هر روز، تصویرهای تازه‌ای از پیش‌رفت گروه طالبان در شماری از نقاط کشور، در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود. در مقابل، نیروهای امنیتی افغانستان نیز با راه‌اندازی عملیات هوایی و زمینی، به دفاع و حمله می‌پردازند. این وضعیت در بیش‌تر از ۲۰ ولایت افغانستان ادامه دارد؛ اما چیزی که در این روزها صحبتی از آن نیست، صلح است.
در یک شبانه‌روز گذشته، طالبان ادعا کرده اند که مرکز شش ولسوالی را در ولایت‌های بدخشان، کندهار و هلمند به کنترل گرفته اند. به گفته‌ی این گروه، آن‌ها در ۲۴ ساعت گذشته، مرکزهای چهار ولسوالی را در بدخشان، یک ولسوالی را در هلمند و یک ولسوالی دیگر را در کندهار در اختیار گرفته اند.
در روزهای گذشته، دامنه‌ی جنگ در امن‌ترین مناطق افغانستان گسترش یافته و مقام‌های محلی، از درگیری‌ها میان گروه طالبان و نیروهای امنیتی در ولسوالی‌های ناهور و جاغوری ولایت غزنی و بخش‌هایی از ولایت‌های پنجشیر، بامیان و دایکندی خبر می‌دهند؛ مناطقی که پیش از این امن‌ترین نقاط افغانستان به شمار می‌رفت و حضور طالبان در این مناطق، کم‌تر سابقه داشته است.
با این حال، مقام‌های محلی در ولایت غزنی، تأیید می‌کنند که جنگ‌جویان گروه طالبان بر بخش‌هایی از ولسوالی‌های جاغوری و ناهور این ولایت حمله کرده اند.
عارف باهنر، ولسوال جاغوری، گفته است که طالبان از منطقه‌ی «تمکی» ولسوالی قره‌باغ بر پاس‌گاه‌های نیروهای امنیتی در «کوتل لومان» جاغوری حمله کرده اند.
آقای باهنر افزود که درگیری میان جنگ‌جویان این گروه و نیروهای امنیتی در این منطقه، از بامداد امروز شدت یافته و علی‌رغم درخواست کمک نیرو و تجهیزات از غزنی و کابل، هنوز به این ولسوالی کمکی فرستاده نشده.
هم‌زمان با این، جنگ‌جویان گروه طالبان بر منطقه‌ی «قُشنک» ولسوالی ناهور نیز حمله کرده اند. طاهر زاهدی، ولسوال ناهور، به روزنامه‌ی اطلاعات روز، گفته است که طالبان این حمله‌ی‌شان را شب گذشته از ولسوالی اجرستان در این منطقه راه‌اندازی کرده اند.
آقای زاهدی، افزوده که جنگ‌جویان این گروه پس از سقوط پاس‌گاه امنیتی در قشنگ، آن را آتش زده است. او تأکید کرد که هم‌اکنون بخشی از این منطقه در کنترل طالبان و بخش دیگر آن در کنترل نیروهای امنیتی، خیزش مردمی و مقاومت مردمی قرار دارد.
از سویی هم، مقام‌های محلی در دایکندی، می‌گویند که به دنبال حملات پی‌هم طالبان، نزدیک به سه هزار خانواده در یک هفته‌ی اخیر از مناطق مختلف ولسوالی پاتو به شهر نیلی مرکز این ولایت و ساحات دیگر آواره شده اند.
ابراهیم هاشمی، آمر امور مهاجران و بازگشت‌کنندگان دایکندی، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که در هفته‌ی گذشته، نزدیک به دو هزار خانواده به مرکز دایکندی پناه آورده اند و در روزهای اخیر نیز، ۸۰۰ خانواده به شمار این آوارگان جنگی افزوده شده است.
شدت جنگ در شمال و فرار شهروندان و نهادها
این روزها بیش‌ترین میزان جنگ میان نیروهای امنیتی و گروه طالبان، در شمال افغانستان متمرکز است؛ در این مناطق، ولایت‌هایی نیز هستند که تنها مرکز آن به دست حکومت باقی مانده است. تخار یکی از این ولایت‌ها است که تنها شهر تالقان، مرکز آن، به دست حکومت است و همه‌ی ولسوالی‌های آن در کنترل گروه طالبان قرار گرفته است. در بدخشان نیز از ۲۸ ولسوالی این ولایت، بیش‌تر از ده ولسوالی آن در کنترل طالبان قرار گرفته است. چهار ولسوالی این ولایت در یک شبانه‌روز گذشته به دست این گروه افتاده است.
با شدت‌گرفتن حمله‌های تهاجمی طالبان در شمال افغانستان، شماری از سربازان افغانستان از طریق بدخشان، وارد تاجیکستان شده اند.
نیروهای مرزی تاجیکستان، روز دوشنه -۱۴ سرطان- اعلام کردند که ۱ هزار و ۳۷ سرباز افغانستانی از بدخشان در طول شب و ۹۴ سرباز دیگر در چهارم ماه جولای به تاجیکستان فرار کرده است.
نیروهای مرزی تاجیکستان، گفته اند که از بیست‌ودوم ماه جون به این سو، نزدیک ۱ هزار و ۶۰۰ سرباز افغانستانی به تاجیکستان پناه برده اند.
کمیته‌ی دولتی امنیت ملی تاجیکستان، روز یک‌شنبه‌ی این هفته -۱۳ سرطان-، گفت که سربازان افغانستانی به خاطر بشردوستی و حسن هم‌جواری، اجازه‌ی ورود به تاجیکستان را یافته اند.
از سویی هم، شدت جنگ در شمال، سبب شده است که فعالیت شماری از نهادهای دولتی، خصوصی و حتا نمایندگی سیاسی شماری از کشورها مختل شده و برخی هم تعطیل شوند.
منابع محلی، از توقف فعالیت هشت کنسول‌گری در بلخ خبر داده اند. آلمان، روسیه، ترکیه، قزاقستان، ایران، هند، پاکستان، تاجیکستان و اوزبیکستان، از جمله کشورهایی است که در شمال افغانستان به ویژه در بلخ نمایندگی سیاسی دارد؛ اما گسترش دامنه‌ی ناامنی‌ها در شمال و سقوط شماری از ولسوالی‌های ولایت بلخ، تأثیر منفی بر فعالیت نمایندگی‌های سیاسی کشورهای خارجی داشته است.
فرهاد عظیمی، والی بلخ، روز یک‌شنبه -۱۳ سرطان- در گفت‌وگو با خبرنگاران، تأیید کرد که خدمات کنسولی کشورهای پاکستان، ترکیه و ایران، در شهر مزارشریف متوقف شده است و دیپلمات‌های این کشورها نیز از مزارشریف به کابل رفته اند.
در هفته‌های اخیر، دست‌کم پنج ولسوالی در ولایت شمالی بلخ بین طالبان و نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان دست‌به‌دست شده است. جنگ‌جویان طالبان یک بار توانستند خود را به دروازه‌‌های شهر مزارشریف برسانند؛ اما نیروهای امنیتی، آنان را عقب زدند. تلفات گروه طالبان در ولایت بلخ سنگین بوده است.
با این حال، مدیران رسانه‌ای در شمال نیز تأکید کرده اند که با وخیم‌شدن وضعیت امنیتی و حاکم‌شدن طالبان بر بخش‌هایی از شمال، احتمال دارد فعالیت بیش‌تر از ۲۰ رسانه در شمال متوقف شود. آن‌ها، تأکید کرده اند که ۲۰ رسانه‌ی محلی در شمال افغانستان و مناطق تحت کنترل طالبان، به دلیل تهدید‌های امنیتی، فعالیت‌های خود را محدود کرده و شماری از خبرنگاران‌شان از منطقه فرار کردند و به ولایت‌های امن این کشور به ویژه کابل رفتند.
هدایت‌الله مجددی، مسئوول تلویزیون اورانوس در ولایت کندز، به ایندیپندنت، گفته است: «در صورتی که وضعیت جنگی و محدویت‌ها برای رسانه‌ها ادامه یابد، تمامی رسانه‌های محلی بسته خواهند شد.»
حضور شورشیان خارجی در شمال
شماری از آگاهان سیاسی-نظامی، تأکید دارند که یکی از دلیل‌های جنگ در شمال، حضور شورشیان خارجی است.
زلمی مجددی، نماینده‌ی بدخشان در مجلس نمایندگان، می‌گوید که در ده سال گذشته در بخش‌هایی از بدخشان به دلیل حضور شورشیان خارجی جنگ جریان داشت؛ اما شرایط فعلی افغانستان، سبب شده که فعالیت آن‌ها در این مناطق بیش‌تر شود. او حکومت افغانستان را به سرکوب‌نکردن به‌موقع این شورشیان متهم می‌کند.
آقای مجددی، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید: «تروریستان خارجی در شمال افغانستان به ویژه در بدخشان، جای گرفته اند. بارها ما به حکومت پیشنهاد سرکوب آن‌ها را کردیم. قول اردو و حتا قمندان‌های قول اردو عملیات مهم را راه‌اندازی می‌کردند؛ اما به محضی که به لانه‌های تروریستان نزدیک می‌شدند، عملیات را متوقف می‌کردند. این که چه دلیلی بود، برای ما هم نگفتند.»
از سویی هم، رحمت‌الله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان نیز، تأکید می‌کند که طالبان جنگ شمال افغانستان را به کمک عناصر خارجی به پیش می‌برند.
آقای نبیل، روز دوشنبه -۱۴ سرطان-، در صفحه‌ی تویترش نوشته است که طالبان با کمک عناصر خارجی به شمال کشور حمله کرده و توانستند کنترل مناطقی را بگیرند. «طالبان با کمک القاعده و جنگ‌جویان جنبش ترکستان شرقی، مناطقی را در شمال افغانستان، به ویژه در بدخشان تصرف کردند. قاری فصیح‌الدین، پشتیبانی عناصر خارجی را دارد. هم‌چنان گروه جیش‌النصر القاعده و سایرین کاملاً فعال استند.»
به گفته‌ی رییس پیشین امنیت ملی افغانستان، جنبش ترکستان شرقی در شمال افغانستان توسط حاجی فرقان رهبری می‌شود. او، هم‌چنان تصریح کرده است که بقایای جنبش اسلامی اوزبیکستان نیز هم‌سو با طالبان به فرماندهی پسر طاهر یولداش، به طور فعال در نبردهای شمال دخیل است.
