پاکستان راه و روش رابطه‌ی دیپلوماتیک را نمی‌فهمد

صبح کابل
پاکستان راه و روش رابطه‌ی دیپلوماتیک را نمی‌فهمد

اداره‌ی هوانوردی ملکی افغانستان گفته است که دو خط پرواز جدید از غرب به شرق افغانستان ایجاد شده است. این دو خط پس از آن ایجاد شده که تنش‌ها میان افغانستان و پاکستان سبب بسته شدن مسیر هوایی پاکستان به روی افغانستان شد.

به گفته‌ی اداره‌ی هوانوردی کشور، فعال‌سازی این خطوط برای پروازها در افغانستان «نقش اساسی دارد و می‌تواند روی افزایش دوباره‌ی پروازهای عبوری» از خاک افغانستان بسیار تاثیرگزار باشد.

چندی قبل در دیداری که رییس جمهور غنی با عمران خان داشت، از سوی پاکستان قول باز شدن مسیر هوایی این کشور به روی پروازهای افغانستان داده شده بود. گفتنی است که پس از دیدارهای سران دو کشور در این اواخر تصور بر این بود که روابط بهتری میان افغانستان و پاکستان به وجود می‌آید و این روابط می‌تواند بر رفت‌وآمدهای هوایی و زمینی نیز تاثیر بگذارد؛ اما در نهایت با گذشت مدت زمان طولانی از دیدارهای دو طرف و وعده‌های داده شده از سوی پاکستان، هیچ تغییری در بسته ماندن مسیر هوایی پاکستان به روی افغانستان نیامد.

دو مسیر جدید هوایی در کشور، در واقع واکنشی به پاکستان تلقی می‌شود که از سوی بسیاری مورد حمایت نیز قرار گرفته است. دو مسیر ایجاد شده فاصله‌ی پروازها میان شرق و غرب آسیا را کوتاه‌تر می‌کند و در عین حال سبب بی‌نیازی پروازهای کشور از حریم هوایی پاکستان می‌شود.

افغانستان و پاکستان، مشکلات زیادی دارند که نیازمند به رفع آن استند؛ اما با این که از سوی حکومت افغانستان بارها در این زمینه‌ها انعطاف‌ نشان داده شده است، پاکستانی‌ها نخواسته‌اند تغییری در سیاست‌های تنش‌انگیز خود بیاورند. در این اواخر، تلاش‌های زیادی از سوی پاکستان در رابطه به گفت‌وگوهای صلح افغانستان با گروه تروریستی طالبان صورت گرفته است. در آخرین مورد، برنامه‌ی عمران خان برای ملاقات با گروه طالبان بوده که چندی قبل از سوی رسانه‌های پاکستانی نشر شده بود.

این‌ موارد در کنار بی‌تمایلی پاکستان برای رفع مشکلات به وجود آمده میان دو کشور، سبب نگرانی‌های زیادی خواهد شد که نشان از بی‌اعتمادی به نیت پاکستانی‌ها نسبت به امور افغانسان دارد. در واقع، پاکستان هرگز کشور قابل اعتماد برای افغان‌ها نبوده است و عدم اجرایی شدن وعده‌ی باز گذاشتن مسیر پرواز به روی افغانستان، این بی‌اعتمادی را تشدید داده است.

پس از درگیری‌هایی که بین هند و پاکستان به وجود آمده بود، مشکلات زیادی برای شرکت‌های هوایی‌ای که پروازشان از مسیر هوایی پاکستان عبور می‌کرد به وجود آمد. پاکستان نه تنها به هواپیماهایی که به هند و یا از هند به افغانستان پرواز می‌کردند، اجازه‌ی پرواز نداد، بلکه برای حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ پروازی که از سایر کشورها از فضای افغانستان می‌گذشتند و بعد از پاکستان عبور می‌کردند، ممنوعیت پرواز وضع کرده بود.

پاکستانی‌ها، همواره سعی کرده‌اند افغانستان را به دلیل رابطه‌ی نزدیکش با هند، تحت فشار قرار بدهند و از آنجایی که راه‌های ترانزیتی بسیاری از خاک پاکستان داریم، وسیله‌ی اصلی این فشارها بستن این مسیرها به روی افغانستان بوده است.

برای مقابله با رفتارهای تنش‌انگیز پاکستان نسبت به افغانستان، بهترین راه این است که وارد معامله و همکاری با کشورهای دیگرِ همسایه شویم. بسیاری از کشورهای همسایه‌ی افغانستان می‌توانند با همکاری افغانستان به منفعت اقتصادی زیادی برسند و علاقه نشان می‌دهند. این موارد سبب بی‌نیازی افغانستان از پاکستان می‌شود.

دو خط پروازی جدیدی که از غرب به شرق افغانستان گشایش یافته است، با توافق افغانستان و تاجیکستان ایجاد شده است و این پروازهای عبوری از فضای دو کشور گذشته و بعد وارد چین و آسیای شرقی می‌شود.

افغانستان تا کنون توانسته است به پاکستان روشن کند که در صورت ایجاد فشار بر افغانستان، این کشور راه‌های دیگری را نیز برای انتخاب بدیل دارد؛ ولی نیاز اساسی بین دو کشور همسایه توافق بر سر منافع یک‌دیگر و همکاری برای تحقق آن است. آنچه پاکستان در واکنش به این نیت افغان‌ها از خود نشان داده است، چیزی نیست جز برخوردهای غیر دیپلوماتیک که راه درستی برای ایجاد روابط خارجی نیست.