افغانستان کشوری است که شهروندانش، هر روز شاهد یک رویداد تازه میباشند؛ رویدادهایی که جان جوانان و کودکان را میگیرد. به ادامهی این رویدادهای مرگبار، در دو هفتهی گذشته، شاهد سه رویداد مرگبار دیگری بوده ایم؛ حمله بر مرکز آموزشی موعود، حمله بر دانشگاه کابل و رویداد تازهای که در آن یما سیاوش، گویندهی سابق تلویزیون طلوع و کارمند بانک مرکزی، همراه با دو تن دیگر جان باخته اند.
بکتاش سیاوش، عضو پشین مجلس نمایندگان و برادر یما سیاوش، تایید میکند که در یک حملهی تروریستی، یما سیاوش همراه با دو تن دیگر در مکروریان چهارم شهر کابل کشته شده اند.
شماری از فعالان رسانهای و نهادهای حامی رسانهها میگویند که تروریستان تکتیک جنگی تازهای را در پیش گرفته اند که در این شیوه، بینادهای جامعه؛ مراکز علمی و فعالان رسانهای کشور را مورد هدف حملههای تروریستی شان قرار میدهند.
مجیب خلوتگر، رییس اجرایی دفتر نی، به روزنامهی صبح کابل میگوید که گروههای تروریستیای چون طالبان و داعش، هراس از آگاهی جامعه دارند؛ از این رو، مراکز علمی را که نقش مهمی در روشنگری و آگاهی جامعه دارد، هدف حملههای تروریستی شان قرار میدهند.
برخی از کارشناسان سیاسی باور دارند که گروههای تروریستی، افراد و نهادهایی را مورد حملههای تروریستی شان قرار میدهند که خبرساز باشند. به نظر آنها در سیاست، بهترین خبر، خبرسازترین خبر است.
احمد سعیدی، کارشناس امور سیاسی میگوید که طالبان افرادی چون یما سیاوش را مورد حمله قرار میدهند؛ چون میفهمند که خبرساز میشود.
با این حال اما شماری دیگر از کارشناسان سیاسی، باور دارند که دو دلیل عمده در عقب حمله بر مراکز علمی و چهرههای رسانهای است؛ نخست، ایجاد ترس و وحشت و دوم این که رویکرد دانشجویان و افراد رسانهای مخالف بنیادهای فکری گروههای تروریستیای همچون طالبان است.
علیسجاد مولایی، استاد دانشگاه و کارشناس سیاسی میگوید که هدف طالبان، ایجاد رعب و وحشت میان شهروندان است. «بر اضافهی ایجاد ترس و وحشت؛ طالبان آزادی رسانهها و مراکز علمی را تربیون ترویج فسق و فساد میدانند.»
آقای مولایی تصریح میکند: «خبرنگاران صدای جامعه اند، طبعا پایهی مشروعیت طالبان را میلرزانند. کسانی که علم و دانش میآموزند، میفهمند که پایهی استدلال طالبان چوبی است. این علت دیگری بوده میتواند.»
برخی اما هدف از حملههای گروههای تروریستی بر خبرنگاران سابقهدار و مراکز علمی را نشاندادن ضعف امنیتی دولت افغانستان میدانند.
آقای سعیدی میگوید که گروههای تروریستی مخالف اصول، مخالف ارزشها و مخالف قانون است: «گروههای تروریستی، بنیادهای جامعه را مورد هدف قرار میدهند تا ضعف دولت نیز برجسته شود.»
این در حالی است که ارگ ریاستجمهور گروه طالبان را مسوول حملههای تروریستی میداند؛ گروهی که در میز چانهزنی برای گفتوگوهای صلح با دولت قرار دارد. از سویی هم، دولت افغانستان بر اساس موافقتنامهی طالبان و امریکا، پنجهزار زندانی خطرناک طالبان را آزاد کرد. بنا شماری از شهروندان و کارشناسان سیاسی، میگویند که این حملات از یک طرف، رابطه به میز گفتوگوهای صلح دارد و از سوی دیگر، آزادکردن زندانیهای طالبان، جبههی حملههای تروریستی این گروه را تقویت کرده است.
آقای سعیدی استدلال میکند که گروه طالبان برای زورآزمایی و گرفتن امیتاز در گفتوگوهای صلح، خبرسازترین حملهها را انجام میدهد. «از این شیوه، دولت را فشار میدهد که به خواستهای شان تن بدهد.»
همینطور آقای مولایی میگوید که زندانیهای آزاد شده، نیروهای تازهنفس طالبان است که شیوهی جنگ را تغییر داده اند.
به اساس یافتههای تحقیقی روزنامهی صبح کابل که در (۵ سپتمبر ۲۰۲۰) نشر شده، آمده است که ۶۸ درصد زندانیان آزادشدهی طالبان، به میدان جنگ بر گشته اند و شماری شان هم به صفت فرمانده و والیان نامنهاد این گروه فعالیت میکنند.
با اینحال، نگرانی تشدید حملههای تروریستی بر مراکز آموزشی و چهرههای رسانهای بیشتر شده است. دفتر نی که به صفت نهاد حامی رسانهها در افغانستان فعالیت میکند، میگوید که مسوولیت تامین امنیت شهروندان و فعالان رسانهای به عهدهی دولت است.
آقای خلوتگر تاکید میکند: «رهبران نهادهای امنیتی یا امنیت خبرنگاران و چهرههای رسانهای را تامین کنند و یا هم از وظایف شان کنار بروند.»
او میگوید که دفتر نی دو برنامه را برای مصونیت خبرنگاران روی دست داشته است؛ نخست، فعالان رسانهای را شامل یک هستهی امنیتی میکنند که امنیت ملی باید از آنها محافظت کند؛ این کسانی را در بر میگیرد که در رسانه فعال باشد و به تهدیدی هم مواجه باشد. دوم، افرادی چون یما سیاوش که سابقهی رسانهای دارد، بنا بر درخواست خود شان به امنیت ملی معرفی میکنیم که تحت پوشش امنیتی قرار بدهد. «به هر صورتش، وظیفهی دولت و نهادهای امنیتی است که از جان شهروندان محافظت کند.»
به گفتهی آقای خلوتگر، در دو دههی گذشه، ۱۳۲ خبرنگار و فعال رسانهای کشور در حملههای انتحاری که توسط طالبان و داعشیان سازماندهی شده است، کشته شده اند؛ « اما دولت افغانستان، به صورت واکنشی برای این که صدای مردم خاموش شود، کمیسیونهای حقیقتیاب را ایجاد میکند که رویهم رفته، کارشان جدی گرفته نمیشود.»
گروههای تروریستی، در ۳ عقرب همین سال بر مرکز آموزشی کوثر دانش و در ۱۲ همین ماه بر دانشگاه کابل حمله کردند که بیش از ۵۰ دانشآموز و دانشجو در این حملهها جان باختند. به ادامهی این حملهها، یما سیاوش و دو تن دیگر در اثر انفجار ماین مقناطیسی، دیروز (۱۷ عقرب) در شهر کابل کشته شدند.