گفت‌وگوی شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر با مبین‌الله ایماق، مسوول موسسه‌ی دیده‌بان آزاد افغانستان
شماری از آگاهان می‌گویند که حفظ حقوق و آزادی‌های شهروندان، به ویژه زنان از موضوعاتی است که باید در مذاکرات صلح بر آن تاکید شود.
مبین‌الله ایماق، مسوول موسسه‌ی دیده‌بان آزاد افغانستان در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید: «اعضای زن تیم مذاکره‌کننده باید به این نکته تاکید کنند که اگر قرار است قانون اساسی تعدیل شود، این تعدیل نباید به نحوی باشد که حقوق آنان نادیده گرفته شود.»
شبکه: به نظر شما روی حفظ کدام حقوق باید بیش‌تر تاکید شود؟
ایماق: قانون اساسی کشور حامی زنان است، باید هر آن‌چه این قانون برای زنان به عنوان شهروندان در نظر گرفته است، در حکومت پس از توافق صلح حفظ شود. زنان افغانستان امروز از آزادی برخوردارند؛ آنان کار می‌کنند، درس می‌خوانند، درس می‌دهند، داکتر استند، برای زنان دیگر خدمات ارایه می‌کنند و در بخش اقتصادی نیز فعالیت دارند. این‌ها دست‌آوردهایی است که باید برای حفظ آن تلاش شود.
شبکه: به باور شما تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت، به ویژه اعضای زن آن توانایی نمایندگی از زنان و دفاع از حقوق آنان را دارند؟
ایماق: من از آغاز هم با ترکیب این تیم مخالف بودم و حالا نیز مخالف استم؛ زیرا به باور من اعضای این تیم توان مذاکره با طالبان را ندارند و اگر این ترکیب تغییر نکند، احتمالا به نتیجه‌ای نخواهیم رسید. این مذاکره به افرادی نیاز دارد که بتوانند طالبان را قناعت بدهند و از نظام امروزی افغانستان و دست‌آوردهای مردم دفاع کنند. ما افراد نخبه‌ای داریم که گزینه‌های بهتری برای عضویت در هیئت مذاکره‌کننده‌ی دولت بودند و می‌توانستند تیم مقابل را قانع کنند.
شبکه: به نظر شما حضور زنان در گفت‌وگوهای صلح تا چه اندازه می‌تواند بر موقف طالبان در رابطه با آنان تاثیرگذار باشد؟
ایماق: صحبت‌هایی که از دو تن از زنان مطرح عضو تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت شنیدیم، بسیار ناامیدکننده است؛ آنان می‌گویند آن‌چه انتظار داشته اند اتفاق نیفتاده و چیزی که انتظار شنیدن آن را از نمایندگان طالبان داشتند، نشنیده اند.
شبکه: به نظر شما گفت‌وگو با گروهی که پیشینه‌ی خوبی به ویژه در رابطه با زنان ندارد، به جایی خواهد رسید؟
ایماق: با درنظرداشت آن‌چه ما از این گروه شنیدیم، دیدگاه آن در رابطه با زنان هیچ‌وقت تغییر نخواهد کرد و فکر می‌کنم در صورت مشارکت در قدرت، بار دیگر محدودیت‌هایی را برای زنان وضع کنند؛ از جمله این که ممکن است جلو تحصیل و کار زنان گرفته شود؛ اگرچه ممکن است این‌بار محدودیت‌ها را با روش‌های متفاوتی وضع کنند. طرف دولت باید پالیسی‌های مشخصی داشته باشد تا با سهیم‌شدن طالبان در قدرت، راه تطبیق قانون بسته نشود و دست‌آوردهای شهروندان نیز حفظ شود؛ در غیر این‌صورت، قوانین طالبان تطبیق خواهد شد و محدودیت‌هایی را به وجود خواهد آورد.
شبکه: به عنوان یک شهروند آگاه، آیا این محدودیت‌ها برای شما قابل قبول است؟
ایماق: این محدودیت‌ها برای ما پذیرفتنی نیست؛ زیرا ما نزدیک به دو دهه با یک تفکر متفاوت زندگی کرده ایم و تاریخ سیاه پیش از آن برای ما آزاردهنده است. آن زمان ما در خلای قانون و آگاهی می‌زیستیم و امروز متمدن‌تر و خوب‌تر زندگی می‌کنیم. ما حق داریم زیر سایه‌ی قوانین کنونی کشور و در یک فضای صلح‌آمیز زندگی کنیم؛ در حالی که قبلا از هیچ حقی برخوردار نبودیم.
شبکه: ارزیابی تان از آن‌چه تا اکنون در گفت‌وگوهای صلح گذشته است چه است؟ تا چه اندازه می‌توان به یک نتیجه‌ی مطلوب امیدوار بود؟
ایماق: من زیاد به این مذاکرات خوش‌بین نیستم و دلیل آن این است که نمایندگان طالبان و دولت افغانستان در دوحه مذاکره می‌کنند و افراد طالبان این‌جا در افغانستان در حال انجام جنایت استند و در واقع خلاف مذاکره عمل می‌کنند. من قبلا به این گفت‌وگوها خوش‌بین بودم و دلیلش این بود که فکر می‌کردم؛ طالبان حداقل در جریان مذاکرات آتش‌بس می‌کنند، یا حداقل خشونت‌ها را کاهش می‌دهند؛ اما متاسفانه از آغاز گفت‌وگوها تا اکنون خشونت‌های این گروه افزایش یافته است. حالا باید منتظر نتیجه‌ی قطعی انتخابات امریکا بود تا ببینیم آیا دولت امریکا طبق مکانیزم جدیدش آماده‌ی صلح با طالبان است یا نه.
آقای ایماق می‌گوید که یکی از نگرانی‌ها در رابطه به روند صلح در کشور این است که؛ به احتمال زیاد این روند تا زمانی که طالبان جایگاه خود را در قدرت نیابند ادامه خواهد داشت و این گروه تسلیم نخواهد شد. او می‌افزاید؛ این جنگ، جنگی نیست که به زودی پایان بیابد.
