جایگاه شبکه‌های اجتماعی در اطلاع رسانی همگانی

نویسنده: جعفر ایشانی

رسانه‌های اجتماعی امروزه به عنوان پل ارتباطی میان بشریت در کنار تلویزیون، رادیو و روزنامه، نقش هماهنگی، بسیج عمومی و اطلاع‌دهی را بازی می‌کنند. قدرت رسانه‌های اجتماعی را امروزه در شکل‌دهی افکار عامه نمی‌توان نادیده گرفت، انسان‌ها از طریق رسانه‌های اجتماعی امروزه می‌توانند در مقابل تمام نابسامانی‌ها صدای شان را بلند و آزادی بیان را تمثیل کنند. در خانه، محل کار و یا هر جایی دیگر می‌توانند از طریق تلفن همراه، کمپیوتر و امثال آن، افکار و اندیشه‌های خویش را به دیگران انتقال بدهند؛ یعنی می‌توان رسانه‌های اجتماعی را کتاب‌خانه‌ی اجتماعی خواند که به دسترس همگان قرار دارد.

رسانه‌های اجتماعی، هر شهروند را به یک سخن‌گوی جامعه در مقابل تمام نابسامانی‌ها تبدیل کرده است. شهروندان می‌توانند از طریق رسانه‌های اجتماعی، سریع تر خود را بسیج ساخته و در مقابل هر نوع خودکامگی حکومت‌ها ایستادگی نمایند و حکومت‌ها را نزد افکار عامه، به چالش بکشند.

 یکی از این نوع بسیج همگانی، واکنش‌های شهروندان، در مقابل احتکار تاجران که مواد خوراکی و بهداشتی را هم زمان با شیوع ویروس کرونا دو برابر به فروش می‌رساندن که این واکنش‌ها از طریق رسانه‌های اجتماعی، دولت را واداشت تا در این زمینه، اقدام کند و تاجران هم تا جای از احتکار خود داری نمایند.

رسانه‌های اجتماعی، امروزه منتقدینی هستند که از کسی و از هیچ نیرویی هراس ندارند و این منتقدین، مربوط به جغرافیای مشخص نیستند؛ بل در در سراسر جهان فعالیت می‌کنند و دست حکومت‌ها هم به آسانی به آنها نخواهد رسید. واکنش حکومت ها در مقابل منتقدین رسانه‌های اجتماعی، موجب سیل واکنش‌های دیگر از طریق رسانه‌های اجتماعی می‌شود.

منتقدینی که در رسانه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند، منتقدین بی‌باک و بی‌هراس‌اند و آن‌های هم که خطری متوجه شان شود، از طریق رسانه‌های اجتماعی مستعار، افکار و اندیشه‌های شان را به جهانیان می‌رسانند، نمونه‌اش فیسبوک مستعار به نام کابل تکسی است.

 این کار در نفس خود یک کاری نیک و خوب در جهت اصلاح جامعه و حکومت‌های خودکامه است که از این طریق، باید اصلاح شوند و دست به اصلاح بزنند. رسانه‌های اجتماعی، اسلحه‌ی ساده و ارزان است که در اختیار شهروندان قرار دارد؛ یعنی رسانه‌های اجتماعی، قدرت و اسلحه‌ی شهروندی هستند. اخبار و واقعاتی که امروزه در هر گوشه و کنار جهان رخ می‌دهد، قبل از این که از طریق رادیو، تلویزیون و روزنامه، به گوش و دید جهانیان برسد، ار طریق رسانه‌های اجتماعی نشر می‌شود.

رسانه‌های اجتماعی، رسانه‌های شهروندی و کم هزینه هستند که هر شهروند می‌تواند نقش یک خبرنگار را به گونه‌ی غیر مسلکی و غیر مستقیم بازی کند. رسانه‌های اجتماعی، زمینه‌ساز بستر خوبی برای آزادی بیان و اندیشه‌های تمام شهروندان اند. امکانی که شهروندان را قادر می‌سازد تا اندیشه‌های خویش را به یک دیگر بیان کنند.

استفاده‌‌‌ی درست و مؤثر شهروندان از رسانه‌های اجتماعی و ایستادگی در مقابل تمام نابسامانی‌ها، قدرت بسیج شهروندی را بلند برده و بهترین شیوه‌ی شکل‌دهی مبارزات مدنی است. استفاده از رسانه‌های اجتماعی، امروز جزئی از زندگی روزمره‌ی انسان‌ها شده است، خواه نا خواه یا از آن تأثیرپذیر می‌شویم و یا بر دیگران تأثیر می‌گذاریم؛ این تأثیرپذیری و تأثیرگذاری، می‌تواند مثبت و منفی باشد؛ اما پیامد مثبت آن بیشتر از پیامدهای منفی آن است و کسانی‌که دانایی شان بیشتر باشد، می‌توانند بر جامعه تأثیر گذار باشند.

رسانه‌های اجتماعی، یکی از بهترین، ساده‌ترین و ارزان‌ترین وسیله‌ی آزادی بیان برای تمام شهروندان است و مردم می‌توانند حرف شان را بدون ترس و هراس بیان کنند تا به گوش مقام‌ها برسد. فیسبوک، توئیتر، تلگرام و انستاگرام، از جمله رسانه‌های اجتماعی‌اند که جایگاهی ویژه، در سراسر جهان پیدا کرده‌اند.

شناخت انسان‌ها از طریق رسانه‌های اجتماعی از یک‌دیگر، ساده‌ترین راه است که نیاز به مکان مشخص ندارد. می‌توان انسان‌ها را در رسانه‌های اجتماعی در هر مکانی که قرار دارند، شناخت و با آن‌ها ارتباط برقرار کرد.

بیان اندیشه و افکار تمام مردم از طریق رادیو، تلویزیون و روزنامه‌ها به آسانی مساعد نیست؛ اما رسانه‌های اجتماعی، این زمینه را مساعد کرده که حتا امروز بتوان در قریه و روستا نیز به رسانه‌های اجتماعی دسترسی داشت و اندیشه‌های خویش را انتقال بدهیم تا به گوش جهانیان رساند.