بزرگ‌ترین نگرانی پس از خروج ناتو، توانایی یا عدم توانایی نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان در مقابل طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی است؛ نگرانی‌ای که هم‌زمان با اعلام خروج ناتو از سوی جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا، طرح ایجاد پایگاه نظامی امریکایی در همسایگی افغانستان را در دستور کار نهادهای نظامی و استخباراتی امریکا قرار داد.
امریکا، به دنبال چند گزینه بود که بتواند با استفاده از این گزینه‌ها، امکان نظارت مستقیم بر تروریزم در افغانستان را داشته باشد. اولین تلاش امریکا، ایجاد پایگاه در کشورهای آسیای میانه –اوزبیکستان و تاجیکستان- بود که به دلیل هم‌کاری نظامی این دو کشور با روسیه، تلاش امریکا به بن‌بست خورد. منافع مشترک نظامی بین این دو کشور و روسیه و موجودیت پایگاه نظامی چین در نقطه‌ی مرزی مشترک این کشور با تاجیکستان، مانعی برای ایجاد پایگاه امریکایی تلقی شده و امکان ایجاد پایگاه نظامی امریکایی در این کشورها را ناممکن کرد.
تلاش دیگر امریکا، ایجاد پایگاه در پاکستان بود که طبق گزارش‌های محلی، خبر از ایجاد پایگاه نظامی در نقطه‌ی مرزی افغانستان-پاکستان نشر شد. هفته‌ی گذشته، نیویارک‌تایمز، گزارشی از نگرانی سازمان استخباراتی امریکا نشر کرد و نوشت که ویلیام برنز، رییس سیا، در سفری به پاکستان، با سران نظامی و استخباراتی این کشور دیدار کرده و روی هم‌کاری‌های بیش‌تر نظامی بین پاکستان و امریکا، گفت‌وگو کرده است. هدف امریکا از ایجاد پایگاه در پاکستان، کنترل و نظارت مستقیم امریکا بر مسئله‌ی تروریزم در افغانستان است تا بتواند با شناسایی تحرکات تروریستی، با پرواز از خاک پاکستان، اهدافش را مورد حمله قرار دهد. به اساس گزارش‌های نشرشده، بر سر چگونگی استفاده‌ی نظامی از خاک پاکستان، بین این دو کشور توافقی شکل نگرفته و امریکا تلاش دارد رضایت پاکستان را جلب کند. شامل‌کردن پاکستان در جمع کشورهایی که برای دولت‌سازی پاسخ‌گو، کمک امریکایی دریافت می‌کنند، بخشی از تلاش و خوش‌آمدگویی امریکا برای ایجاد پایگاه نظامی و استفاده‌ی نظامی از زمین و آسمان پاکستان است.
گزینه‌ی دیگر امریکا، موجودیت نیروهای ترکیه در افغانستان بود که ظاهرا با مخالفت طالبان، این گزینه نیز به بن‌بست خورده است. به تازگی، سهیل شاهین، یکی از سخن‌گویان طالبان، در گفت‌وگو با رویترز، گفته است به اساس توافق‌نامه‌ی دوحه، نیروهای ترکیه نیز باید افغانستان را ترک کنند. امریکا، خوش‌بین به این بود که موجودیت نیروهای نظامی ترکیه برای امنیت میدان هوایی کابل، از یک سو، به دلیل این که ترکیه کشور اسلامی است، حساسیت ایجاد نمی‌کند و از سوی دیگر، امریکا می‌تواند به اساس اطلاعات استخباراتی نیروهای ترکی مستقر در افغانستان، اهداف تروریستی در افغانستان را شناسایی و مورد حمله‌ی هوایی قرار دهد. طالبان، گفته اند که نیروهای ترکیه، بخشی از نیروهای ناتو در افغانستان است و باید تا «۱۱ سپتمبر»، هم‌راه با نیروهای دیگر ناتو، افغانستان را ترک کند. اگر به این خواسته‌ی طالبان تمکین شود، گزینه‌ی سوم امریکا نیز در افغانستان به بن‌بست خورده است.
لوید آستین، وزیر دفاع امریکا که روز پنج‌شنبه -۲۰ جوزا-، در نشست مجلس نمایندگان امریکا صحبت می‌کرد، گفت که پس از خروج کامل ناتو از افغانستان، حمایت هوایی از نیروهای امنیتی افغانستان، دچار مشکل خواهد شد. از اظهارات وزیر دفاع امریکا، چنین بر می‌آید که ظاهرا این کشور نتوانسته گزینه‌ای مؤثر برای نظارت تروریزم در افغانستان پیدا کند و نبود گزینه، هم پشتیبانی هوایی از نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان را دشوار کرده و هم‌چنان، این نگرانی را برای امریکا به وجود آورده است که دوباره القاعده در افغانستان قدرت بگیرد و دست به حملات تروریستی علیه منافع امریکا در منطقه بزند.
تا این‌جای قصه، همه چیز، آن طور که طالبان می‌خواستند، به پیش رفته است؛ از خروج بدون قیدوشرط ناتو تا عدم ایجاد پایگاه امریکایی در نزدیکی افغانستان و خروج نیروهای ترکیه که قرار بود به بهانه‌ی حفظ امنیت فرودگاه کابل، باقی بمانند. با توجه به تشدید خشونت‌ها و سقوط یکی پی دیگر ولسوالی‌ها پس از اعلام خروج ناتو، این نگرانی هم‌زمان گسترش پیدا کرده است طالبان با به‌تعویق‌انداختن گفت‌وگوهای صلح، به دنبال پیروزی از راه نظامی اند. اگر دولت افغانستان، نتواند سازوکار نظامی‌ای را در هم‌کاری با امریکا ترتیب بدهد، پیش‌روی این روزهای طالبان، به معنای پیروزی این گروه در میدان جنگ است و این پیروزی‌های پی‌درپی، دیر یا زود، زمینه‌ی سقوط افغانستان را فراهم خواهد کرد. امریکا، باید نگران مصارفی که طی دو دهه در افغانستان کرده است، باشد و نگذارد که هر آن‌چه این کشور به آن دست یافته، به دست طالبانی بیفتد که به هیچ ارزش مدرن و انسانی‌ای باور ندارد.
