ایست‌گاه می‌رسم، با جمعیت بزرگی از مسافرانی که منتظر موتر استند، مواجه می‌شوم. هر موتری که می‌آید، شمار اندکی سوار می‌شوند و بقیه هنوز چشم انتظار موتر بعدی را می‌کشند.
کاکای پیری آن‌گوشه با عصایی ایستاده و چشم دوخته به موتری که بیاید و او را تا مسیری که قرار است برود، انتقال دهد. نزدیکش که رفتم، پرسید: «بچیم تو هم شار میری؟» برایش گفتم: «نه کاکاجان، دفترم پل‌سرخ است.» تا موتر بعدی آمد، کمی با هم حرف زدیم.
نامش را «کربلایی حمید» گفت و باشنده‌ی غرب کابل است. بدون این که من چیزی از او بپرسم، به حرف زدن شروع کرد و گفت:« ای برف بلای جان ما شده. دیشو هم همی‌قسم یک ساعت منتظر موتر ماندم. قرار بود دیشو از برچی بیایم و شار برم. موترا، کرایه‌ی شان ۵۰ افغانی شده بود. هر قدر جنجال کردم؛ اما نشد، میگه اگر ۵۰ افغانی میتی خوب اگه نمی‌تی برو د یگان موتر دیگه بالا شو.»
یک‌شنبه‌شب، شهر کابل برای دومین بار با دانه‌ها سفید برف پوشیده شد و جاده‌ها به دلیل سردی هوا یخ بست. کم‌تر راننده‌ای حاضر می‌شود به جاده‌ها برآید و مسافرکشی کند.
کربلایی تنها فردی نیست که در روزهای برفی کابل با مشکل ترانسپورتی مواجه است. هزاران انسان دیگر همانند او در این روزها با چنین مشکلاتی مواجه اند و باید ساعت‌ها منتظر بمانند تا موتری از راه برسد و آن وقت هم با کرایه‌ی دوچند به مقصد شان برسند.
عسل رحیمی، دانشجوی دانشگاه کابل و فعلا در یکی از رسانه‌ها به عنوان کارآموز مشغول کار است. او که در خیرخانه‌ی کابل زندگی می‌کند، هر روز باید سه مسیر را طی کند تا به دفتر کارش برسد.
عسل می‌گوید: «امروز صبح که از خانه بیرون شدم، بازم برف می‌بارید. خانه‌ی ما از سرک ده دقیقه دور است. وقتی به ایستادگاه رسیدم. هیچ موتر نبود. هر موتری که آمد، برای مه جای نداشت و تمام چوکی‌های موتر پر از مرد بود. تقریبا یک ساعت منتظر ماندم تا یک موتر پیدا شد. وقتی از موتر پایین شدم، کلینر گفت که کرایه‌ی خود را بده، طبق معمول برایش ۱۰ افغانی دادم؛ اما گفت که خوار ۱۰ روپه‌ی دیگه هم بده.»
او هم‌چنان می‌گوید که همه‌ساله با رسیدن برف و باران با این مشکلات مواجه می‌شود. به گفته‌ی عسل در چنین روزهایی او باید نیم معاشی که از کارآموزی به دست می‌آورد را برای پرداختن کرایه اختصاص دهد.
تنها مسأله‌ای که پایتخت‌نشینان به آن دل خوش کرده اند و حاضر اند سختی‌های برف و کم‌بودی موترها را تحمل کنند، کاهش آلودگی هوا است. آلودگی کشنده‌ای که تنها در یک هفته ۱۷ نفر را به کام مرگ برد. عسل که هر روز در مسیر راه، با ده‌ها کودک دست‌فروش مواجه می‌شود، می‌گوید: «از این که با آمدن برف، آلودگی هوا کم شده، برف یک نعمت است؛ اما حالا بیشتر زخمت است برای مردم. طفل‌هایی که روی سرک کار می‌کنن، سختی‌های شان زیاد شده. هرچه قدر برف ببارد، خانوادهای فقیر بیشتر با مشکل مواجه می‌شوند. این روزها برف بیشتر از این که رحمت باشد برای مردم زحمت شده است.»
نازدانه رسا، زن میان‌سالی که برای آوردن غذا به عروسش در شفاخانه‌ی صحت طفل آمده، می‌گوید: «قدیما می‌گفتن که زمستان و برف، مرگ فقیر است. مردم با رسیدن زمستان مشکلات شان دوبرابر میشه.»
این مادر با این که از به دنیا آمدن نواسه‌اش خوش‌حال است و برای او لحظه‌‌شماری می‌کند، می‌گوید: «بچیم دیشو خانه‌ی ما مهمان آمده بود، می‌گفت که کرایه‌ی موتر از غزنی تا کابل ۵۰۰ افغانی شده. ای موتروان‌ها (راننده‌ها) باید کمی انصاف داشته باشن. به بهانه‌ی برف، کرایه را پنج برابر می‌کنن. مردم از مجبوری همو کرایه ر میتن.»
اما رانندگان می‌گویند که به دلیل مصرف زیاد تیل و یخ‌بسته بودن جاده‌ها، مجبور اند در روزهای برفی کرایه را افزایش دهند. عباس، یک تن از رانندگان در شهر کابل که هر روز مسافران را به نقاط مختلف پایتخت می‌برد، به روزنامه‌ی صبح کابل گفت: «روزهایی که برف است، مشکلات موتر زیاد است. ما مجبور چین (زنجیر) بسته کنیم به همی خاطر یک ذره کرایه‌ی موتر بالا می‌ره. د روزهای عادی، اگر یک مسافر از کارته‌ی سه تا شهرنو می‌رفت، دربستی ۲۰۰ بود؛ اما حالی کرایه‌ی ما ۳۵۰ افغانی شده است.»
آن چه که این راننده می‌گوید، در روزهای برفی، کار و درآمد آن‌ها نیز خوب است؛ زیرا بسیاری از کارمندان دولتی و افرادی که موترهای شخصی ندارند، دربستی می‌روند و موترهای شخصی شان را به جاده‌ها نمی‌کشند.
در همین حال، مسؤولان وزارت ترانسپورت می‌گویند که کرایه‌ی موترها نظر به مسیر و نوع موترها مشخص شده و اگر کسی بیشتر از مقدار تعیین‌شده از مردم پول بگیرد، از سوی ترافیک جریمه‌ی نقدی می‌شود.
علی سینا سائد، سخن‌گوی وزارت ترانسپورت، در گفت‌وگو با روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که در حال حاضر بیش از ۱۰۰ ملی بس در شهر کابل وجود دارد و وزارت تلاش دارد که ۶۰۰ ملی‌بس دیگر را نیز از بودجه‌ی دولت خریداری کند تا مشکل ترانسپورتی پایتخت‌نشینان رفع شود.
او گفت: «در قسمت کرایه، وزارت ترانسپورت، کرایه‌ی مشخص برای موترها تعیین کرده است. اگر کدام تخلف صورت می‌گیرد، بخش ترافیک ما فعال است، جریمه می‌شود. پروسه‌ی جریمه، عملا آغاز شده است. ترافیک به طور فعال کار می‌کند.»
حال اما دیده می‌شود که پروسه‌ی جریمه‌ی وزارت ترانسپورت و ریاست ترافیک کابل نیز کارآمد نبوده است. هر زمستان با آمدن برف، گشت‌وگذار موترها در جاده‌های کابل کم‌رنگ‌تر می‌شود و کرایه‌ها نیز به گونه‌ی سرسام‌آوری افزایش می‌یابد.
روح الله امین، عکاس است. وقتی از او در مورد چالش‌هایی که در این فصل ایجاد می‌شود، پرسدیم، گفت: «برف یک چیزی خوب است و زیبایی می‌آورد؛ اما مه که روزانه ۶ تا ۷ مسیر را در گردش استم، بلندرفتن کرایه‌ی موترها خیلی برایم مشکل‌ساز شده. پیش از ای در مسیری که می‌رفتم، کرایه ثابت ۱۰ تا ۲۰ افغانی بود، حالی ملی بس ۵ افغانی را ۱۰ افغانی کرده و موترهای تونس ۱۰ افغانی را ۳۰ افغانی. اگر تکسی بگیری پیش از این ۲۰۰ افغانی می‌پرداختی؛ اما حال به ۶۰۰ نیز نمی‌رود. موتروان‌ها از مجبوری آدم‌ها سوء استفاده می‌کنند. خواهش ما این است که ادارات مسؤول به این مسأله توجه کنند.»
سمیه ضمیر دانشجوی یکی از دانشگاه‌های خصوصی در کارته‌ی چهار کابل می‌گوید: «ممکن است یکی توان پرداخت کرایه‌ی زمستانی را داشته باشد؛ اما خیلی‌ها هستند که به پنج افغانی گیر می‌کنند، پیش از این پنج افغانی کرایه‌ی موتر می‌دادیم، حال مجبوریم ۱۰ تا ۲۰ افغانی بپردازیم. خیلی‌ها توانایی پرداخت آن را ندارند.»
همه‌ساله با آمدن برف، شمار زیادی از باشندگان پایتخت با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند. نداشتن سرپناه مناسب از یک طرف، بارش برف و یخ‌بستن جاده‌ها از سوی دیگر به یک‌بارگی دامن شهروندان را می‌گیرد. شهروندان می‌گویند، وقتی برف و باران نباشد، خشک‌سالی و آلودگی هوا آن‌ها را می‌کُشد و وقتی که برف آمد، سردی و فقر آن‌ها را زمین‌گیر می‌کند.
تقلای وزارت انرژی و آب برای ذخیره‌ی آب
با رسیدن اولین برف در کابل، وزارت انژری و آب از باشندگان کشور خواسته که برف‌های بام و صحن حویلی‌های شان را در ساحات غیرکانکریتی که قابلیت جذب آب را داشته باشد، انبار کنند تا باعث تقویت آب‌های زیرزمینی شود. مسأله‌ی پایین آمدن سطح آب‌های زیرزمینی در کابل و برخی دیگر از ولایت‌ها به شدت مردم و ادارات مسؤول را نگران کرده است.
در پیامی که از وزارت انرژی و آب منتشر شده، آمده است: «در شرایط حساس کنونی که سطح آب‌های زیرزمینی کشور به‌‌ویژه شهر کابل کاهش یافته است، برف‌های بام و حویلی خود را به روی جاده‌ها و کوچه‌های کانکریتی انبار نکنید، همه‌ی آن را در قسمت جذبی (قسمت خاکی زمین) حویلی یا خانه‌های خویش جمع کنید تا چاه حویلی یا خانه‌های تان از خشک شدن نجات یابد و باعث تقویت آب‌های زیرزمینی ماحول تان شود.»
