نویسنده: کریستال بیات
از اینکه مذاکرات میان افغان‌ها به دوحه پایتخت قطر شروع شده است. مردم افغانستان بخصوص زنان قربانیان اصلی جنگ استند. مردم افغانستان نسبت به مذاکرات خوش‌بین و امیدوار استند. آغاز مذاکرات یک گام مثبت است. در کنار آن زنان نگرانی‌ها و انتظاراتی هم دارند.
هیأت مذاکره کننده گروه طالبان یک دست استند و دارای آجندای خاص خودشان هیأت متشکل از چهره‌ها و افراد از جریان‌ها و احزاب با طرز فکر متفاوت است. در طول چند ماه ترکیب نامتجانس تا حدودی زیادی هماهنگ شده‌اند، هیأت دولت آجندای خودشان را دارند و براساس آجندای دولت جمهوری اسلامی افغانستان پیش می‌روند.
همانگونه که گفته می‌شود در کنار بحث نظام سیاسی و موارد دیگر مهمترین بحث در گفت‌وگوها بحث زنان است. واقعیت این است اگر روی حقوق اساسی زنان چه در اسلام و چه در سایر قوانین که قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان قانون کاملا اسلامی است توافق گردد. بحث‌های آزادی بیان، حقوق بشر، جامعه‌ی مدنی، رسانه‌ها و در کل دست آوردهای هژده سال اخیر تامین می‌گردد. تحلیل من این است که اگر حقوق زنان مورد دستخوش قرار گیرد سایر حقوق و آزادی و دستآوردهای کنونی به خطر مواجه می‌گردد. انتظار و توقع زنان از هیأت مذاکره کننده صلح دولت جمهوری اسلامی افغانستان این است که ارزش‌های مردم افغانستان، حقوق زنان، حقوق بشر، آزادی بیان، فصل دوم قانون اساسی، حفظ نظام سیاسی و حفظ دستأوردهای هژده سال اخیر در مذاکرات قطر مدنظر گیرند. آتش‌بس حق کار و حق تحصیل زنان را جدی مطرح نمایند. طالبان نیز باید تحولات و تغییرات افغانستان امروز را درک کنند و انعطاف نشان دهند تا خون ریزی در کشور پایان یابد.
زنان افغانستان حاضر نیستند که شلاق و دره، محکمه صحرائی، محرومیت‌ها و محدودیت‌ها و محکومیت را بار دیگر به تجربه بگیرند. حق تحصیل، حق کار، حق آموزش، حق مشارکت سیاسی و سایر حقوق زنان نباید پایمال و معامله گردد.
پیش‌بینی‌ها این است که در این دور مذاکرات بحث‌های کلان مطرح و مورد بحث قرار می‌گیرد. دور اول گفت‌وگوها اختلافات و تفاوت دیدگاه‌های شدیدی را شاهد خواهد بود. پایان دادن به جنگ چهل ساله بدون تردید به یک دور گفت‌وگو خاتمه پیدا نمی‌کند. در این دور مذاکرات شاهد مطرح کردن آجندا و روشن شدن خواسته‌ها دست پیدا می‌کنیم. این دور مذاکرات چالش برانگیز خواهد بود. امیدواریم هیأت دولت عقب نشینی نکند و طالبان واقعیت‌های افغانستان امروز را بپذیرند
طالبان واقعیت‌های امروز افغانستان را درک کنند. پس از فروپاشی گروه طالبان و به میان آمدن نظام کنونی تغییرات و تحولات ملموس در عرصه‌های مختلف به وجود آمده است. آنان باید خودشان را با افغانستان عیار کنند. تاریخ ساقط نمی‌ماند افغانستان در حال توسعه است. افغانستان امروز افغانستان بیست سال پیش نیست. آنان باید این واقعیت را بپذیرند و با افغانستان امروز و مردمان‌اش کنار بیایند و یکجا با مردم مسالمت آمیز زتدگی کنند. این دور مذاکرات بسیار چالش‌زا است. دو آجندای مختلف مطرح است. موارد مهم مطرح می‌شود. خواست‌های متفاوت و گوناگون مورد بحث قرار می‌گیرد. ارزیابی‌ام این است که مذاکرات دچار اختلافات و تفاوت نظر‌های بسیار جدی بین هیئت دو طرف است. این دور بدون شک به نتیجه نمی‌رسیم. به چندین دور مذاکره ضرورت است. موقف‌گیری‌های کشورهای مختلف جهان نشان می‌دهد که اول آنان از نظام کنونی حمایت می‌کنند و از جانب دیگر از پروسه حمایت می‌کنند تا جائیکه کشورهای مختلف پیشنهاد میزبانی دورهای بعدی مذاکرات میان افغان‌ها را مطرح کرده‌اند.
