روز گذشته (اول دلو) وزارت معارف اعلام کرد که مجموع کمک‌های باشندگان ۳۰ ولایت در سال ۱۳۹۸، مبلغ بیش از ۷۰۰ میلیون افغانی شده است که این ولایت‌ها شامل خوست، دایکندی، کاپیسا، میدان‌وردک، سرپل، بامیان، پنجشیر، سمنگان، بادغیس، کندهار، بلخ، نیمروز، کابل، هلمند، جوزجان، لوگر، هرات، پکتیا، غزنی، فراه، لغمان، کنر، ننگرهار، پروان، فاریاب، بغلان، زابل، تخار، بدخشان و پکتیکا می‌شود.
نوریه نزهت، سخن‌گوی وزارت معارف، مقدار دقیق این کمک‌ها را ۷۷۱ میلیون و ۳۲۷ هزار و ۵۱۰ افغانی اعلام کرد. به گفته‌ی او، این کمک‌ها شامل ۷۱۳.۲۵۵ جریب زمین به ارزش مالی ۳۴۲ میلیون و ۸۹۷ هزار و ۱۰۰ افغانی، ساخت ۲۱۰ صنف درسی و هشت مکتب جدید می‌شود. بانو نزهت می‌گوید که حجم این کمک‌های مردمی نشان‌دهنده‌ی آن است که باشندگان افغانستان به اهمیت سیستم معارف و نظام آموزش و پرورش واقف شده اند و پی برده اند که داشتن یک سیستم مجهز آموزشی می‌تواند خیلی زود تأثیر خود را بر جامعه بگذارد و در آینده‌ی نه چندان دور دارای سطح بلند افراد باسواد در کشور مان باشیم.
در سال جاری تحصیلی گفته می‌شود که مردم در راستای کمک‌رسانی به نظام آموزشی کشور سهم بسزایی را بر دوش گرفته اند که شامل رنگ‌مالی صنف‌های درسی، تهیه‌ی مواد لابراتواری و کتاب‌های درسی بوده است. در چنین شرایطی که مردم افغانستان آستین بالا زده اند به همکاری و هم‌یاری با دولت در زمینه‌ی مساعدسازی امور آموزشی و دسترسی به امکانات آموزشی، باید این امر را به فال نیک گرفت و اگر این همکاری مردمی در این زمینه ادامه پیدا کند، در سال‌های آینده ما در افغانستان شاهد یک سیستم آموزشی منظم و باکیفیت خواهیم بود.
هر چند به گفته‌ی سخن‌گوی وزارت معارف، روند جمع‌آوری و مصرف کمک‌های مردمی از سوی شوراهای مکتب‌ها نظارت می‌شود؛ اما باید این نظارت به گونه‌ی جدی از سوی وازرت معارف صورت بگیرد که مبادا سرنوشت کمک‌های مردمی ۳۰ ولایت افغانستان دچار سرنوشت فساد شود و اعتمادی که در سال جاری مردم به وزارت معارف کرده اند، از بین برود.
باسازی امکانات نظام آموزشی کشور باید در اولویت برنامه‌های وزارت معارف قرار بگیرد. آن طور که سخن‌گوی وزارت معارف اظهار داشته است، ترمیم هزاران میز و چوکی و اهدای ۴۶۲ هزار و ۳۵۶ پایه میز و چوکی مکتب‌ها از اولین اقدامات این وزارت در راستای مصرف کمک‌های مردمی به نظام آموزشی کشور خواهد بود.
قرار است روند مصرف کمک‌های مردمی به نظام آموزشی را «شورای مکتب» بر عهده داشته باشد که این شورا متشکل از خانواده‌ی دانش‌آموزان، امامان مساجد، اعضای شورای محلی و بزرگان محل است و گفته می‌شود که در سرتاسر کشور هم‌اکنون ۱۳ هزار و ۹۹۹ مکتب دارای تشکیلات اداری این شورا شده اند که می‌توان با تشویق مردم و آگاهی‌دهی والدین بر ضرورت تشکیل «شورای مکتب» تعداد مکاتب را در سال آینده افزایش دهیم.
وزارت معارف و حکومت افغانستان باید در یک برنامه‌ی مشترک روند کمک مردمی به نظام آموزشی کشور را مبدل به یک برنامه‌ی ملی سازند تا هر شهروندی که توانایی کمک به این روند را دارد، به گونه‌ای خود را شهروند مسؤول بداند و بتواند با اندک کمکی که در توان دارد، سهم کوچکی در راستای باسازی مکاتب و کمک به بالا بردن رشد کیفی و کمی نظام آموزشی کشور داشته باشد. هر چند هم‌اکنون سیستم آموزشی کشور دچار چالش‌های بسیاری است و مقامات در وزارت معارف نیز خود به تمام این کاستی‌ها واقف اند؛ اما کمک بیش از ۷۰۰ میلیون افغانی باشندگان ۳۰ ولایت به این وزارت فرصت این را می‌دهد که حداقل در بخش تطبیق مالی پروژه‌های آموزشی به اندازه‌ی سال‌های پسین دچار مشکل نشود و بتواند عمل‌کرد وزارت معارف را در بخش‌های دیگر تمرکز دهد تا در کنار بازسازی و ساخت‌وساز مکاتب دولتی و فراهم‌سازی دسترسی به امکانات آموزشی، دیگر شاگردان نظام معارف افغانستان با چالش‌هایی همچون پایین بودن کیفیت مواد درسی، نبود کتاب‌های درسی به مقدار مشخص برای دانش‌آموزان و نبود معلمان مسلکی برای آموزش و روبه‌رو نباشد. این فرصت غنیمتی است که این بار مردم آن را به وزارت معارف و حکومت افغانستان داده است.
به همین منظور وزارت معارف سال ۱۳۹۷ خورشیدی را سال حمایت از معارف نام‌گذاری کرده و این وزارت هم‌چنان سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۹ خورشیدی را به نام دهه‌ی معارف نام‌گذاری کرده است. هدف این کار را وزارت معارف توجه بیش‌تر به بخش معارف در ۱۰ سال آینده خوانده است که امیدواریم چنین شود.
