نوشته: شاون اِسنو –سایت نظامی میلیتری تایمز
ترجمه: مهدی غلامی
در آپریل ۲۰۱۷، ایالات متحده یکی از بزرگ‌ترین بمب‌های غیر اتمی‌اش را بر یکی از مراکز داعش در ولایت ننگرهار انداخت. این بمب که به «مادر تمام بمب‌ها» شهرت دارد، باعث مرگ ده‌ها جنگ‌جوی این گروه شد.
تصمیم جنرال نیکولسُن، فرمانده‌ی پیشین نیروهای امریکایی در افغانستان؛ مبنی بر رونمایی از چنین بمبی که نمایان‌گر قدرت هوایی امریکا بود و بر گروهی انداخته شد که در آن زمان شمار سربازانش کمتر از هزار نفر تخمین زده می‌شد، مورد انتقاد زیادی قرار گرفت.
با وجود این که امریکا سال‌ها است که این گروه را بمباران می‌کند و صدها عملیات ضد تروریسم را علیه آن به راه انداخته است؛ اما داعش که بیشتر در ولایت‌های کنر و ننگرهار فعالیت دارد، قادر است با نیرویی که شمار آن به هزاران نفر می‌رسد؛ حملات مرگ‌باری را در سراسر کشور راه‌اندازی کند.
گزارش اخیر سازمان ملل، شمار سربازان داعش در افغانستان را بین ۲۵۰۰ تا ۴۰۰۰ نفر می‌داند؛ در حالی که در گزارش وزارت دفاع امریکا، جمعیت این گروه ۲۰۰۰ نفر تخمین شده است.
داعش با وجود از دست دادن قلمروی زیادی در سال ۲۰۱۸ و فشاری که عملیات نیروهای افغان و امریکایی بر این گروه وارد کرد، هنوز هم در مناطق کوهستانی شرق افغانستان، قدرت‌نمایی می‌کند.
قدرت و تجدید فعالیت این گروه با توانایی‌اش مبنی بر انتقالِ آسانِ سلاح و تجهیزات از راه پاکستان؛ دچار نوسان شده است. در بخش سربازگیری؛ سربازان خارجی این گروه بیشتر از آسیای جنوبی و مرکزی استند. این گروه همچنان با جذب جنگ‌جویان ناراضی گروه طالبان که از اختلافات سیاسی و درونی سرخورده استند؛ نیرو جذب می‌کند.
در گزارشی از سازمان ملل آمده است که کمتر از ۱۰ درصد این گروه در افغانستان، تجربه‌ی حضور در میدان اصلی جنگ داعش، در سوریه و عراق را دارند.
مقامات مأموریت حمایت قاطع به میلیتری تایمز می‌گویند که ارزیابی شان از توانایی‌ها و مسیری که این گروه در آن حرکت می‌کند «نگران‌کننده» است.
حمایت قاطع در بیانیه‌ای توسط رایانامه به میلیتری تایمز گفت: «گروه داعش که در شرق و جنوب شرق فعال است، تلاش دارد قلمرو خود را گسترش داده و سربازگیری کند.»
گزارش سازمان ملل می‌افزاید که حملات نیروهای امنیتی افغان علیه داعش «شدیدتر» شده است و از آپریل ۲۰۱۸ به این سو، نیروهای افغان ۳۰۰ حمله‌ی زمینی و هوایی را علیه این گروه راه‌اندازی کرده که منجر به کشته شدن ۱۲۰۰ عضو داعش شده است.
بر اساس گزارش آرمی تایمز؛ به گروهی که مدت شش ماه در عملیاتی علیه طالبان، جنگ‌جویان داعش، شبکه‌ی حقانی و القاعده شرکت داشتند ۳۴ نشان افتخار داده شد که شامل ۵ ستاره‌ی نقره‌ای و ۹ ستاره‌ی برنزی می‌شود.
مقامی از مأموریت حمایت قاطع گفت که امسال هیچ سرباز امریکایی در ننگرهار کشته نشده است؛ اما نیروهای عملیات ویژه‌ی افغانستان، سال‌ها است که در مرکز این گروه که در ننگرهار است؛ مشغول جنگ استند.
جنگ‌جویان این گروه در افغانستان بر سر کنترل قلمرو شان در این منطقه‌ی جنگ‌زده، با طالبان نیز درگیر شدند که هزینه‌ی گزافی برای داعش داشته است.
گزارش سازمان ملل همچنان می‌گوید که در شکستی فاحش، جنگ‌جویان طالب در ماه جولای ۲۰۱۸، داعش را از جوزجان بیرون راندند. زد و خورد با طالبان و حملات زمینی و هوایی نیروهای خاص افغانستان، فرمانده‌ی داعش را مجبور کرد تا خود و ۲۵۰ جنگ‌جوی این گروه را به دولت افغانستان تسلیم کند.
تسلیم شدن صدها جنگ‌جوی داعش در جوزجان و برچیده شدن پای‌گاه این گروه در شمال کشور، بازتاب زیادی در رسانه‌ها داشت.
اما این عقب‌نشینی‌ها، نتوانسته داعش را از گسترش حضورش در مناطق دور افتاده‌ی کشور یا به راه انداختن حملات مرگ‌بار در کابل، باز دارد.
در گزارش دیگری از سازمان ملل آمده است «با وجود شدت یافتن حملات نیروهای بین‌المللی و افغان علیه پای‌گاه‌های داعش در ولایت‌های ننگرهار و کنر، این گروه همچنان به دنبال احیای مجدد است. شاخه‌ی خراسان گروه داعش، با وجود از دست دادن قلمرو زیادی در اواخر سال ۲۰۱۸، حملات تهاجمی زیادی را از جنوری سال ۲۰۱۹ به این سو، علیه مناطق تحت کنترل طالبان در هر دو ولایت انجام داده و پیروزی‌هایی نیز در ولایت کُنر داشته است.»
وزارت دفاع امریکا در گزارش خود می‌گوید که این شاخه از گروه داعش در افغانستان، نقش فعالی در مدیریت جنگ‌جویان این گروه در هندوستان و بنگلادیش دارد؛ اما «پیش‌رفت در اجرا و تحریکِ» حملات در خارج از افغانستان یا پاکستان، «محدود» بوده است.
داعش در افغانستان، هنوز هم با حلقه‌ی اصلی جنگ‌جویان این گروه در عراق و سوریه در ارتباط است؛ اما با وجود از میان رفتن شکل فیزیکی خلافت در منطقه، داعش در افغانستان هنوز هم استقامت می‌کند.
سازمان ملل در گزارشش می‌گوید که این گروه با درآمد قابول توجهی از استخراج غیر قانونی معادن، فروش چوب درخت‌ها، اخاذی و مالیات گرفتن از خانواده‌ها؛ در تمویل عملیات و پرداخت دست‌مزد سربازانش، خودکفا شده است.
این گزارش می‌افزاید «پرداخت دست‌مزد افراد بلندپایه و پایین‌رتبه‌ی گروه داعش، به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا کرده است.»
وزارت دفاع امریکا در گزارش خود می‌گوید: «شاخه‌ی خراسان داعش، با وجود فشار از سوی ایتلاف، نیروهای امنیتی افغان و طالبان؛ همچنان می‌تواند از خود دفاع کند؛ حملاتی به راه بیندازد و در گسترش قلمرواش در شرق کشور موفق باشد.»
مأموریت حمایت قاطع به میلیتری تایمز می‌گوید: «ما با کمک به همکاران امنیتی افغان مان برای جنگ علیه این دشمن مشترک، با این تهدید مبارزه می‌کنیم و این کار را با اجرای عملیات مشترک، حملات یک‌جانبه و عملیات در زمان مناسب؛ انجام می‌دهیم.»
