هواپیمای مسافربری نوع بوئینگ ۷۳۷ متعلق به خطوط هواپیمایی اوکراین، روز چهارشنبه (۱۸ جدی) پس از بلند شدن از میدان هوایی تهران، از سوی نیروهای ایرانی، هدف حمله‌ی موشکی قرار گرفت و سقوط کرد. در نتیجه‌ی این رویداد، ۱۷۶ سرنشین این هواپیما جان باختند که ۱۳ نفر آن را شهروندان افغانستان تشکیل می‌دهد.
بر بنیاد گزارش رسانه‌های ایرانی، در میان قربانیان این رویداد، ۱۴۷ شهروند ایرانی و ۳۲ تن دیگر شان شهروندان سایرکشورها اند. گفتنی است که بیشتر شهروندان ایرانی دارای تابعیت دوگانه بوده اند.
این حمله با موجی از واکنش‌ها در جهان مواجه شده است. نهادهای حقوق بشری در یکی دو روز گذشته بارها از دولت ایران انتقاد کرده و خواستار به کیفر رساندن عاملان این رویداد شده اند.
مسؤولان کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نیز در واکنش به سقوط به هواپیمایی اوکراین و کشته شدن ۱۳ شهروند افغانستان، گفته اند که دولت ایران، باید بابت سقوط هواپیمای اوکراینی در تهران، غرامت بپردازد و عاملان را به دادگاه بکشاند.
نعیم نظری، معاون کمیسیون مستقل حقوق بشر، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که دولت افغانستان، مکلف است تا در سطح جهانی، از حقوق شهروندان خود دفاع کند.
آقای نظری گفت: «حالا، دولت ایران پذیرفته که هواپیمای مسافربری اوکراینی به گونه‌ی اشتباهی از سوی نیروهای این کشور هدف قرار گرفته و از همین رو، دولت افغانستان، در هماهنگی با کشورهای دیگر، باید به گونه‌ی واضح خواهان حق خون شهروندان خود از دولت ایران شود. دولت افغانستان باید حداقل برای خانواده‌های قربانیان این رویداد دل‌خراش، خواهان پرداخت غرامت از سوی ایران شود.»
پیش از این ولادیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین، گفته بود که دولت ایران بابت سقوط هواپیمای این کشور، باید غرامت بپردازد.
وزارت خارجه‌ی افغانستان اما از کشورهایی که شهروندان شان در این رویداد جان باخته اند، خواسته است تا برای تضمین شفافیت، حساب‌دهی، فراهم‌سازی اطلاعات مورد نیاز و کمک به خانواده‌های قربانیان، هماهنگی شان را گسترش دهند.
هرچند مقام‌های ایرانی، در جریان چند روز گذشته، ادعای مقام‌های کشورهای غربی در مورد شواهد مرتبط با هدف قرار گرفتن هواپیمای اوکراینی را رد و آن را غیر ممکن خوانده بودند؛ اما پس از فشارهای بین‌المللی، ستاد کل نیروهای مسلح ایران، روز شنبه (۲۱ جدی) اعلام کرد که این هواپیما، در نتیجه‌ی «بروز خطای انسانی و به صورت غیر عمد» هدف موشک ضدهوایی قرار گرفته است.
حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران، ساعتی پس از این رویداد در برگه‌ی رسمی توییتر خود، ضمن «عذرخواهی بابت این اشتباه فاجعه‌بار» با بازماندگان این رویداد، ابراز همدردی کرده است.
با این همه، سقوط هواپیمای اوکراینی در خاک ایران و به دستور رهبری نیروهای هوایی این کشور، پهلوی تازه‌ای نیز به خود گرفته است که نشان می‌دهد ایران، به گونه‌ی عمدی این هوایپما را سقوط داده است. تلویزیون ایران اینترنشنال، با نشر گزارشی زاویه‌‌ی تازه‌ی از این رویداد را برملا کرده است. به نقل از این تلویزیون، سپاه پاسداران ایران در شب حمله به پایگاه نظامی امریکا در عراق پروازهای مسافربری را آگاهانه متوقف نکرده است تا از آن به عنوان سپر دفاعی برای توقف حمله‌ی احتمالی امریکا استفاده کند.
برخی منابع که نخواستند نام شان آن در گزارش ذکر شود، به این تلویزیون گفته اند که تصمیم سپاه پاسداران مبنی بر عدم توقف پروازهای مسافربری در زمان عملیات نظامی علیه پایگاه‌های امریکا در عراق، بخشی از یک تدبیر نظامی برای استفاده از هواپیماهای مسافربری در حال پرواز به عنوان «سپری بازدارنده در برابر اقدام متقابل نیروهای امریکایی» بوده است.
حمله‌ی هوایی ایران علیه پایگاه‌های نظامی امریکا پس از آن آغاز شد که قاسم سلیمانی، فرمانده‌ی نیروهای قدس «سپاه پاسداران ایران»، صبح روز جمعه (۱۳ جدی) در حمله‌ی نیروهای امریکایی، در نزدیکی میدان هوایی بغداد، پایتخت عراق، کشته شد. پس از این حمله دولت ایران به کمک نیروهای این کشور حملاتی را بر پایگاه‌های نظامی امریکا در بغداد انجام داد.
کشته شدن ۱۷۶ شرنشین هوایپمایی اوکراین، موجی از اعتراضات را در ایران خلق کرده است. این معترضان با انتقاد از دولت و سپاه پاسداران، تأکید می‌کنند که عاملان این حمله باید به نهادهای عدلی و قضایی سپرده شوند.
با این همه دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا، شنبه‌شب (۲۱جدی) در برگه‌ی توییتر خود به زبان فارسی توییت کرده و گفته است که «دولت ایران باید به گروه‌های حقوق بشر اجازه بدهد حقیقت کنونی اعتراضات در جریان مردم ایران را نظارت کرده و گزارش بدهند. نباید شاهد کشتار دوباره‌ی معترضان مسالمت‌آمیز و یا قطع انترنت باشیم. جهان نظاره گر این اتفاقات است.»
