اشاره: تلاش‌ها برای گفت‌وگوهای صلح با طالبان، از سال ۲۰۰۶ آغاز شد.
این تلاش‌ها تا قبل از ایجاد حکومت وحدت ملی، غیرانسجام یافته و مذبوحانه بود؛ شکل‌گیری حکومت وحدت ملی، تحولات بزرگی را چه در سطح داخلی و چه در سطح بین‌المللی به روند صلح افغانستان کلید زد. روند صلح، اکنون به جایی رسیده که قرار است امریکا و طالبان با امضای سندی در زمینه‌ی صلح تفاهم کنند. امریکا و طالبان ۱۱ دور با یک‌دیگر مذاکره کردند و در نیمه‌های این مذاکره بود که دولت افغانستان لویه جرگه‌ی مشورتی صلح را برگزار کرد.
جرگه به دولت پیشنهاد کرد تا وزارتی به نام صلح ایجاد شود؛ بنا بر این، وزارت دولت در امور صلح بر اساس قطع‌نامه‌ی لویه جرگه‌ی مشورتی صلح تأسیس شد و تشکیل این وزارت در نهم ماه جدی سال روان از سوی مجلس نمایندگان افغانستان تصویب شد که عملی‌سازی و انسجام بخشیدن به برنامه‌های صلح، هدف عمده‌ی این وزارت دانسته می‌شود. از جانب دیگر، این وزارت در آخرین مرحله‌ی مذاکرات صلح امریکا و گروه طالبان ایجاد شد.
اکنون مذاکرات دو طرف پایان یافته و امروز توافق‌نامه‌ی صلح را امضا می‌کنند. برای وضاحت بیشتر پیرامون روند صلح، روزنامه‌ی صبح کابل، گفت‌وگوی اختصاصی‌ای را با «ناجیه انوری» سخن‌گوی وزارت دولت در امور صلح، انجام داده است. ناجیه انوری، از بانوان تأثیرگذار در عرصه‌ی حکومت‌داری است که حداقل طی پنج سال اخیر، در تشکیلات اداره‌ی ریاست‌جمهوری افغانستان حضور فعال داشت.
صبح کابل: بانو انوری چه شد که حکومت ابتدا طرح کاهش خشونت‌ها را بدون مبنای حقوقی دانست و با آن به شدت مخالفت کرد و در نهایت آن را پذیرفت؟
ناجیه انوری: کاهش خشونت در ابتدا یک طرح مبهم و غیرقابل پیمایش بود. تأکید حکومت بر مواضعش که برخاسته از خواسته‌های مردم بود، سبب شد که این طرح، به کاهش چشم‌گیر خشونت تغییر کند. برای کاهش چشم‌گیر خشونت شرایطی وضع شده تا قابل پیمایش و محسوس باشد. حالا با این تغییرات تعداد تلفات و قربانیان خشونت به حد قابل ملاحظه کاهش می‌یابد. موضع آتش‌بس تغییر نخورده، ما کاهش خشونت چشم‌گیر را پیش‌زمینه برای رسیدن به آتش‌بس می‌دانیم.
صبح کابل: آیا آتش‌بس هم چنان پیش‌شرط و خط سرخ دولت است؟
ناجیه انوری: آتش‌بس خواست مردم افغانستان است؛ به همین خاطر حکومت منحیث نماینده‌ی مردم به این امر تأکید دارد. ما توقع داریم که کاهش چشم‌گیر خشونت منتج به آتش‌بس شود. مردم افغانستان در تمام مراحل صلح، نظریات خود را با دولت شریک می‌کنند و تصامیم حکومت بر اساس این مشوره‌ها خواهد بود.
صبح کابل: چه ضمانتی وجود دارد که تمام طرح‌های طالبان شامل آزادی زندانیان و جریان گفت‌وگوها مثل کاهش خشونت‌ها یکی یکی از سوی حکومت پذیرفته نشود؟
ناجیه انوری: کاهش خشونت طرح طالبان نبوده و بر اساس تأکید حکومت افغانستان برای توقف تلفات جنگ از طریق آتش‌بس، طالبان حاضر به پذیرش طرحی شدند که مشابهت‌هایی با آتش‌بس دارد. هر نوع تصمیم از سوی حکومت بر اساس منافع ملی و پس از مشوره با اقشار مختلف مردم گرفته می‌شود. آزادی زندانیان در حیطه‌ی صلاحیت دولت جمهوری اسلامی افغانستان است و بر اساس منافع ملی روی آن تصمیم گرفته می‌شود.
صبح کابل: مردم از جنگ خسته شده اند؛ اما در درون حکومت و در بین مخالفان آن کسانی هستند که خشونت‌ها را دوست دارند؛ چگونه می‌شود خواست مردم را با خواست جنگ طلبان هماهنگ کرد؟
ناجیه انوری: خواست مردم و منافع ملی، از هر چیز دیگر برای حکومت اولویت و ارجحیت دارد.
صبح کابل: وزارت دولت در امور صلح برای حضور آبرومند در مذاکرات بین‌الافغانی چه تدابیری گرفته است؟
ناجیه انوری: وزارت دولت در امور صلح برای اشتراک در مذاکرات مستقیم، آمادگی کافی دارد و روی ظرفیت‌های تخنیکی و مسلکی برای پیش‌برد بهتر روند تمرکز داشته است. هم‌چنین روی ایجاد ساختارهای انسجام‌بخش مانند کمیته‌ی ارشد همآهنگی در امور صلح و گروه حمایت از روند صلح، اقدامات عملی صورت گرفته است.
صبح کابل: آیا وزارت صلح از مفاد گفت‌وگوها بین امریکا و طالبان خبر دارد؟ گفته می‌شود که متن توافق‌نامه‌ی صلح امریکا و طالبان در ۱۱ ماده مکتوب شده، آیا در اختیار این وزارت قرار گرفته؛ اگر بله شامل چه چیزهایی می‌شود و اگر قرار نگرفته، حداقل در جریان استید که امریکا و طالبان روی چه موضوعاتی به توافق رسیده اند و مهم‌ترین این موضوعات چیست؟
ناجیه انوری: وزارت دولت در امور صلح در حیطه‌ی صلاحیت خود در باره‌ی تمام موارد مربوط به منافع جمعی مردم افغانستان در آگاهی قرار دارد.
صبح کابل: مکانیزم تشکیل هیأت مذاکره‌کننده‌ی صلح افغانستان چگونه است؟ حکومتی یا غیر حکومتی؟
ناجیه انوری: هیئت مذاکره‌کننده نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی افغانستان می‌کند؛ اما به خاطر همه‌شمول بودن آن، از ظرفیت‌های موجود در زیر چتر جمهوری اسلامی افغانستان استفاده شده است.
صبح کابل: طالبان همواره گفته اند که با هیأت افغانستان فقط با عنوان افراد بانفوذ افغان صحبت می‌کنند نه با عنوان حکومت؛ نظر شما در این باره چیست؟
ناجیه انوری: روند صلح تحت رهبری و مالکیت دولت افغانستان به نمایندگی از مردم افغانستان است. صلح با کسی صورت می‌گیرد که با او عملا جنگ جریان دارد، تنها آدرس برای مذاکرات طالبان، دولت است. از طرف دیگر مذاکرات با جانبی صورت می‌گیرد که صلاحیت و مسؤولیت اجرایی ساختن توافقات را داشته باشد و طبق قانون اساسی افغانستان این موضوع در حیطه‌ی صلاحیت دولت می‌باشد.
صبح کابل: خب، از تشکیل وزارت دولت در امور صلح بگویید که دلیل اصلی ایجاد این وزارت چه بود؟ با این که شورای عالی صلح نیز سال‌ها با تشکیلات بزرگ و بودجه‌ی هنگفت در مورد صلح کار کرده و هم‌اکنون نیز وجود دارد؛ آیا رویکرد تازه‌ای را روی دست گرفته اید که قبلا شورای عالی صلح به آن نپرداخته است؟
ناجیه انوری: با به وجود آمدن تحولات و دست‌آوردهای بیشتر در روند صلح، نیاز به ایجاد یک نهاد اجرایی برای عملیاتی ساختن و انسجام بخشیدن به برنامه‌های صلح دولت افغانستان احساس می‌شد که دارای ظرفیت تخنیکی کافی باشد. بر این اساس، وزارت دولت در امور صلح با درنظرداشت قطع‌نامه‌ی لویه جرگه‌ی مشورتی صلح ایجاد شد.
صبح کابل: در مورد جلب هم‌کاری سیاسیون با دولت پیرامون صلح افغانستان بگویید؛ چندی قبل، آقای رحیمی نشست‌های خود را با سیاسیون آغاز کرده بود و این نشست‌ها چه نتایجی را به همراه دارد؟
ناجیه انوری: این نشست‌ها به منظور تقویت و تحکیم اجماع ملی و مشارکت سیاسیون در روند صلح صورت گرفت تا نظریات، طرح‌ها و پیشنهادهای شان دریافت شود. این نشست‌ها به ما نشان داد که در کلیت صلح، اجماع به صورت کامل وجود دارد؛ اما در رابطه به جزئیات بیش از ۸۰ درصد سیاسیون با برنامه‌های صلح حکومت هم‌نظر می‌باشند. ما برای تقویت بیشتر این اجماع تلاش می‌کنیم.
صبح کابل: وضعیت سیاسی دوقطبی شده؛ یک بخشی از سیاسیون حامی برنامه‌های دولت در امور صلح استند و به نحوی همکار؛ اما یک بخش دیگر سیاسیون هنوز هم ساز مخالف می‌زنند. اگر برای رفتن به مذاکرات بین‌الافغانی صدای واحد از داخل افغانستان بلند نشود، آیا مسیر صلح به موفقیت پیموده خواهد شد؟
ناجیه انوری: حکومت روند صلح را بر اساس خواسته‌های مردم پیش می‌برد؛ برنامه‌ها تماما مردم‌محور است. در رابطه به جزئیات روند، این وزارت همواره با اقشار مختلف دیدار داشته و مشوره و نظریات شان را دریافت کرده و می‌کند. حالا وقت این است که بالای زخم دیرینه‌ی مردم مرهم گذاشته شود. باید از فرصت پیش‌آمده برای صلح که با قربانی نیروهای امنیتی ـ دفاعی و مردم ملکی به وجود آمده، استفاده اعظمی کرد. با ابتکارات حکومت که سبب پیشرفت روند شده است، ما از هر زمان دیگر به صلح نزدیک‌تر شده ایم.
صبح کابل: موقف‌گیری‌های برخی سیاسیون و طالبان تا حدی نزدیکی و هم‌خوانی دارد؛ مثلا طالبان می‌خواهند نظام تغییر کند. آیا برایند این چالش‌های سیاسی و چگونگی توافقات صلح با طالبان، امکان یک حکومت مؤقت، یا حکومت تازه وجود دارد؟
ناجیه انوری: روند صلح واضح و در حال پیشرفت است. دولت و طالبان وارد مذاکرات می‌شوند. حفظ نظام به عنوان یک خواسته‌ی اساسی مردم از سوی دولت مورد تأکید قرار می‌گیرد. حکومت افغانستان برای این که مردم شاهد یک صلح سراسری باشند، از هیچ نوع تلاش دریغ نمی‌کند.
