ده روز از گشایش گفت‌وگوهای صلح افغانستان می‌گذرد؛ اما هنوز اختلافات میان هیأت گفت‌وگوکننده‌ی دولت افغانستان و طالبان با قدرت باقی است. بر اساس آخرین اطلاعات از دوحه، از بیست ماده‌ی طرز العمل، روی دو ماده اختلاف جدی وجود دارد. یکی از ماده‌ها، اختلاف مذهبی است که طالبان می‌خواهند همه موارد اختلافی در جریان گفت‌وگوهای صلح، باید با محوریت مذهب حنفی سنجیده شده و حل گردد.
هیأت دولت افغانستان، تا هنوز این مسأله را نپذیرفته است. این خواست طالبان سبب ایجاد نگرانی‌های جدی در افغانستان شده است. معاون دوم ریاست‌جمهوری این تقاضای طالبان را دامن‌زدن به اختلاف‌های قومی – مذهبی تعبیر می‌کند. آقای دانش، روز گذشته گفت، اگر طالبان اقدامی بکنند که از همین ابتدای گفت‌وگوهای صلح منجر به ایجاد اختلاف‌ها میان مردم افغانستان گردد، صلح به نتیجه نمی‌رسد.
او گفت، اگر کسی بیاید و بگوید که با اهل تشیع، مانند سایر اقلیت‌های مذهبی – دینی در افغانستان بر خورد شود، معنایش این است که اهل تشیع افغانستان از چوکات شریعت اسلام بیرون است و این نوع تفکر، خارج از دایره‌ی فکر اسلامی و فکر حنفی است.
او این اقدام طالبان را بی‌حرمتی به مذاهب و اقوام دیگر در افغانستان عنوان کرد. تا این جای کار، دولت افغانستان بر احترام گذاشتن به همه‌ی اقوام افغانستان تأکید دارد. باور هیأت دولت افغانستان این است که صلح، باید شامل همه‌ی احزاب سیاسی و قومی شود و طالبان، نباید درخواست‌هایی داشته باشند که اعتماد و هم‌دیگرپذیری میان مردم افغانستان را به مشکل دچار کند.
گروه‌های تماس دو هیأت تا حالا چهار بار با هم گفت‌وگو کرده اند؛ اما به نتیجه نرسیده اند. به نظر می‌رسد تا به نتیجه رسیدن گروه‌های تماس دو هیأت، راه درازی در پیش است و این‌گونه که از حالا مشخص است، گفت‌وگوی اصلی صلح افغانستان نیز، به این زودی‌ها آغاز نخواهد شد.
ظاهرأ طالبان نیت خوبی در این گفت‌وگوها ندارند. شاید آن‌گونه که امرالله صالح، معاون نخست ریاست‌جمهوری افغانستان می‌گوید، ، نیت اصلی این گروه، در گفت‌وگوهای صلح مشخص خواهد شد.
طالبان نشان داده اند که به هیچ وجه از موضع شان عقب نشینی نمی‌کنند. این زنگ خطری برای افغانستان، برای آینده‌ی افغانستان و برای دموکراسی نوپای افغانستان است که در آن حقوق بشر، آزادی بیان و رسانه‌ها، حقوق زنان و کودکان و در نهایت حقوق اقوام مختلف به عنوان اصل‌های تغییر‌ناپذیر، به رسمیت شناخته شده است.
طالبان به آزادی و حقوق بشر باور ندارند. این یک ادعا نیست. این گروه نشان داده است که در باور آن‌ها، تنها امارت اسلامی اصل است و هیچ سیستم حکومت‌داری دیگر، غیر از امارت اسلامی که در رأس آن یک امیر فرمان بدهد، برای افغانستان مقبولیت ندارد.
نگرانی اصلی در افغانستان اما، حفظ ارزش‌هایی است که در چند سال گذشته به دست آمده است. ارزش‌هایی که طالبان در جریان همین سال‌ها بر علیه آن جنگیده اند و به خاطر آن، هزاران نظامی و غیر نظامی را یا به رگبار بسته اند و یا با انتحاری کشته اند.
از سویی هم، تا حالا قربانیان اصلی جنگ افغانستان نیز، در گفت‌وگوهای صلح حضور جدی ندارند؛ نگرانی‌ای که جامعه‌ی جهانی به ویژه سازمان ملل و کشورهای اروپایی نیز روی آن تاکید دارند. جامعه‌ی جهانی و سازمان ملل متحد تأکید دارند که باید در گفت‌وگوهای صلح، حقوق بشر و حقوق اقلیت‌های قومی – مذهبی به گونه‌ی جدی رعایت شود.
حکومت افغانستان، باید این نکته را در نظر داشته باشد که در گفت‌وگوی کنونی، در برابر گروهی قرار گرفته که به لحاظ مالی تقریبأ در حد خودکفایی رسیده اند. روزنامه‌ی صبح کابل، روز گذشته گزارشی را به نشر رساند که نتیجه‌ی یک تحقیق سری ناتو بود. در آن گزارش گفته شده است که طالبان سالانه، نزدیک به ۱٫۶ میلیارد دالر از قاچاق مواد مخدر، قاچاق معادن افغانستان، قاچاق چوب و همین‌طور جمع‌آوری عشر به دست می‌آورند.
این گزارش نشان می‌دهد که طالبان، اکنون در موضع قدرت قرار دارد. کشورهایی هنوز هم هستند که طالبان را با تمام توان کمک مالی و تسلیحاتی می‌کنند. پس با ان وضعیت نیاز است که با گروه طالبان، از موضع قدرت روی میز گفت‌وگو حاضر شد و به هیچ خواست این گروه، به این امید که موانع شروع گفت‌وگوهای اصلی صلح برداشته شود، تن ندهد.
افغانستان در نهایت به صلح می‌رسد؛ راه دیگری وجود ندارد. اگر بنا باشد که به جنگ در افغانستان پایان داده شود، باید راه صلح انتخاب شود؛ اما پرسش اساسی این است که به چه قیمتی، باید به صلح برسیم و به این جنگ ویران‌گر پایان بدهیم.
مردم افغانستان توقع دارند، صلحی که در افغانستان حاکم می‌شود، در آن حقوق گروه‌های مختلف قومی-مذهبی نادیده گرفته نشود و حقوق بشر و آزادی بیان، به عنوان ارزش‌های تغییر‌ناپذیر به رسمیت شناخته شود.
